DOI Artikel:
Ryba, Grażyna: Cytaty strukturalne i zapis współczesności. Rzeźba sakralna Elżbiety Szczodrowskiej‑Peplińskiej w kontekście posoborowej aranżacji wnętrz zabytkowych kościołów Trójmiasta
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.45145#0207
był stół ołtarzowy, którego stipes ukształtowano na podobieństwo snopu zboża30.
Surowemu wystrojowi prezbiterium przeciwstawiały się bogate narracyjne
kompozycje korpusu nawowego: ambony, ołtarzy bocznych poświęconych
Matce Boskiej (dawniej z ikoną częstochowską, obecnie - z figurką fatimską)
i św. Antoniemu Padewskiemu, a także balustrady chóru31.
W kościele św. Jakuba w Oliwie (po 1981)32 koncepcja plastycznego dopeł-
nienia niewielkiego wnętrza należy do mniej udanych. W ramy pola obrazowego
architektury barokowego ołtarza artystka wstawiła asymetryczną kompozycję,
która zaburza logikę porządku estetycznego zastanej konstrukcji. Tam też znaj-
duje się jej krucyfiks i ambonka ozdobiona drobnymi formami rzeźbiarskimi.
Pracom tym brakuje jednolitej koncepcji stylistycznej.
Ostatnie trójmiejskie realizacje sakralne Szczodrowskiej znajdują się w nowo-
czesnej świątyni Matki Boskiej Nieustającej Pomocy i św. Piotra Rybaka w Gdyni.
Jednoprzestrzenne obszerne wnętrze kościoła tonie w potokach różnobar-
wnego światła witraży33. Wyrazista dekoracja soborowego ołtarza i ekspre-
syjne formy otoczenia tabernakulum stanowią mocny akcent w prezbiterium
kościoła, który wskazuje na ostateczne odnalezienie przez artystkę właściwej
formuły aranżacji strefy liturgii ofiary (ił. 9). Natomiast w całości wnętrza giną
drobne rzeźbione postaci na ambonie i ołtarzyku Matki Boskiej Nieustającej
Pomocy, zagubione w przepychu barw i przestrzeni nowoczesnej architektury.
Szczodrowska nie ukończyła aranżacji tego wnętrza, pozostałe prace rzeźbiarskie
są dziełem innych autorów34.
Wnętrza sakralne projektowane przez Szczodrowską i jej męża mają swoją
specyfikę. W projektowanej przez nich strefie liturgii słowa uderza dążenie
do szczególnego wyeksponowania za pomocą dekoracji rzeźbiarskiej kazalnicy
umieszczonej nisko, na granicy pomiędzy prezbiterium i nawą. Interesującym,
zgodnym z wytycznymi soborowymi rozwiązaniem jest analogiczne wyeks-
ponowanie strefy chrztu (kościół św. Franciszka) bądź wydzielenie jej w osob-
nej kaplicy (kościół św. Brygidy). Artystka w otoczeniu tabernakulum stosuje
łuskowate ościste formy abstrakcyjne, łączy je z elementami figuracji w opra-
cowaniu podstaw mis chrzcielnych, a zredukowane ołtarze boczne - dzięki
30 Stan ten został udokumentowany w katalogu, zob. Hetzer, Twórczość rzeźbiarska..il. 2.
31 Obecnie, gdy świątynia ta stała się refugium zbiorowej pamięci, zapisanej w materialnej
formie kolejnych dzieł sztuki wykonywanych przez różnych artystów, trudno wyobrazić sobie
pierwotną koncepcję wystroju wnętrza. Można tylko kontemplować pojedyncze kompozycje,
nieco zagubione wśród innych dzieł sztuki.
32 Franciszek Mamuszka, Oliwa. Okruchy z dziejów, zabytki, Warszawa 1985, s. 97 i nn;
Szczudłowski, Losy poewangelickich obiektów sakralnych..., s. 41,132-134.
33 Kościół został wzniesiony według projektu sopockiego architekta Lecha Kadłubowskiego
w latach 1972-1980. Witraże są dziełem Jerzego Skąpskiego i Marii Roga-Skąpskiej. Zob. Maria
J. Żychowska, Witraże Jerzego Skąpskiego [w:] Witraże Jerzego Skąpskiego. Monumentalne szkłem
malowanie, red. Barbara Fekecz-Tomaszewska, Wrocław 2005, s. 25-26.
34 Według męża i znaj ornych artystki nagłe przerwanie prac wiąże się ze śmiercią w wypadku
samochodowym jedynego syna artystki, Łukasza (rozmowa z Janiną Karczewską-Konieczną).
Cytaty
strukturalne...
207
Surowemu wystrojowi prezbiterium przeciwstawiały się bogate narracyjne
kompozycje korpusu nawowego: ambony, ołtarzy bocznych poświęconych
Matce Boskiej (dawniej z ikoną częstochowską, obecnie - z figurką fatimską)
i św. Antoniemu Padewskiemu, a także balustrady chóru31.
W kościele św. Jakuba w Oliwie (po 1981)32 koncepcja plastycznego dopeł-
nienia niewielkiego wnętrza należy do mniej udanych. W ramy pola obrazowego
architektury barokowego ołtarza artystka wstawiła asymetryczną kompozycję,
która zaburza logikę porządku estetycznego zastanej konstrukcji. Tam też znaj-
duje się jej krucyfiks i ambonka ozdobiona drobnymi formami rzeźbiarskimi.
Pracom tym brakuje jednolitej koncepcji stylistycznej.
Ostatnie trójmiejskie realizacje sakralne Szczodrowskiej znajdują się w nowo-
czesnej świątyni Matki Boskiej Nieustającej Pomocy i św. Piotra Rybaka w Gdyni.
Jednoprzestrzenne obszerne wnętrze kościoła tonie w potokach różnobar-
wnego światła witraży33. Wyrazista dekoracja soborowego ołtarza i ekspre-
syjne formy otoczenia tabernakulum stanowią mocny akcent w prezbiterium
kościoła, który wskazuje na ostateczne odnalezienie przez artystkę właściwej
formuły aranżacji strefy liturgii ofiary (ił. 9). Natomiast w całości wnętrza giną
drobne rzeźbione postaci na ambonie i ołtarzyku Matki Boskiej Nieustającej
Pomocy, zagubione w przepychu barw i przestrzeni nowoczesnej architektury.
Szczodrowska nie ukończyła aranżacji tego wnętrza, pozostałe prace rzeźbiarskie
są dziełem innych autorów34.
Wnętrza sakralne projektowane przez Szczodrowską i jej męża mają swoją
specyfikę. W projektowanej przez nich strefie liturgii słowa uderza dążenie
do szczególnego wyeksponowania za pomocą dekoracji rzeźbiarskiej kazalnicy
umieszczonej nisko, na granicy pomiędzy prezbiterium i nawą. Interesującym,
zgodnym z wytycznymi soborowymi rozwiązaniem jest analogiczne wyeks-
ponowanie strefy chrztu (kościół św. Franciszka) bądź wydzielenie jej w osob-
nej kaplicy (kościół św. Brygidy). Artystka w otoczeniu tabernakulum stosuje
łuskowate ościste formy abstrakcyjne, łączy je z elementami figuracji w opra-
cowaniu podstaw mis chrzcielnych, a zredukowane ołtarze boczne - dzięki
30 Stan ten został udokumentowany w katalogu, zob. Hetzer, Twórczość rzeźbiarska..il. 2.
31 Obecnie, gdy świątynia ta stała się refugium zbiorowej pamięci, zapisanej w materialnej
formie kolejnych dzieł sztuki wykonywanych przez różnych artystów, trudno wyobrazić sobie
pierwotną koncepcję wystroju wnętrza. Można tylko kontemplować pojedyncze kompozycje,
nieco zagubione wśród innych dzieł sztuki.
32 Franciszek Mamuszka, Oliwa. Okruchy z dziejów, zabytki, Warszawa 1985, s. 97 i nn;
Szczudłowski, Losy poewangelickich obiektów sakralnych..., s. 41,132-134.
33 Kościół został wzniesiony według projektu sopockiego architekta Lecha Kadłubowskiego
w latach 1972-1980. Witraże są dziełem Jerzego Skąpskiego i Marii Roga-Skąpskiej. Zob. Maria
J. Żychowska, Witraże Jerzego Skąpskiego [w:] Witraże Jerzego Skąpskiego. Monumentalne szkłem
malowanie, red. Barbara Fekecz-Tomaszewska, Wrocław 2005, s. 25-26.
34 Według męża i znaj ornych artystki nagłe przerwanie prac wiąże się ze śmiercią w wypadku
samochodowym jedynego syna artystki, Łukasza (rozmowa z Janiną Karczewską-Konieczną).
Cytaty
strukturalne...
207