DOI Artikel:
Zinkiewicz-Ryndziewicz, Aniela; Ryndziewicz, Zygmunt: Wczesnogotycki kielich w Starym Targu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37088#0110
WCZESNOGOTYCKI KIELICH W STARYM TARGU
103
Kolejnym problemem jest sprawa umiejscowienia warsztatu, z ja-
kiego pochodzi kielich ze Starego Targu. Określenie miejsca powstania
jest dość trudne i może być tylko hipotetyczne. Jest rzeczą niewątpli-
wą, że kielich został wykonany przez złotnika doskonale znającego za-
sób form artystycznych zachodnich prowincji niemieckich, a więc za-
pewne pochodzącego z tamtych terenów, jednakże jest wielce prawdo-
podobne, że działał on na terenie państwa krzyżackiego. Fakt ten po-
twierdzałyby podobne przypadki działalności przybyłych artystów na
tym terenie, jak np. twórcy malowideł ściennych w stylu kolońskim w
kaplicy na wysokim zamku w Malborku z 1344 r.^ Na to właśnie miasto,
jako na miejsce powstania omawianego kielicha, wskazywałby fakt, że w
r. 1309 przeniesiono tam siedzibę Wielkiego Mistrza, co pociągnęło za
sobą wzmożony ruch artystyczny, a także niewielka odległość między
Malborkiem a miejscem, dla którego kielich został ufundowany.
W świetle wszystkich powyższych zestawień, biorąc pod uwagę for-
mę, proporcje i dekorację kielicha w Starym Targu, a także jego zwią-
zki z innymi dziełami europejskiego i polskiego złotnictwa, jako czas
powstania obiektu można przyjąć początek XIV w. W uściśleniu dato-
wania należałoby jednak wziąć pod uwagę fakt, że w 1325 r. został wy-
budowany i wyposażony kościół w Starym Targu i wydaje się prawdo-
podobne, że omawiany kielich był ufundowany przed tą właśnie datą
dla nowego kościoła. Tak więc z pewnością 1 ćwierć XIV w. można
uznać za czas, w jakim powstał kielich w Starym Targu.
DER FRUHGOTISCHE KELCH VON STARY TARG
Zusammenfassung
Der Kelch von Stary Targ ist der alteste unter den erhaltenen fruhgotiscben Kelche
auf dem Gebiet des gegenwartigen Polens. Er stammt aus der Pfarrkirche in Stary Targ,
fur die er wohl gestiftet wurde und wo er sich bis auf den heutigen Tag befindet. Fast
drei Jahrhunderte lang war er unter dem Fussboden der Kirche verborgen, wo er wah-
rend eines der Schwedenkriege vergraben wurde, um ihn vor Raub zu schutzen. Im Jahre
1905 wurde er wahrend des Umbaus der Kirche zusammen mit einigen anderen Gegen-
standen ausgegraben. Der besprochene Kelch ist ganz aus silber gefertigt und vergoldet.
Er besitzt die fur die Ubergangszeit zwischen Romanik und Gotik charakterischen For-
men: einen kreisfórmigen glatten Fuss mit fiinf runden Plaketten, die eine Kreuzi-
gungsszene mit drei Gestalten sowie die Symbole der vier Evangelisten enthalten, einen
runden Schaft — unter und tiber dem Nodus umgeben von scharfbógigen Arkaden —
35
Bochnak, Pagaczewski. ReRkudarz s. 17.
103
Kolejnym problemem jest sprawa umiejscowienia warsztatu, z ja-
kiego pochodzi kielich ze Starego Targu. Określenie miejsca powstania
jest dość trudne i może być tylko hipotetyczne. Jest rzeczą niewątpli-
wą, że kielich został wykonany przez złotnika doskonale znającego za-
sób form artystycznych zachodnich prowincji niemieckich, a więc za-
pewne pochodzącego z tamtych terenów, jednakże jest wielce prawdo-
podobne, że działał on na terenie państwa krzyżackiego. Fakt ten po-
twierdzałyby podobne przypadki działalności przybyłych artystów na
tym terenie, jak np. twórcy malowideł ściennych w stylu kolońskim w
kaplicy na wysokim zamku w Malborku z 1344 r.^ Na to właśnie miasto,
jako na miejsce powstania omawianego kielicha, wskazywałby fakt, że w
r. 1309 przeniesiono tam siedzibę Wielkiego Mistrza, co pociągnęło za
sobą wzmożony ruch artystyczny, a także niewielka odległość między
Malborkiem a miejscem, dla którego kielich został ufundowany.
W świetle wszystkich powyższych zestawień, biorąc pod uwagę for-
mę, proporcje i dekorację kielicha w Starym Targu, a także jego zwią-
zki z innymi dziełami europejskiego i polskiego złotnictwa, jako czas
powstania obiektu można przyjąć początek XIV w. W uściśleniu dato-
wania należałoby jednak wziąć pod uwagę fakt, że w 1325 r. został wy-
budowany i wyposażony kościół w Starym Targu i wydaje się prawdo-
podobne, że omawiany kielich był ufundowany przed tą właśnie datą
dla nowego kościoła. Tak więc z pewnością 1 ćwierć XIV w. można
uznać za czas, w jakim powstał kielich w Starym Targu.
DER FRUHGOTISCHE KELCH VON STARY TARG
Zusammenfassung
Der Kelch von Stary Targ ist der alteste unter den erhaltenen fruhgotiscben Kelche
auf dem Gebiet des gegenwartigen Polens. Er stammt aus der Pfarrkirche in Stary Targ,
fur die er wohl gestiftet wurde und wo er sich bis auf den heutigen Tag befindet. Fast
drei Jahrhunderte lang war er unter dem Fussboden der Kirche verborgen, wo er wah-
rend eines der Schwedenkriege vergraben wurde, um ihn vor Raub zu schutzen. Im Jahre
1905 wurde er wahrend des Umbaus der Kirche zusammen mit einigen anderen Gegen-
standen ausgegraben. Der besprochene Kelch ist ganz aus silber gefertigt und vergoldet.
Er besitzt die fur die Ubergangszeit zwischen Romanik und Gotik charakterischen For-
men: einen kreisfórmigen glatten Fuss mit fiinf runden Plaketten, die eine Kreuzi-
gungsszene mit drei Gestalten sowie die Symbole der vier Evangelisten enthalten, einen
runden Schaft — unter und tiber dem Nodus umgeben von scharfbógigen Arkaden —
35
Bochnak, Pagaczewski. ReRkudarz s. 17.