DOI Heft:
Artikuły
DOI Artikel:Górska, Magdalena: Symbole polskiego życia politycznego w Orator Polonus (1740) Samuela Wysockiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37080#0063
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom LIX, zeszyt 4 - 2011
MAGDALENA GÓRSKA
SYMBOLE POLSKIEGO ŻYCIA POLITYCZNEGO
W ORATOR POLONUS (1740) SAMUELA WYSOCKIEGO
W siedemnasto- i osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej refleksja teore-
tyczna na temat emblematyki i wzorce wyobraźni symbolicznej formowane
były przede wszystkim w opracowaniach retorycznych. Kompendium pijara
Samuela Wysockiego (w zakonie Samuel od św. Floriana, ur. Sebastian,
1706-1771) Orator Polonus* 1 2 było przywoływane w badaniach nad polskim
kaznodziejstwem i oratorstwem . Wysocki, zaliczany do „reformatorów
Dr Magdalena Górska, adiunkt w Instytucie Badań Literackich PAN w Warszawie; adres
do korespondencji: e-mail: magdalena.gorska@ibl.waw.pl
1 Orator Polonus, primo aliąuot instructionibus de comitiis, legationibus, militia, politica,
deinde occasionibus ibidem dicendi, modis, materiis, exemplis et supplementis informatus...,
Varsaviae: Druk. Scholarum Piarum [1740],
2 K. Estreicher, Bibliografia, t. XXXIII, Kraków 1939, s. 469-471; J. Pel-
czar, Zarys dziejów kaznodziejstwa w Polsce, Kraków 1892; J. W y s o c k i, Wysocki Se-
bastian Samuel, [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. IV, red. H. E. Wyczawski, War-
szawa 1983, s. 482-484; R. S t ę p i e ń, Zasługi księży pijarów dla nauki i kultury polskiej
w dobie oświecenia. Próba podsumowania, [w:] Wkład pijarów do nauki i kultury w Polsce
XVII-XIX wieku, red. I. Stasiewicz-Jasiukowa, Warszawa-Kraków 1993, s. 545; K. P a n u ś,
Kaznodziejstwo w katedrze krakowskiej, część pierwsza: od początków do czasów rozbiorów,
Kraków 1995, s. 237-240; W. P a z e r a, Polskie kaznodziejstwo epoki oświecenia, Często-
chowa 2000, s. 78-84; J. B ą k, Wady ganione i cnoty zalecane w spuściźnie kaznodziejskiej
Samuela Wysockiego, Kalisz-Ostrzeszów 2002, s. 70-71; H. Bogdziewicz, Działalność
literacka polskiego środowiska pijarskiego w dobie oświecenia, Kraków 2005, s. 33, 56.
'K. Mecherzyński, Historyja wymowy w Polsce, t. III, Kraków 1860, s. 326-
327, 378, 388-390; Wybór mów staropolskich, wybór i oprać. B. Nadolski, Wrocław-Kraków
1961, s. LXXX-LXXXI; J. Z. L i c h a ń s k i, Retoryka od średniowiecza do baroku. Teoria
i praktyka. Warszawa 1992, s. 270-274, 317; J. P o r a z i ń s k i, Osiemnastowieczne kompen-
dia sztuki oratorskiej jako przejaw mentalności i kultury politycznej szlachty, „Kultura i Eduka-
cja” 3(1994), nr 1, s. 91-99; J. K. G o 1 i ń s k i, Orator sarmaticus. Mowy sejmowe doby
saskiej wobec staropolskiej sztuki oratorskiej, [w:] Między barokiem a oświeceniem. Obyczaje
czasów saskich, red. K. Stasiewicz, S. Achremczyk, Olsztyn 2000, s. 33-44; K. O b r e m-
s k i, Wzory osobowe jako zmiana ciągłości kultury politycznej (Sobiescy w „sapiehocentrycz-
Tom LIX, zeszyt 4 - 2011
MAGDALENA GÓRSKA
SYMBOLE POLSKIEGO ŻYCIA POLITYCZNEGO
W ORATOR POLONUS (1740) SAMUELA WYSOCKIEGO
W siedemnasto- i osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej refleksja teore-
tyczna na temat emblematyki i wzorce wyobraźni symbolicznej formowane
były przede wszystkim w opracowaniach retorycznych. Kompendium pijara
Samuela Wysockiego (w zakonie Samuel od św. Floriana, ur. Sebastian,
1706-1771) Orator Polonus* 1 2 było przywoływane w badaniach nad polskim
kaznodziejstwem i oratorstwem . Wysocki, zaliczany do „reformatorów
Dr Magdalena Górska, adiunkt w Instytucie Badań Literackich PAN w Warszawie; adres
do korespondencji: e-mail: magdalena.gorska@ibl.waw.pl
1 Orator Polonus, primo aliąuot instructionibus de comitiis, legationibus, militia, politica,
deinde occasionibus ibidem dicendi, modis, materiis, exemplis et supplementis informatus...,
Varsaviae: Druk. Scholarum Piarum [1740],
2 K. Estreicher, Bibliografia, t. XXXIII, Kraków 1939, s. 469-471; J. Pel-
czar, Zarys dziejów kaznodziejstwa w Polsce, Kraków 1892; J. W y s o c k i, Wysocki Se-
bastian Samuel, [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. IV, red. H. E. Wyczawski, War-
szawa 1983, s. 482-484; R. S t ę p i e ń, Zasługi księży pijarów dla nauki i kultury polskiej
w dobie oświecenia. Próba podsumowania, [w:] Wkład pijarów do nauki i kultury w Polsce
XVII-XIX wieku, red. I. Stasiewicz-Jasiukowa, Warszawa-Kraków 1993, s. 545; K. P a n u ś,
Kaznodziejstwo w katedrze krakowskiej, część pierwsza: od początków do czasów rozbiorów,
Kraków 1995, s. 237-240; W. P a z e r a, Polskie kaznodziejstwo epoki oświecenia, Często-
chowa 2000, s. 78-84; J. B ą k, Wady ganione i cnoty zalecane w spuściźnie kaznodziejskiej
Samuela Wysockiego, Kalisz-Ostrzeszów 2002, s. 70-71; H. Bogdziewicz, Działalność
literacka polskiego środowiska pijarskiego w dobie oświecenia, Kraków 2005, s. 33, 56.
'K. Mecherzyński, Historyja wymowy w Polsce, t. III, Kraków 1860, s. 326-
327, 378, 388-390; Wybór mów staropolskich, wybór i oprać. B. Nadolski, Wrocław-Kraków
1961, s. LXXX-LXXXI; J. Z. L i c h a ń s k i, Retoryka od średniowiecza do baroku. Teoria
i praktyka. Warszawa 1992, s. 270-274, 317; J. P o r a z i ń s k i, Osiemnastowieczne kompen-
dia sztuki oratorskiej jako przejaw mentalności i kultury politycznej szlachty, „Kultura i Eduka-
cja” 3(1994), nr 1, s. 91-99; J. K. G o 1 i ń s k i, Orator sarmaticus. Mowy sejmowe doby
saskiej wobec staropolskiej sztuki oratorskiej, [w:] Między barokiem a oświeceniem. Obyczaje
czasów saskich, red. K. Stasiewicz, S. Achremczyk, Olsztyn 2000, s. 33-44; K. O b r e m-
s k i, Wzory osobowe jako zmiana ciągłości kultury politycznej (Sobiescy w „sapiehocentrycz-