DOI Heft:
Artikuły
DOI Artikel:Howorus-Czajka, Magdalena: Mała forma - wielka wizja: medale Wiktora Tołkina
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37080#0284
282
MAGDALENA HOWORUS-CZAJKA
one w jednym medalu kontrastując formę awersu z rewersem22. Medal zaty-
tułowany Politechnika Gdańska - Universitas Technologica Gedanensis (wer-
sja II) (il. 12, 15) ma awers zawierający cztery elementy: nazwę uczelni
zapisaną podwójnie w języku polskim i łacińskim w otoku, w polu medalu
dominuje kongresowy orzeł w koronie, a u jego podstawy widnieje herb
Gdańska trzymany przez dwa lwy. Rewers zaskakuje odmiennością zapropo-
nowanej koncepcji. W centrum kompozycji znajduje się znany z opracowań
Leonarda da Vinci kanon proporcji człowieka wpisanego w koło i kwadrat.
Przywołanie tu wybitnego renesansowego artysty i wynalazcy ma zapewne
wskazać odbiorcy na znaczenie geniuszu dla rozwoju ludzkości i jednocześnie
głosi, że uczelnia techniczna pozostaje w służbie człowiekowi. Dopełnieniem
tej myśli zdają się być unoszące się wokół nieregularne pola, z których każde
poświęcone jest działom Politechniki. Bogate zilustrowanie zadań przeznaczo-
nych poszczególnym dziedzinom posiada formę symboliczną, acz klarowną.
Analizując zebrane wizerunki trzydziestu dwóch medali Tołkina nie można
oprzeć się wrażeniu, że artysta konsekwentnie bronił się przed rutyną. Każde
kolejne zlecenie było wyzwaniem. To oryginalne traktowanie każdego tematu,
a jednocześnie chęć stawiania sobie wciąż nowych wyzwań warsztatowych są
widoczne w wielu medalach. Tę cechę twórczości Tołkina doskonale ilustruje
praca zlecona przez Izbę Bawełny w Gdyni (il. 16). Pole awersu otrzymało
teksturę tkaniny z wyraźnie widocznym wątkiem i osnową. Uwagę odbiorcy
przyciąga umieszczony pośrodku owoc bawełny gotowy do zbioru. Elegancja
wijącej się, dekoracyjnej linii łodygi silnie kontrastuje z miękkością bawełnia-
nego puchu dookoła. Ten florystyczny motyw pokazuje mistrzostwo warszta-
towe Tołkina. Zwycięsko zmierzył się on z trudnym zadaniem oddania różnic
w strukturze przedstawianych przedmiotów. W wyniku tego mamy zestawie-
nie chropowatej tkaniny, twardej gałązki rośliny i miękkiego, jakby utkanego
z waty, owocu bawełny. Pokazanie jego jakości materiału (struktury i twar-
dości) jest miarą umiejętności warsztatowych w malarstwie. Tym bardziej
zadanie takie stanowi trudność w rzeźbie.
Dominującym charakterem liternictwa w medalach Tołkina jest ten sam
sposób kształtowania liter, który artysta stosuje w rzeźbie. Jest to typowy
styl przywołujący skojarzenie z inskrypcjami rzeźb Adama Haupta, a także
samego Tołkina.
22 Politechnika Gdańska - Universitas Technologica Gedanensis (wersja II), 1973,
W. Tołkin, śr. 70, tombak patyn., 100 szt.; Academica Medica Gedanensis, 1975, W. Tołkin,
śr. 80, tombak patyn., 750 szt.; Instytut Morski 1950-1975, 1975, W. Tołkin, śr. 70, tombak
patyn., 1000 szt.
MAGDALENA HOWORUS-CZAJKA
one w jednym medalu kontrastując formę awersu z rewersem22. Medal zaty-
tułowany Politechnika Gdańska - Universitas Technologica Gedanensis (wer-
sja II) (il. 12, 15) ma awers zawierający cztery elementy: nazwę uczelni
zapisaną podwójnie w języku polskim i łacińskim w otoku, w polu medalu
dominuje kongresowy orzeł w koronie, a u jego podstawy widnieje herb
Gdańska trzymany przez dwa lwy. Rewers zaskakuje odmiennością zapropo-
nowanej koncepcji. W centrum kompozycji znajduje się znany z opracowań
Leonarda da Vinci kanon proporcji człowieka wpisanego w koło i kwadrat.
Przywołanie tu wybitnego renesansowego artysty i wynalazcy ma zapewne
wskazać odbiorcy na znaczenie geniuszu dla rozwoju ludzkości i jednocześnie
głosi, że uczelnia techniczna pozostaje w służbie człowiekowi. Dopełnieniem
tej myśli zdają się być unoszące się wokół nieregularne pola, z których każde
poświęcone jest działom Politechniki. Bogate zilustrowanie zadań przeznaczo-
nych poszczególnym dziedzinom posiada formę symboliczną, acz klarowną.
Analizując zebrane wizerunki trzydziestu dwóch medali Tołkina nie można
oprzeć się wrażeniu, że artysta konsekwentnie bronił się przed rutyną. Każde
kolejne zlecenie było wyzwaniem. To oryginalne traktowanie każdego tematu,
a jednocześnie chęć stawiania sobie wciąż nowych wyzwań warsztatowych są
widoczne w wielu medalach. Tę cechę twórczości Tołkina doskonale ilustruje
praca zlecona przez Izbę Bawełny w Gdyni (il. 16). Pole awersu otrzymało
teksturę tkaniny z wyraźnie widocznym wątkiem i osnową. Uwagę odbiorcy
przyciąga umieszczony pośrodku owoc bawełny gotowy do zbioru. Elegancja
wijącej się, dekoracyjnej linii łodygi silnie kontrastuje z miękkością bawełnia-
nego puchu dookoła. Ten florystyczny motyw pokazuje mistrzostwo warszta-
towe Tołkina. Zwycięsko zmierzył się on z trudnym zadaniem oddania różnic
w strukturze przedstawianych przedmiotów. W wyniku tego mamy zestawie-
nie chropowatej tkaniny, twardej gałązki rośliny i miękkiego, jakby utkanego
z waty, owocu bawełny. Pokazanie jego jakości materiału (struktury i twar-
dości) jest miarą umiejętności warsztatowych w malarstwie. Tym bardziej
zadanie takie stanowi trudność w rzeźbie.
Dominującym charakterem liternictwa w medalach Tołkina jest ten sam
sposób kształtowania liter, który artysta stosuje w rzeźbie. Jest to typowy
styl przywołujący skojarzenie z inskrypcjami rzeźb Adama Haupta, a także
samego Tołkina.
22 Politechnika Gdańska - Universitas Technologica Gedanensis (wersja II), 1973,
W. Tołkin, śr. 70, tombak patyn., 100 szt.; Academica Medica Gedanensis, 1975, W. Tołkin,
śr. 80, tombak patyn., 750 szt.; Instytut Morski 1950-1975, 1975, W. Tołkin, śr. 70, tombak
patyn., 1000 szt.