DOI Artikel:
Chruszczyńska, Wiesława: Wystrój rzeźbiarski kościoła św. Eliasza w Lublinie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.36972#0080
74
WIESŁAWA CHRUSZCZYŃSKA
trzech osób w zwieńczeniu. Centralne miejsce rozgrywającej się sceny zajmuje św.
Eliasz (il. 5): prorok na wozie ognistym zaprzężonym w dwa konie. Po bokach tej
sceny umieszczone są dwie figury wyobrażające św. Piotra i św. Pawła (il. 6,7).
Rzeźba figuralna stanowi dopełnienie form ołtarza, dodając jego architekturze
pewnej rytmiki. Ożywione gesty świętych przyklękających na gzymsach ołtarza
nadają całemu wnętrzu pewien element ruchu. W momencie, gdy osoby towarzyszą-
ce św. Eliaszowi zajęte są rozmową, ręce ich są rozgestykulowane a padające
światło, załamując się w rozwianych szatach, daje malownicze efekty, to postaci
papieży stojąc po bokach tabernakulum cechuje spokój, zdają się tonąć w zadumie,
są majestatycznie spokojni, powściągliwi w mimice, pozą i gestem akcentują
centrum ołtarza.
Rzeźby w zwieńczeniu ołtarza są nieco mniejsze od figur papieży, różnią się od
poprzednich wyrazem psychicznym, sposobem opracowania szat i oddania
anatomii, tworzą malowniczą całość wieńczącą ołtarz a w sposobie wykonania
świadczą o wprawnej ręce dobrego rzeźbiarza.
Starcza twarz Proroka (il. 5), o wydatnym nosie, wąskich rozchylonych ustach
i zapadniętych policzkach, otoczona jest brodą, która podwiana od dołu wiatrem
układa się w trzy rzędy strzępiastych pukli. Spod przymkniętych powiek i ścią-
gniętych brwi widoczne są oczy skierowane w stronę św. Pawła. Ascetyczna twarz
jest pełna wyrazu powagi i skupienia. Delikatny modelunek dłoni i twarzy proroka,
z oddaniem jej wyrazu psychicznego, przydaje jej subtelnej ekspresji i składa się na
dekoracyjność postaci. Ciemna szata okrywająca postać, ostro łamie się na
zgięciach, przylegając w partii ramion i nóg, podkreśla ich kształt.
Napięcie rozgrywającej się akcji potęguje postać św. Pawła (il. 7). Święty ten
przysiadł na prawej, zgiętej w kolanie nodze, lewą swobodnie odsunął. W
gwałtownym skręcie tułowia uniósł prawą rękę w stronę św. Eliasza, kierując za tym
gestem wysoko zadartą głowę. Spiralny skręt tułowia, mimika i gest, wyrażają
wewnętrzny niepokój. Ten efektowny gest ręki doskonale harmonizuje ze stanem
psychicznym odmalowanym na twarzy świętego. Szata opinająca szczupłą postać
odchyla się przy szyi ukazując napięte ścięgna i chude obojczyki. Przylegając
miękko do ramion, podkreśla ich okrągłe kształty, łamie się na rękawach i tułowiu
w płytkie płaskie fałdy o ostrych krawędziach. Mimo dekoracyjnego opracowania
szat, budowa ciała nie zatraca się pod nimi. Ta konwencjonalna „antykizująca”
szata przewiązana jest w pasie sznurem, opina wypukły brzuch, a narzucona na
kolana spływa ku dołowi układając się w głębokie trójkątne fałdy. Na wystającej
lewej nodze, w jej zgięciu, zaznaczony jest charakterystyczny garbek, szata przylega
do nogi podkreślając jej linię, a przy stopie odwija się ku górze. Część szaty spiętej
na wysokości pasa sznurem, pod wpływem „wiatru” układa się w charakterystyczny
„pęk”. Jak widzimy, szaty rzeźby zostały potraktowane bardzo dekoracyjnie. Tak
różnorodny modelunek stwarza dogodne pole do działania światła, które wpada ż
okien w bocznych ramionach prezbiterium i wywołuje migotliwe efekty, potęgując
ekspresję postaci. Postać św. Pawła przedstawiona jest anatomicznie poprawnie.
WIESŁAWA CHRUSZCZYŃSKA
trzech osób w zwieńczeniu. Centralne miejsce rozgrywającej się sceny zajmuje św.
Eliasz (il. 5): prorok na wozie ognistym zaprzężonym w dwa konie. Po bokach tej
sceny umieszczone są dwie figury wyobrażające św. Piotra i św. Pawła (il. 6,7).
Rzeźba figuralna stanowi dopełnienie form ołtarza, dodając jego architekturze
pewnej rytmiki. Ożywione gesty świętych przyklękających na gzymsach ołtarza
nadają całemu wnętrzu pewien element ruchu. W momencie, gdy osoby towarzyszą-
ce św. Eliaszowi zajęte są rozmową, ręce ich są rozgestykulowane a padające
światło, załamując się w rozwianych szatach, daje malownicze efekty, to postaci
papieży stojąc po bokach tabernakulum cechuje spokój, zdają się tonąć w zadumie,
są majestatycznie spokojni, powściągliwi w mimice, pozą i gestem akcentują
centrum ołtarza.
Rzeźby w zwieńczeniu ołtarza są nieco mniejsze od figur papieży, różnią się od
poprzednich wyrazem psychicznym, sposobem opracowania szat i oddania
anatomii, tworzą malowniczą całość wieńczącą ołtarz a w sposobie wykonania
świadczą o wprawnej ręce dobrego rzeźbiarza.
Starcza twarz Proroka (il. 5), o wydatnym nosie, wąskich rozchylonych ustach
i zapadniętych policzkach, otoczona jest brodą, która podwiana od dołu wiatrem
układa się w trzy rzędy strzępiastych pukli. Spod przymkniętych powiek i ścią-
gniętych brwi widoczne są oczy skierowane w stronę św. Pawła. Ascetyczna twarz
jest pełna wyrazu powagi i skupienia. Delikatny modelunek dłoni i twarzy proroka,
z oddaniem jej wyrazu psychicznego, przydaje jej subtelnej ekspresji i składa się na
dekoracyjność postaci. Ciemna szata okrywająca postać, ostro łamie się na
zgięciach, przylegając w partii ramion i nóg, podkreśla ich kształt.
Napięcie rozgrywającej się akcji potęguje postać św. Pawła (il. 7). Święty ten
przysiadł na prawej, zgiętej w kolanie nodze, lewą swobodnie odsunął. W
gwałtownym skręcie tułowia uniósł prawą rękę w stronę św. Eliasza, kierując za tym
gestem wysoko zadartą głowę. Spiralny skręt tułowia, mimika i gest, wyrażają
wewnętrzny niepokój. Ten efektowny gest ręki doskonale harmonizuje ze stanem
psychicznym odmalowanym na twarzy świętego. Szata opinająca szczupłą postać
odchyla się przy szyi ukazując napięte ścięgna i chude obojczyki. Przylegając
miękko do ramion, podkreśla ich okrągłe kształty, łamie się na rękawach i tułowiu
w płytkie płaskie fałdy o ostrych krawędziach. Mimo dekoracyjnego opracowania
szat, budowa ciała nie zatraca się pod nimi. Ta konwencjonalna „antykizująca”
szata przewiązana jest w pasie sznurem, opina wypukły brzuch, a narzucona na
kolana spływa ku dołowi układając się w głębokie trójkątne fałdy. Na wystającej
lewej nodze, w jej zgięciu, zaznaczony jest charakterystyczny garbek, szata przylega
do nogi podkreślając jej linię, a przy stopie odwija się ku górze. Część szaty spiętej
na wysokości pasa sznurem, pod wpływem „wiatru” układa się w charakterystyczny
„pęk”. Jak widzimy, szaty rzeźby zostały potraktowane bardzo dekoracyjnie. Tak
różnorodny modelunek stwarza dogodne pole do działania światła, które wpada ż
okien w bocznych ramionach prezbiterium i wywołuje migotliwe efekty, potęgując
ekspresję postaci. Postać św. Pawła przedstawiona jest anatomicznie poprawnie.