DOI article:
Ziółkowski, Adam: Hercules Victor L. Mummiusa i okrągła świątynia nad Tybrem: próba identyfikacji
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.37088#0082
HERCULES WCTOR L. MUMMIUSA
75
Mummius, homo nouus, musiał zaznaczyć swój wkład w wielkie dzieło
uporządkowania portu w sposób znacznie bardziej spektakularny, sta-
nowiący jednocześnie wyzwanie pod adresem pysznego kolegi, a cóż
mogło posłużyć po temu lepiej niż wzniesienie w porcie, tuż koło pom-
nika zwycięstwa znienawidzonego rywala, wspaniałej świątyni?
Reasumując:
1) skoro Mummius wzniósł w Rzymie świątynię o nazwie Herctdes
Vżctor,
2) skoro Herkulesowi Zwycięzcy poświęcona była istniejąca do dziś
okrągła świątynia nad Tybrem (Hercules Victor ud Portum Tri-
pemŻHum), położona:
a) w głównym ośrodku kultu herosa w Rzymie,
b) na obszarze najintensywniejszej działalności budowlanej
Mummiusa jako cenzora;
3) skoro datowanie okrągłej świątyni pokrywa się z poświęceniem
świątyni Mummiusa,
4) skoro okrągła świątynia została zbudowana z pentelikońskiego
marmuru, podobnie jak Iuppiter Stator, przybytek wzniesiony
przez Metellusa, rywala Mummiusa podczas wojny achajskiej,
5) skoro tuż koło okrągłej świątyni stał posąg Apołlona, kartagińs-
ki łup znienawidzonego kolegi Mummiusa w cenzurze, Scipiona
Aemilianusa,
w takim razie mamy pełne prawo uważać, że znany z inskrypcji
Herc?des Victor Mummiusa oraz stojąca do dziś okrągła świąty-
nia nad Tybrem (Herctdes Vżctor ud Portum TWpemmam), to
jedna i ta sama świątynia.
Na zakończenie jeszcze jedna uwaga. Wspólne źródło Serviusa
i Macrobiusa nie wiedziało nic o związku rzymskiego kultu Herkulesa
Zwycięzcy z osobą L. Mummiusa, co zdaje się przemawiać przeciw
identyfikacji przybytku wzniesionego przez pogromcę Achajów ze
wspaniałą budowlą położoną w jednej z najbardziej uczęszczanych
okołic miasta; to oraz fakt, że Herctdes Vżctor Mummiusa znany jest
wyłącznie z jednej, przypadkowo znalezionej inskrypcji, sugerowałoby
raczej, że był on niepozornym, szybko zapomnianym przybytkiem, za-
gubionym na mons Caelius. Oczywiście, zważywszy na stan zachowa-
nia źródeł antycznych, tego rodzaju argumenty eT mhdo nie mają
większej wagi, sądzę jednak, że istnieje wskazówka, iż jeszcze w ostat-
nich latach I w. p.n.e. Rzymianie mieli pełną świadomość, że kult Herku-
lesa Zwycięzcy wprowadził do miasta L. Mummius. W VI księdze Ew.eidi/,
gdy Anchises prezentuje przybyłemu do Hadesu synowi przyszłe pokole-
nia wielkich Rzymian, Mummius określony jest takimi słowami^
152
Aen. VI 836—837.
75
Mummius, homo nouus, musiał zaznaczyć swój wkład w wielkie dzieło
uporządkowania portu w sposób znacznie bardziej spektakularny, sta-
nowiący jednocześnie wyzwanie pod adresem pysznego kolegi, a cóż
mogło posłużyć po temu lepiej niż wzniesienie w porcie, tuż koło pom-
nika zwycięstwa znienawidzonego rywala, wspaniałej świątyni?
Reasumując:
1) skoro Mummius wzniósł w Rzymie świątynię o nazwie Herctdes
Vżctor,
2) skoro Herkulesowi Zwycięzcy poświęcona była istniejąca do dziś
okrągła świątynia nad Tybrem (Hercules Victor ud Portum Tri-
pemŻHum), położona:
a) w głównym ośrodku kultu herosa w Rzymie,
b) na obszarze najintensywniejszej działalności budowlanej
Mummiusa jako cenzora;
3) skoro datowanie okrągłej świątyni pokrywa się z poświęceniem
świątyni Mummiusa,
4) skoro okrągła świątynia została zbudowana z pentelikońskiego
marmuru, podobnie jak Iuppiter Stator, przybytek wzniesiony
przez Metellusa, rywala Mummiusa podczas wojny achajskiej,
5) skoro tuż koło okrągłej świątyni stał posąg Apołlona, kartagińs-
ki łup znienawidzonego kolegi Mummiusa w cenzurze, Scipiona
Aemilianusa,
w takim razie mamy pełne prawo uważać, że znany z inskrypcji
Herc?des Victor Mummiusa oraz stojąca do dziś okrągła świąty-
nia nad Tybrem (Herctdes Vżctor ud Portum TWpemmam), to
jedna i ta sama świątynia.
Na zakończenie jeszcze jedna uwaga. Wspólne źródło Serviusa
i Macrobiusa nie wiedziało nic o związku rzymskiego kultu Herkulesa
Zwycięzcy z osobą L. Mummiusa, co zdaje się przemawiać przeciw
identyfikacji przybytku wzniesionego przez pogromcę Achajów ze
wspaniałą budowlą położoną w jednej z najbardziej uczęszczanych
okołic miasta; to oraz fakt, że Herctdes Vżctor Mummiusa znany jest
wyłącznie z jednej, przypadkowo znalezionej inskrypcji, sugerowałoby
raczej, że był on niepozornym, szybko zapomnianym przybytkiem, za-
gubionym na mons Caelius. Oczywiście, zważywszy na stan zachowa-
nia źródeł antycznych, tego rodzaju argumenty eT mhdo nie mają
większej wagi, sądzę jednak, że istnieje wskazówka, iż jeszcze w ostat-
nich latach I w. p.n.e. Rzymianie mieli pełną świadomość, że kult Herku-
lesa Zwycięzcy wprowadził do miasta L. Mummius. W VI księdze Ew.eidi/,
gdy Anchises prezentuje przybyłemu do Hadesu synowi przyszłe pokole-
nia wielkich Rzymian, Mummius określony jest takimi słowami^
152
Aen. VI 836—837.