DOI Artikel:
Kondratowicz, Łucja: Płaskorzeźby Julesa Franceschiego oparte na motywach utworów Zygmunta Krasińskiego
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.37087#0018
!4
LOCJA KONDRATOWICZ
mię płaszczu, siedzi Bóg Ojciec. Głowę o surowej, okolonej zarostem twarzy i dłu-
gich, spadających na ramiona włosach otacza nimb. Jego hieratycznej postaci, z
jedną ręką wspartą na kolanie, drugą uniesioną w geście błogosławieństwa, towarzy-
szą gwiazdy, księżyc, tęcza i słońce. Jest to obraz Boga - władcy nieba i ziemi.
U stóp tronu na chmurze kornie klęczy i modli się kobieta w długiej sukni i zarzu-
conej na prawe ramię wierzchniej szacie. Jej głowę wieńczy korona. W dłoniach
trzyma dwa kielichy. Jeden unosi ku Bogu a drugi opuszcza, wylewając jego zawar-
tość na rozpościerającą się w dole pagórkowatą krainę, na jej kościoły i chaty.
Po lewej stronie płaskorzeźby, między niebem a ziemią, znajduje się syntetycznie
zarysowana i niezindywidualizowana grupa ośmiu osób. Postacie te unoszą głowy
w kierunku tronu Boga i składają ręce w błagalnym i modlitewnym geście.
Dla wyjaśnienia przedstawionych na płaskorzeźbie treści posłużę się słowami
z PsaZmu dabrej MoPt:
Spójrz na Nią, Panie! - Śród serafów grona
Oto u tronu Twego rozklęczona -
A na Jej skroniach lśni polska korona -
I płaszcz błękitny zamiata promienie,
Z których tam przestrzeni - i wszystkie przestrzenie
Czekają - modli się bardzo po cichu -
Poza Nią, stojąc, płaczą ojców mary -
W dłoniach Jej śnieżnych jakby dwa puchary -
Krew Twoją własną w prawym Ci kielichu
podaje. Panie - a w lewym, co niżej.
Krew krzyżowanych na tysiącach krzyży
Poddanych swoich - krew płynną przez lata
Po wszystkich ziemiach pod mieczem Trójkąta!
I boskim, tamtym wzniesionym kielichem
Błaga drugiemu przełaski Twej, Panie!
[...]
Jak widać kompozycja Franceschiego jest bardzo bliska tekstowi literackiemu. Identy-
fikacja postaci i sytuacji nie nastręcza trudności. W świetle strof PsaZ/HM klęcząca
i modląca się kobieta jest Matką Boską. U Krasińskiego ubrana jest, zgodnie z kon-
wencją XIX w., w błękity. Korona na głowie - motyw występujący i w utworze poetyc-
kim ^ i na płaskorzeźbie - przypomina o szczególnym znaczeniu tej postaci. Jest to
Matka Boska Królowa Korony Polskiej. Jest tą, której w chwili ciężkich zmagań ze
szwedzkim najeźdźcą ofiarowano koronę, tą, która patronowała i patronuje Polsce.
To królewskie insygnium otrzymała od przodków, stąd „ojców mary" towarzyszą jej
modlitwie. Na płaskorzeźbie są nimi modlące się, zawieszone między niebem i ziemią,
postacie. Tak więc Matka Boska, obok przymiotów właściwych Matce Odkupiciela Swia-
LOCJA KONDRATOWICZ
mię płaszczu, siedzi Bóg Ojciec. Głowę o surowej, okolonej zarostem twarzy i dłu-
gich, spadających na ramiona włosach otacza nimb. Jego hieratycznej postaci, z
jedną ręką wspartą na kolanie, drugą uniesioną w geście błogosławieństwa, towarzy-
szą gwiazdy, księżyc, tęcza i słońce. Jest to obraz Boga - władcy nieba i ziemi.
U stóp tronu na chmurze kornie klęczy i modli się kobieta w długiej sukni i zarzu-
conej na prawe ramię wierzchniej szacie. Jej głowę wieńczy korona. W dłoniach
trzyma dwa kielichy. Jeden unosi ku Bogu a drugi opuszcza, wylewając jego zawar-
tość na rozpościerającą się w dole pagórkowatą krainę, na jej kościoły i chaty.
Po lewej stronie płaskorzeźby, między niebem a ziemią, znajduje się syntetycznie
zarysowana i niezindywidualizowana grupa ośmiu osób. Postacie te unoszą głowy
w kierunku tronu Boga i składają ręce w błagalnym i modlitewnym geście.
Dla wyjaśnienia przedstawionych na płaskorzeźbie treści posłużę się słowami
z PsaZmu dabrej MoPt:
Spójrz na Nią, Panie! - Śród serafów grona
Oto u tronu Twego rozklęczona -
A na Jej skroniach lśni polska korona -
I płaszcz błękitny zamiata promienie,
Z których tam przestrzeni - i wszystkie przestrzenie
Czekają - modli się bardzo po cichu -
Poza Nią, stojąc, płaczą ojców mary -
W dłoniach Jej śnieżnych jakby dwa puchary -
Krew Twoją własną w prawym Ci kielichu
podaje. Panie - a w lewym, co niżej.
Krew krzyżowanych na tysiącach krzyży
Poddanych swoich - krew płynną przez lata
Po wszystkich ziemiach pod mieczem Trójkąta!
I boskim, tamtym wzniesionym kielichem
Błaga drugiemu przełaski Twej, Panie!
[...]
Jak widać kompozycja Franceschiego jest bardzo bliska tekstowi literackiemu. Identy-
fikacja postaci i sytuacji nie nastręcza trudności. W świetle strof PsaZ/HM klęcząca
i modląca się kobieta jest Matką Boską. U Krasińskiego ubrana jest, zgodnie z kon-
wencją XIX w., w błękity. Korona na głowie - motyw występujący i w utworze poetyc-
kim ^ i na płaskorzeźbie - przypomina o szczególnym znaczeniu tej postaci. Jest to
Matka Boska Królowa Korony Polskiej. Jest tą, której w chwili ciężkich zmagań ze
szwedzkim najeźdźcą ofiarowano koronę, tą, która patronowała i patronuje Polsce.
To królewskie insygnium otrzymała od przodków, stąd „ojców mary" towarzyszą jej
modlitwie. Na płaskorzeźbie są nimi modlące się, zawieszone między niebem i ziemią,
postacie. Tak więc Matka Boska, obok przymiotów właściwych Matce Odkupiciela Swia-