DOI article:
Mazurczak, Urszula M.: Miasto w pejzażu malarstwa niderlandzkiego: topika i obrazowanie
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.27559#0040
38
URSZULA M. MAZURCZAK
Znacznie szerszy przekrój architektonicznych zespołów uwidacznia karta
ze sceną PieMn (fok 89). Linię horyzontu trzeciego płanu zamyka siedem
wzgórz. Na każdym z nich ukazane zostały zróżnicowane struktury architek-
toniczne nawiązujące do zamków - warowni feudalnych, mniejszych kaszte-
lanii rycerskich, zabudowy miejskiej oraz rozległego opactwa z kościołem
z lewej strony. Z tym charakterem architektury korelują postaci wiezione
na wozach, a następnie spychane w podziemne czeluści. Piekło planu pierw-
szego to „miasto" szatana, w którym demon pożera jego mieszkańców.
W tym orszaku potępionych, wydartych ze swoich siedzib, rozpoznać można
postaci w ubiorach zakonnych, szlacheckich, a nawet nagich królów ze
swoimi insygniami: berłem - postać z lewej strony i koroną - z prawej.
Styl architektury na linii horyzontu nie jest zatem przypadkowy lecz ściśle
skorelowany z treścią piekielnego potępienia.
Mistrz marszałka Boucicaut, wprowadził do rozwiniętych krajobrazów
miasta również przyległe doń przedmieścia wiejskie. Jedno z najcenniej-
szych tego typu przekazów malarskich tego mistrza zawarte jest w GoJNn-
kncń marszałka Boucicaut powstałych w latach 1410-1412 (Paryż, Muzeum
Jacquemart-Andre, ms. 2). Na linii horyzontu widnieją trzy grupy archi-
tektoniczne: rozległe miasto z lewej strony, siedziba klasztorna z kościołem
oraz niewielka, ogrodzona niskim murem własność uprawna z zabudową
mieszkalną. Ponad zespołem klasztornym dominuje wieża, której zwieńcze-
nie jest typowe dla niderlandzkiej architektury sakralnej. Istnieje zatem
wyraźny zamysł architektury rodzimej, niderlandzkiej powtórzonej również
w innych miniaturach np. ze scenami: Zwmytownnm i Nawiedzania (il. 7).
Poza scenami rozciąga się rozległy, obniżony jak gdyby w niecce, krajobraz
z łagodnymi wzgórzami, pomiędzy które wdziera się zatoka. Jest ona ży-
wym organizmem, po jej tafli pływają łabędzie, kaczki, a także niewielkie
barki. Malarz dworski, dobrze znający miasta nadmorskie Niderlandów,
zwłaszcza Gandawę, Brugię, starał się odtworzyć klimat pejzażowy tego
dominującego w Europie kraju^°. W swoich obrazach odnotował wiele in-
nych szczegółów, założeń architektonicznych związanych z życiem i funk-
cjonowaniem miasta, do których należały wówczas szpitale i cmentarze poza
murami, jak to przedstawione zostało na miniaturze z Go&m
przechowywanej w Bibliotece Narodowej w Paryżu z roku 1414.
!0
Tamże.
URSZULA M. MAZURCZAK
Znacznie szerszy przekrój architektonicznych zespołów uwidacznia karta
ze sceną PieMn (fok 89). Linię horyzontu trzeciego płanu zamyka siedem
wzgórz. Na każdym z nich ukazane zostały zróżnicowane struktury architek-
toniczne nawiązujące do zamków - warowni feudalnych, mniejszych kaszte-
lanii rycerskich, zabudowy miejskiej oraz rozległego opactwa z kościołem
z lewej strony. Z tym charakterem architektury korelują postaci wiezione
na wozach, a następnie spychane w podziemne czeluści. Piekło planu pierw-
szego to „miasto" szatana, w którym demon pożera jego mieszkańców.
W tym orszaku potępionych, wydartych ze swoich siedzib, rozpoznać można
postaci w ubiorach zakonnych, szlacheckich, a nawet nagich królów ze
swoimi insygniami: berłem - postać z lewej strony i koroną - z prawej.
Styl architektury na linii horyzontu nie jest zatem przypadkowy lecz ściśle
skorelowany z treścią piekielnego potępienia.
Mistrz marszałka Boucicaut, wprowadził do rozwiniętych krajobrazów
miasta również przyległe doń przedmieścia wiejskie. Jedno z najcenniej-
szych tego typu przekazów malarskich tego mistrza zawarte jest w GoJNn-
kncń marszałka Boucicaut powstałych w latach 1410-1412 (Paryż, Muzeum
Jacquemart-Andre, ms. 2). Na linii horyzontu widnieją trzy grupy archi-
tektoniczne: rozległe miasto z lewej strony, siedziba klasztorna z kościołem
oraz niewielka, ogrodzona niskim murem własność uprawna z zabudową
mieszkalną. Ponad zespołem klasztornym dominuje wieża, której zwieńcze-
nie jest typowe dla niderlandzkiej architektury sakralnej. Istnieje zatem
wyraźny zamysł architektury rodzimej, niderlandzkiej powtórzonej również
w innych miniaturach np. ze scenami: Zwmytownnm i Nawiedzania (il. 7).
Poza scenami rozciąga się rozległy, obniżony jak gdyby w niecce, krajobraz
z łagodnymi wzgórzami, pomiędzy które wdziera się zatoka. Jest ona ży-
wym organizmem, po jej tafli pływają łabędzie, kaczki, a także niewielkie
barki. Malarz dworski, dobrze znający miasta nadmorskie Niderlandów,
zwłaszcza Gandawę, Brugię, starał się odtworzyć klimat pejzażowy tego
dominującego w Europie kraju^°. W swoich obrazach odnotował wiele in-
nych szczegółów, założeń architektonicznych związanych z życiem i funk-
cjonowaniem miasta, do których należały wówczas szpitale i cmentarze poza
murami, jak to przedstawione zostało na miniaturze z Go&m
przechowywanej w Bibliotece Narodowej w Paryżu z roku 1414.
!0
Tamże.