DOI Artikel:
Zinkiewicz-Ryndziewicz, Aniela; Ryndziewicz, Zygmunt: Wczesnogotycki kielich w Starym Targu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37088#0086
WCZESNOGOTYCKI KIELICH W STARYM TARGU
79
1271—1276 od komtura dzierzgońskiego Hermana von Schónberga^°.
Czas powstania tej miejscowości zbiegł się z założeniem odległego o 16
km Malborka, późniejszej stolicy państwa krzyżackiego.
Równocześnie z lokacją wsi powstał i został wyposażony katolicki ko-
ściół parafialny pod wezwaniem św. św. apostołów Szymona i Judy,
o którym brak bliższych danych^. Około r. 1325 wybudowano tam koś-
ciół gotycki^, którego opis z 1647 r. przedstawia go jako „budynek muro-
wany, jednonawowy z wieżą, w górnej części drewnianą i z dobrą, lecz
wilgotną zakrystią"^. Świątynia ta uległa zniszczeniu w czasie drugiej
wojny szwedzkiej^. Odbudowano ją wkrótce po zakończeniu tej wojny.
Pożar wsi, jaki miał miejsce w 1807 r., zniszczył górną drewnianą część
wieży, którą w 1821 r. zastąpiono murowaną^. W łatach 1905—1906
miała miejsce przebudowa kościoła, która nadała mu obecną formę bu-
dynku na planie krzyża greckiego z wieżą^. Podczas rozbiórki dawnego
kościoła w maju 1905 r., pod płytami posadzki przed ołtarzem głównym,
wykopano kilka obiektów srebrnych^, zakopanych tam dla ochrony
przed grabieżą obcych wojsk^. Wśród nich znajdował się omawiany kie-
lich. Po wykopaniu poddano go konserwacji, o czym świadczy chociażby
porównanie obecnego stanu kielicha z jego fotografią z 1905 r. publiko-
waną przez E. Czihaka^. Zmieniono sposób przymocowania plakietek na
stopie. Na fotografii widoczne jest przymocowanie za pomocą nitów o
dużych okrągłych główkach. Obecnie plakietki przytwierdzone są do sto-
py śrubkami, a ślady tego zamocowania są prawie niewidoczne na ich
polach. Zmieniono także trzpień, na którym osadzone są zasadnicze ele-
menty kielicha. W r. 1965 kielich otrzymał nową pozłotę.
*
Omawiany kielich wykonany jest z cienkiej blachy srebrnej i w ca-
łości pozłocony. Wysokość wynosi 14,8 cm, średnica stopy 11,5 cm,
a średnica czary 11,7 cm. Forma jego jest typowa dla kielichów z okre-
su przełomu romanizmu i gotyku; a więc zastosowano tu jeszcze ro-
Schmidt, jw.s. 244.
^ Tamże s. 245.
^ Spis dachotaieństma i para/ii diecezji tcarmmsiciej. Olsztyn 1966 s. 177.
^ Schmidt, jw. s. 245.
^ Prawdopodobnie przed tą wojną kielich został ukryty pod posadzką kościoła,
gdyż nie uległ grabieży i zniszczeniu wraz z budynkiem kościelnym.
^ Schmidt, jw.s. 245.
^ AAdea der Preassischea Pepieraap ia Marieaa^erder: Neabaa der /cathoiischea Ed-
rche iw AZUnaric Kreis Stadna WAP Gdańsk, sygn. 10/2618, 10/2619, 10/2620.
^ Czihak, jw. s. 178 (z wyjątkiem kielicha nie zachowane w parafii).
^ Schmidt, jw.s. 247.
^ Jw. fot. 35.
79
1271—1276 od komtura dzierzgońskiego Hermana von Schónberga^°.
Czas powstania tej miejscowości zbiegł się z założeniem odległego o 16
km Malborka, późniejszej stolicy państwa krzyżackiego.
Równocześnie z lokacją wsi powstał i został wyposażony katolicki ko-
ściół parafialny pod wezwaniem św. św. apostołów Szymona i Judy,
o którym brak bliższych danych^. Około r. 1325 wybudowano tam koś-
ciół gotycki^, którego opis z 1647 r. przedstawia go jako „budynek muro-
wany, jednonawowy z wieżą, w górnej części drewnianą i z dobrą, lecz
wilgotną zakrystią"^. Świątynia ta uległa zniszczeniu w czasie drugiej
wojny szwedzkiej^. Odbudowano ją wkrótce po zakończeniu tej wojny.
Pożar wsi, jaki miał miejsce w 1807 r., zniszczył górną drewnianą część
wieży, którą w 1821 r. zastąpiono murowaną^. W łatach 1905—1906
miała miejsce przebudowa kościoła, która nadała mu obecną formę bu-
dynku na planie krzyża greckiego z wieżą^. Podczas rozbiórki dawnego
kościoła w maju 1905 r., pod płytami posadzki przed ołtarzem głównym,
wykopano kilka obiektów srebrnych^, zakopanych tam dla ochrony
przed grabieżą obcych wojsk^. Wśród nich znajdował się omawiany kie-
lich. Po wykopaniu poddano go konserwacji, o czym świadczy chociażby
porównanie obecnego stanu kielicha z jego fotografią z 1905 r. publiko-
waną przez E. Czihaka^. Zmieniono sposób przymocowania plakietek na
stopie. Na fotografii widoczne jest przymocowanie za pomocą nitów o
dużych okrągłych główkach. Obecnie plakietki przytwierdzone są do sto-
py śrubkami, a ślady tego zamocowania są prawie niewidoczne na ich
polach. Zmieniono także trzpień, na którym osadzone są zasadnicze ele-
menty kielicha. W r. 1965 kielich otrzymał nową pozłotę.
*
Omawiany kielich wykonany jest z cienkiej blachy srebrnej i w ca-
łości pozłocony. Wysokość wynosi 14,8 cm, średnica stopy 11,5 cm,
a średnica czary 11,7 cm. Forma jego jest typowa dla kielichów z okre-
su przełomu romanizmu i gotyku; a więc zastosowano tu jeszcze ro-
Schmidt, jw.s. 244.
^ Tamże s. 245.
^ Spis dachotaieństma i para/ii diecezji tcarmmsiciej. Olsztyn 1966 s. 177.
^ Schmidt, jw. s. 245.
^ Prawdopodobnie przed tą wojną kielich został ukryty pod posadzką kościoła,
gdyż nie uległ grabieży i zniszczeniu wraz z budynkiem kościelnym.
^ Schmidt, jw.s. 245.
^ AAdea der Preassischea Pepieraap ia Marieaa^erder: Neabaa der /cathoiischea Ed-
rche iw AZUnaric Kreis Stadna WAP Gdańsk, sygn. 10/2618, 10/2619, 10/2620.
^ Czihak, jw. s. 178 (z wyjątkiem kielicha nie zachowane w parafii).
^ Schmidt, jw.s. 247.
^ Jw. fot. 35.