DOI article:
Kotyńska, Joanna: Bizantyńskie freski z Cerkwi Zwiastowania w Supraślu
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.37086#0037
JOANNA KOTYŃSKA
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom XXXIV, zeszyt 4 - 1986
BIZANTYŃSKIE FRESKI
Z CERKWI ZWIASTOWANIA W SUPRAŚLU
Dzieje bazylianów supraskich u swego źródła związane by-
ły z osobą Aleksandra Chodkiewicza, marszałka Wielkiego Księ-
stwa Litewskiego i wojewody nowogródzkiego. On to w 1498 r.
sprowadził z Ławry Pieczerskiej w Kijowie mnichów reguły Ba-
zylego Wielkiego i osadził ich w Gródku nad górnym biegiem
rzeki Supraśl. Jednak bliskie sąsiedztwo zamku skłoniło mni-
chów o surowej regule zakonnej do szukania miejsca bardziej
odosobnionego. Przeniesienie zakonu do miejsca zwanego Hruda
lub Suchy Grąd, również nad rzeką Supraśl, nastąpiło w 1500 r.
Pierwszą budowlą klasztorną była niewielka, drewniana cer-
kiew pod wezwaniem Jana Ewangelisty, wyświęcona w 1501 r.
W latach 1503-1510 /lub 1511/ z inicjatywy A. Chodkiewicza
i J. Sołtana - metropolity kijowskiego i biskupa smoleńskie-
go, wzniesiono murowaną cerkiew pw. Zwiastowania NMP, stano-
wiącą centralny akcent późniejszego założenia klasztornego .
Pierwszym ihumenem podniesionym do godności archimandryty zo-
stał Sergiusz Kimbar /I532-1565/, a monaster supraski zaczął
nosić miano ławry. Za czasów Kimbara wybudowano nową cerkiew
pod wezwaniem Zmartwychwstania Chrystusa, usytuowaną na skle-
pionych katakumbach, refektarz z kaplicą, oratorium, kuchnie
i magazyny. W 1557 r. wnętrze cerkwi Zwiastowania zostało
ozdobione freskami bizantyńskimi^. Wiek XVI zamyka rozkwit
ławry supraskiej. Po ogłoszeniu unii w 1596 r. na soborze
brzeskim zmniejszyło się przejściowo znaczenie klasztoru,
który opowiedział się wówczas za prawosławiem^-. Brak wiado-
mości, kiedy przyjął unię, wiadomo tylko, że w 1614 r. mnisi
suprascy byli już unitami^. Odtąd przywileje monasteru były
łamane przez metropolitów i fundatorów, którzy ingerowali
w zarządzanie majątkami, a liczne procesy umniejszyły jego
stan posiadania. W 1636 r. archimandrytą supraskim został
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom XXXIV, zeszyt 4 - 1986
BIZANTYŃSKIE FRESKI
Z CERKWI ZWIASTOWANIA W SUPRAŚLU
Dzieje bazylianów supraskich u swego źródła związane by-
ły z osobą Aleksandra Chodkiewicza, marszałka Wielkiego Księ-
stwa Litewskiego i wojewody nowogródzkiego. On to w 1498 r.
sprowadził z Ławry Pieczerskiej w Kijowie mnichów reguły Ba-
zylego Wielkiego i osadził ich w Gródku nad górnym biegiem
rzeki Supraśl. Jednak bliskie sąsiedztwo zamku skłoniło mni-
chów o surowej regule zakonnej do szukania miejsca bardziej
odosobnionego. Przeniesienie zakonu do miejsca zwanego Hruda
lub Suchy Grąd, również nad rzeką Supraśl, nastąpiło w 1500 r.
Pierwszą budowlą klasztorną była niewielka, drewniana cer-
kiew pod wezwaniem Jana Ewangelisty, wyświęcona w 1501 r.
W latach 1503-1510 /lub 1511/ z inicjatywy A. Chodkiewicza
i J. Sołtana - metropolity kijowskiego i biskupa smoleńskie-
go, wzniesiono murowaną cerkiew pw. Zwiastowania NMP, stano-
wiącą centralny akcent późniejszego założenia klasztornego .
Pierwszym ihumenem podniesionym do godności archimandryty zo-
stał Sergiusz Kimbar /I532-1565/, a monaster supraski zaczął
nosić miano ławry. Za czasów Kimbara wybudowano nową cerkiew
pod wezwaniem Zmartwychwstania Chrystusa, usytuowaną na skle-
pionych katakumbach, refektarz z kaplicą, oratorium, kuchnie
i magazyny. W 1557 r. wnętrze cerkwi Zwiastowania zostało
ozdobione freskami bizantyńskimi^. Wiek XVI zamyka rozkwit
ławry supraskiej. Po ogłoszeniu unii w 1596 r. na soborze
brzeskim zmniejszyło się przejściowo znaczenie klasztoru,
który opowiedział się wówczas za prawosławiem^-. Brak wiado-
mości, kiedy przyjął unię, wiadomo tylko, że w 1614 r. mnisi
suprascy byli już unitami^. Odtąd przywileje monasteru były
łamane przez metropolitów i fundatorów, którzy ingerowali
w zarządzanie majątkami, a liczne procesy umniejszyły jego
stan posiadania. W 1636 r. archimandrytą supraskim został