DOI Artikel:
Friedrich, Jacek: Tematyka krzyżacka i grunwaldzka w ilustracjach książek beletrystycznych dla dzieci i młodzieży w Polsce w latach 1945 – 1989
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.45145#0182
Jacek
Friedrich
II. 22. Antoni Boratyński, ilustracja do książki: Bolesław Mrówczyński, Dni chwały. Opowieść
słowiańska, Warszawa 1968
Tego rodzaju „historiozoficzne” ujęcia są na ogół obce Józefowi Wilkoniowi,
który w swoich ilustracjach do tekstów beletrystycznych skupia się na malow-
niczym wymiarze średniowiecza. Dobrym przykładem może tu być graficzne
opracowanie opowieści z czasów bitwy pod Grunwaldem zatytułowanej Te same
gwiazdy autorstwa Czesławy Niemyskiej-Rączaszkowej. Wilkoń zilustrował
kulminacyjny moment bitwy w sposób wręcz baśniowy77. Gdyby nie krzyże
na płaszczach i tarczach części rycerzy (zresztą świadomie przez autora przetarte
lub zamazane, tak by nie stanowiły zbyt agresywnego akcentu graficznego),
równie dobrze można by w tej malowniczej scenie batalistycznej widzieć ilu-
strację chociażby legend arturiańskich. Brak tu bowiem jakichkolwiek odniesień
do tak silnie przecież ukształtowanej tradycji obrazowania Grunwaldu w sztuce
polskiej. Przedstawienie zdobiące okładkę, na którym widać ukazanych w syme-
trycznym czy wręcz antytetycznym (w sensie heraldycznym) układzie dwóch
konnych rycerzy z teatralnie uniesionymi ku górze mieczami (ii. 23), również
bardziej przypomina średniowieczną miniaturę ukazującą turniejowe starcie niż
obraz zmagań polsko-krzyżackich (o ile rycerza Zakonu możemy przynajmniej
rozpoznać po krzyżu na płaszczu, o tyle jego rywal jest rycerzem uogólnionym,
nic bowiem nie wskazuje na to, że reprezentuje on siły polskie, nawet jego
77 Czesława Niemyska-Rączaszkowa, Te same gwiazdy. Powieść historyczna, Warszawa 1977,
po s. 366. Ilustracje: Józef Wilkoń.
182
Friedrich
II. 22. Antoni Boratyński, ilustracja do książki: Bolesław Mrówczyński, Dni chwały. Opowieść
słowiańska, Warszawa 1968
Tego rodzaju „historiozoficzne” ujęcia są na ogół obce Józefowi Wilkoniowi,
który w swoich ilustracjach do tekstów beletrystycznych skupia się na malow-
niczym wymiarze średniowiecza. Dobrym przykładem może tu być graficzne
opracowanie opowieści z czasów bitwy pod Grunwaldem zatytułowanej Te same
gwiazdy autorstwa Czesławy Niemyskiej-Rączaszkowej. Wilkoń zilustrował
kulminacyjny moment bitwy w sposób wręcz baśniowy77. Gdyby nie krzyże
na płaszczach i tarczach części rycerzy (zresztą świadomie przez autora przetarte
lub zamazane, tak by nie stanowiły zbyt agresywnego akcentu graficznego),
równie dobrze można by w tej malowniczej scenie batalistycznej widzieć ilu-
strację chociażby legend arturiańskich. Brak tu bowiem jakichkolwiek odniesień
do tak silnie przecież ukształtowanej tradycji obrazowania Grunwaldu w sztuce
polskiej. Przedstawienie zdobiące okładkę, na którym widać ukazanych w syme-
trycznym czy wręcz antytetycznym (w sensie heraldycznym) układzie dwóch
konnych rycerzy z teatralnie uniesionymi ku górze mieczami (ii. 23), również
bardziej przypomina średniowieczną miniaturę ukazującą turniejowe starcie niż
obraz zmagań polsko-krzyżackich (o ile rycerza Zakonu możemy przynajmniej
rozpoznać po krzyżu na płaszczu, o tyle jego rywal jest rycerzem uogólnionym,
nic bowiem nie wskazuje na to, że reprezentuje on siły polskie, nawet jego
77 Czesława Niemyska-Rączaszkowa, Te same gwiazdy. Powieść historyczna, Warszawa 1977,
po s. 366. Ilustracje: Józef Wilkoń.
182