DOI Heft:
Artikuły
DOI Artikel:Górska, Magdalena: Symbole polskiego życia politycznego w Orator Polonus (1740) Samuela Wysockiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37080#0064
62
MAGDALENA GÓRSKA
sarmackich”* * * 4, był nauczycielem gramatyki, poetyki i retoryki w pijarskich
kolegiach w Łowiczu i Warszawie (1728-1736) oraz prefektem (1737-1740)
i rektorem szkół warszawskich (1751-1754). Przez rok był także nauczycie-
lem Granowskich (1742)5. Obdarzany był urzędami zakonnymi: sekretarza
(1746), konsultora (1747) i asystenta prowincji (1748-1751) oraz asystenta
generalnego prowincji (wybór 1754, 1755-1758). Sprawował także funkcję
kaznodziei przy katedrze na Wawelu (1741-1745) i Trybunale Skarbu Koron-
nego w Radomiu (1742, 1752). Biskup Józef Andrzej Załuski zaliczał go do
swych przyjaciół, a Jan Daniel Janocki obdarzył przydomkiem „vir acutissi-
mus”6 7.
Pijarzy zwracali uwagę na działalność fundatorską Wysockiego na rzecz
zakonu i warszawskiego kolegium oraz na jego zażyłość z magnatami .
nym” kompendium oratorskim), [w:] Między barokiem a oświeceniem..., s. 46; S. R o s z a k,
Środowisko intelektualne i artystyczne Warszawy w połowie XVIII w. Między kulturą sarmatyz-
mu i oświecenia, Toruń 1997, s. 39, 138; M. T r ę b s k a, Staropolskie szlacheckie oracje
weselne. Genologia, obrzęd, źródła, Warszawa 2008, s. 15, 81-83, 103-104, 331-334.
4 P o r a z i ń s k i, dz. cyt., s. 98; por. także: A. Grześkowiak-Krwa-
w i c z, Wkład pijarów w kształtowanie politycznej kultury szlachty w czasach stanisławow-
skich, [w:] Wkład pijarów..., s. 133-149; C. Majorek, T. Słowikowski, Wkład
pijarów w teorię wychowania patriotycznego i obywatelskiego w Polsce XVIII wieku, tamże,
s. 433-450; H. J. B o m e 1 b u r g, Fruhneuzeitliche Nationen im óstlichen Europa. Das
polnische Geschichtsdenken und die Reichweite einer humanistischen Nationalgeschichte (1500-
1700), Wiesbaden 2006, s. 266-271.
5 Wysocki nauczać mógł potomstwo starosty gostyńskiego Franciszka Hieronima Granow-
skiego zmarłego w 1735 r. 6'ego córce Zofii dedykował panegiryk Niebo herbownego Księży-
ca..., Warszawa: Druk. Scholarum Piarum, 1732) bądź dzieci jego braci - Ludwika, Stanisława
lub Jana. Por. A. B o n i e c k i, Herbarz polski, cz. 1, t. VII, Warszawa 1904, s. 43-45.
6 J. D. A. J a n o c k i, Polonia litteraria nostri temporis..., Vratislaviae: J. J. Korn 1750,
s. 86-87; tenże, Lexicon derer itztlebenden Gelehrten in Polen..., Breslau, J. J. Korn, 1755,
cz. 1, s. 177-178; tenże, Excerptum Polonicae litteraturae..., t. III, Vratislaviae: W. T. Korn
1766, s. 355-356; J. A. Z a ł u s k i, Zbiór rytmów przez wierszopisów żyjących lub nasze-
go wieku zeszłych pisanych, t. III, Warszawa: Druk. Scholarum Piarum 1754, s. 438; por.
[S. B i e 1 s k i], Vita et scripta ąuorundam e congregatione Cler[icorum] Reg[ularium]
Scholarum Piarum in provincia Polona professorum, qui operibus editis patriae et ecclesiae
proficuis nomen suum memorabile fecerunt, Varsaviae 1812, s. 78; Historia Domus Varsavien-
sis Scholarum Piarum, oprać. L. Chmaj, Wrocław 1959, s. 10, 14, 45-46, 49, 51, 62, 65, 110,
114, 163, 174.
7 Na temat fundacji Wysockiego zob.: [Bielski], dz. cyt., s. 78-81; J. Łuka-
szewicz, Historia szkół w Koronie i w Wielkim Księstwie Litewskim od najdawniejszych
czasów aż do roku 1794, t. II, Poznań 1850, s. 6; S. K o n a r s k i, Ustawy szkolne, przeł.
W. German, objaśnił J. Czubek, wstęp D. Kot, Kraków 1925, s. 369; Historia Domus..., s. 46,
49, 51, 54, 65, 110, 114; R. M ą c z y ń s k i, Pijarski Pałac Collegium Nobilium w Warsza-
wie, Warszawa 1996, s. 34.
MAGDALENA GÓRSKA
sarmackich”* * * 4, był nauczycielem gramatyki, poetyki i retoryki w pijarskich
kolegiach w Łowiczu i Warszawie (1728-1736) oraz prefektem (1737-1740)
i rektorem szkół warszawskich (1751-1754). Przez rok był także nauczycie-
lem Granowskich (1742)5. Obdarzany był urzędami zakonnymi: sekretarza
(1746), konsultora (1747) i asystenta prowincji (1748-1751) oraz asystenta
generalnego prowincji (wybór 1754, 1755-1758). Sprawował także funkcję
kaznodziei przy katedrze na Wawelu (1741-1745) i Trybunale Skarbu Koron-
nego w Radomiu (1742, 1752). Biskup Józef Andrzej Załuski zaliczał go do
swych przyjaciół, a Jan Daniel Janocki obdarzył przydomkiem „vir acutissi-
mus”6 7.
Pijarzy zwracali uwagę na działalność fundatorską Wysockiego na rzecz
zakonu i warszawskiego kolegium oraz na jego zażyłość z magnatami .
nym” kompendium oratorskim), [w:] Między barokiem a oświeceniem..., s. 46; S. R o s z a k,
Środowisko intelektualne i artystyczne Warszawy w połowie XVIII w. Między kulturą sarmatyz-
mu i oświecenia, Toruń 1997, s. 39, 138; M. T r ę b s k a, Staropolskie szlacheckie oracje
weselne. Genologia, obrzęd, źródła, Warszawa 2008, s. 15, 81-83, 103-104, 331-334.
4 P o r a z i ń s k i, dz. cyt., s. 98; por. także: A. Grześkowiak-Krwa-
w i c z, Wkład pijarów w kształtowanie politycznej kultury szlachty w czasach stanisławow-
skich, [w:] Wkład pijarów..., s. 133-149; C. Majorek, T. Słowikowski, Wkład
pijarów w teorię wychowania patriotycznego i obywatelskiego w Polsce XVIII wieku, tamże,
s. 433-450; H. J. B o m e 1 b u r g, Fruhneuzeitliche Nationen im óstlichen Europa. Das
polnische Geschichtsdenken und die Reichweite einer humanistischen Nationalgeschichte (1500-
1700), Wiesbaden 2006, s. 266-271.
5 Wysocki nauczać mógł potomstwo starosty gostyńskiego Franciszka Hieronima Granow-
skiego zmarłego w 1735 r. 6'ego córce Zofii dedykował panegiryk Niebo herbownego Księży-
ca..., Warszawa: Druk. Scholarum Piarum, 1732) bądź dzieci jego braci - Ludwika, Stanisława
lub Jana. Por. A. B o n i e c k i, Herbarz polski, cz. 1, t. VII, Warszawa 1904, s. 43-45.
6 J. D. A. J a n o c k i, Polonia litteraria nostri temporis..., Vratislaviae: J. J. Korn 1750,
s. 86-87; tenże, Lexicon derer itztlebenden Gelehrten in Polen..., Breslau, J. J. Korn, 1755,
cz. 1, s. 177-178; tenże, Excerptum Polonicae litteraturae..., t. III, Vratislaviae: W. T. Korn
1766, s. 355-356; J. A. Z a ł u s k i, Zbiór rytmów przez wierszopisów żyjących lub nasze-
go wieku zeszłych pisanych, t. III, Warszawa: Druk. Scholarum Piarum 1754, s. 438; por.
[S. B i e 1 s k i], Vita et scripta ąuorundam e congregatione Cler[icorum] Reg[ularium]
Scholarum Piarum in provincia Polona professorum, qui operibus editis patriae et ecclesiae
proficuis nomen suum memorabile fecerunt, Varsaviae 1812, s. 78; Historia Domus Varsavien-
sis Scholarum Piarum, oprać. L. Chmaj, Wrocław 1959, s. 10, 14, 45-46, 49, 51, 62, 65, 110,
114, 163, 174.
7 Na temat fundacji Wysockiego zob.: [Bielski], dz. cyt., s. 78-81; J. Łuka-
szewicz, Historia szkół w Koronie i w Wielkim Księstwie Litewskim od najdawniejszych
czasów aż do roku 1794, t. II, Poznań 1850, s. 6; S. K o n a r s k i, Ustawy szkolne, przeł.
W. German, objaśnił J. Czubek, wstęp D. Kot, Kraków 1925, s. 369; Historia Domus..., s. 46,
49, 51, 54, 65, 110, 114; R. M ą c z y ń s k i, Pijarski Pałac Collegium Nobilium w Warsza-
wie, Warszawa 1996, s. 34.