40 JAN BIAŁOSTOCKI
33. Hans Mcmling, Sąd Ostateczny, środkowa część tryptyku — Zmartwychwstająca
tomniłem sobie, że patrzę w twarz Angelo Tani, młodszą i mniej steraną, zmienioną w stosunku do por-
tretu gdańskiego (il. 26) przez wielką czarną perukę, zwaną zazzera, używaną we Włoszech, szczególnie
do portretów. Niektóre elementy twarzy, na przykład linia brwi, struktura dolnej części, duży dystans
między ustami i nosem, forma podbródka —. wszystko to jest podobne. Różnica wieku pomiędzy tymi dwo-
ma portretami, jeśli przyjąć, że jest to wyobrażenie tego samego człowieka, musi wynosić szereg lat. Sąd
Ostateczny był wykończony najpóźniej w początku 1473 r. ; można przyjąć, iż portret donatora malowany
był pod koniec pracy, powiedzmy w 1472 r. Obraz w Uffizi może być datowany najwcześniej na 1465—■
—'1466. Mcmling rezydował w Brugii dopiero od 1465 r.60 i nie jest prawdopodobne, by malował Taniego
jeszcze w Brukseli. Jeśli przyjąć rok 1466 jako datę portretu, dzieliłoby go od wyobrażenia na tryptyku
lat sześć. Jest to trochę mało, zważywszy dużą różnicę wieku, widoczną pomiędzy dwoma portretami.
Trzeba by przyjąć, iż Tani zestarzał się silnie w tym okresie, co można by usprawiedliwić tarapatami,
jakich mu przyczyniał Portinari. Nasuwa się jeszcze jedna hipoteza: że mianowicie w portrecie z Uffizi
rysy Taniego zostały nieco odmłodzone. Małżeństwo jego skojarzone zostało w 1466 r. Czy portret flo-
rencki nie mógł być zaręczynowym darem dla narzeczonej i czy niemłody narzeczony nie pragnął przed-
stawić się nieco młodszym swej przyszłej żonie? Niewiele wiemy o historii tego obrazu z wyjątkiem tego,
że w XIX w. nabyto go do Uffizi ze zbiorów północno włoskich jako dzieło Antonella da Messina61.
60 Friedlânder, op. cit., 6, s. 11. Dokumentarnie Memling poświadczony jest w Brugii od 1466, ale zapewne rezydował
tam już wówczas od kilku miesięcy.
61 Obraz nabyty został 3 grudnia 1836 r. od Abbate Luigi Celotti, wenecjanina „negoziante di oggetti di Bfelle] Arti".
Okoliczności zakupu wyjaśnia korespondencja Antonia de Montalvo, dyrektora Królewskiej Galerii Rzeźb, który wyrażał
od razu wątpliwości, czy portret jest dziełem Antonella (archiwum Galerii Uffizi, filza LX, n. 34; Inv. 1825, suppl. n. 2366).
Już w 1863 r. atrybucja sugerowała właściwe określenie (Catalogo delia R. Galleria di Firenze, seconda parte, Firenze 1863, nr 780,
s. 81: scuola fiamminga, maniera di Memling). Hipotezę tu naszkicowaną rozwinąłem później w artykule: Memlinc et Angelo Tani:
Le portrait du Musée des Offices No 1102, [w:] Miscellanea Jozef Duverger, Gent 1968, s. 102-109.
33. Hans Mcmling, Sąd Ostateczny, środkowa część tryptyku — Zmartwychwstająca
tomniłem sobie, że patrzę w twarz Angelo Tani, młodszą i mniej steraną, zmienioną w stosunku do por-
tretu gdańskiego (il. 26) przez wielką czarną perukę, zwaną zazzera, używaną we Włoszech, szczególnie
do portretów. Niektóre elementy twarzy, na przykład linia brwi, struktura dolnej części, duży dystans
między ustami i nosem, forma podbródka —. wszystko to jest podobne. Różnica wieku pomiędzy tymi dwo-
ma portretami, jeśli przyjąć, że jest to wyobrażenie tego samego człowieka, musi wynosić szereg lat. Sąd
Ostateczny był wykończony najpóźniej w początku 1473 r. ; można przyjąć, iż portret donatora malowany
był pod koniec pracy, powiedzmy w 1472 r. Obraz w Uffizi może być datowany najwcześniej na 1465—■
—'1466. Mcmling rezydował w Brugii dopiero od 1465 r.60 i nie jest prawdopodobne, by malował Taniego
jeszcze w Brukseli. Jeśli przyjąć rok 1466 jako datę portretu, dzieliłoby go od wyobrażenia na tryptyku
lat sześć. Jest to trochę mało, zważywszy dużą różnicę wieku, widoczną pomiędzy dwoma portretami.
Trzeba by przyjąć, iż Tani zestarzał się silnie w tym okresie, co można by usprawiedliwić tarapatami,
jakich mu przyczyniał Portinari. Nasuwa się jeszcze jedna hipoteza: że mianowicie w portrecie z Uffizi
rysy Taniego zostały nieco odmłodzone. Małżeństwo jego skojarzone zostało w 1466 r. Czy portret flo-
rencki nie mógł być zaręczynowym darem dla narzeczonej i czy niemłody narzeczony nie pragnął przed-
stawić się nieco młodszym swej przyszłej żonie? Niewiele wiemy o historii tego obrazu z wyjątkiem tego,
że w XIX w. nabyto go do Uffizi ze zbiorów północno włoskich jako dzieło Antonella da Messina61.
60 Friedlânder, op. cit., 6, s. 11. Dokumentarnie Memling poświadczony jest w Brugii od 1466, ale zapewne rezydował
tam już wówczas od kilku miesięcy.
61 Obraz nabyty został 3 grudnia 1836 r. od Abbate Luigi Celotti, wenecjanina „negoziante di oggetti di Bfelle] Arti".
Okoliczności zakupu wyjaśnia korespondencja Antonia de Montalvo, dyrektora Królewskiej Galerii Rzeźb, który wyrażał
od razu wątpliwości, czy portret jest dziełem Antonella (archiwum Galerii Uffizi, filza LX, n. 34; Inv. 1825, suppl. n. 2366).
Już w 1863 r. atrybucja sugerowała właściwe określenie (Catalogo delia R. Galleria di Firenze, seconda parte, Firenze 1863, nr 780,
s. 81: scuola fiamminga, maniera di Memling). Hipotezę tu naszkicowaną rozwinąłem później w artykule: Memlinc et Angelo Tani:
Le portrait du Musée des Offices No 1102, [w:] Miscellanea Jozef Duverger, Gent 1968, s. 102-109.