DOI Heft:
II. Z zagadnień sztuki polskiej
DOI Artikel:Świechowski, Zygmunt: Studia nad rzeźbą w Strzelnie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.13396#0086
80
ZYGMUNT ŚWIECHOWSRI
15 16
13. Strzelno, kościół klasztorny, baza północno-zachodniej 14. Strzelno, kościół klasztorny, baza południowo-wschodniej
kolumny w nawie głównej kolumny w nawie głównej
15. Strzelno, kościół klasztorny, baza północno-wschodniej 16. Strzelno, kościół klasztorny, baza kolumny wtórnie
kolumny w nawie głównej użytej w kaplicy Św. Barbary
wającej szczelnie powierzchnię dekorowaną (il. 23). Bardzo licznych analogii dla ornamentalnie potrak-
towanych kolumn strzelncńskich dostarcza dwunastowieczna kamieniarka Niemiec środkowych, zaczy-
nając od tak ważnej dla rozwoju saskiej plastyki budowlanej italianizującej kamieniarki klasztornego
zespołu w Kônigslutter30. Ozdobny trzon — i to nie tylko przy kolumienkach portalowych, ale jako
wolno stojąca podpora —• należy do powszechnych zjawisk w architekturze saskiej XII w. Bez trudu
więc odnajdujemy wszystkie odmiany trzonów strzelncńskich w klasztornym krużganku w Kônigs-
lutter, w krużganku katedry magdeburskiej i przy portalu północnym kościoła norbertanów w Jéricho w,
w krypcie kościoła klasztornego w Riechcnberg31 i w kruchcie północnej katedry w Goslarze32, żeby
wymienić tylko niektóre przykłady.
W przeciwieństwie do kolumn pokrytych dekoracją geometryczno-roślinną kolumny o trzonach
z reliefem figuralnym nie mają w romańskiej sztuce saskiej bezpośredniego odniesienia. Dla ich genezy
może jednak mieć pewne znaczenie duża częstotliwość motywu postaci, ujętych arkadą w monumental-
nej rzeźbie saskiej XII w. Można by tu wymienić przegrody stallowe w kościele Sw. Michała w Hildesheim
30 U. Hôlscher, Die Słiftskirche von Kônigslutter, „Niederdeutsche Beitrâge zur Kunstgeschichte", 4, 1965, fig. 13, 18;
autor datuje ozdobne kolumny portalu zachodniego i krużganku na sześćdziesiąte i siedemdziesiąte lata XII w.
31 A. Zeller, Fruhromanische Kirchenbauten und Klosteranlagen der Benediktiner und der Augustiner nórdlich des Harzes,
Berlin 1928, s. 25, tabl. 24, fig. 3.
32 U. Holscher, Forschungen zur mittelalterlich.cn Sakralarchitektur der Stadt Goslar, „Niederdeutsche Beitrâge zur Kunst-
geschichte", 3, 1964, fig. 62—65.
ZYGMUNT ŚWIECHOWSRI
15 16
13. Strzelno, kościół klasztorny, baza północno-zachodniej 14. Strzelno, kościół klasztorny, baza południowo-wschodniej
kolumny w nawie głównej kolumny w nawie głównej
15. Strzelno, kościół klasztorny, baza północno-wschodniej 16. Strzelno, kościół klasztorny, baza kolumny wtórnie
kolumny w nawie głównej użytej w kaplicy Św. Barbary
wającej szczelnie powierzchnię dekorowaną (il. 23). Bardzo licznych analogii dla ornamentalnie potrak-
towanych kolumn strzelncńskich dostarcza dwunastowieczna kamieniarka Niemiec środkowych, zaczy-
nając od tak ważnej dla rozwoju saskiej plastyki budowlanej italianizującej kamieniarki klasztornego
zespołu w Kônigslutter30. Ozdobny trzon — i to nie tylko przy kolumienkach portalowych, ale jako
wolno stojąca podpora —• należy do powszechnych zjawisk w architekturze saskiej XII w. Bez trudu
więc odnajdujemy wszystkie odmiany trzonów strzelncńskich w klasztornym krużganku w Kônigs-
lutter, w krużganku katedry magdeburskiej i przy portalu północnym kościoła norbertanów w Jéricho w,
w krypcie kościoła klasztornego w Riechcnberg31 i w kruchcie północnej katedry w Goslarze32, żeby
wymienić tylko niektóre przykłady.
W przeciwieństwie do kolumn pokrytych dekoracją geometryczno-roślinną kolumny o trzonach
z reliefem figuralnym nie mają w romańskiej sztuce saskiej bezpośredniego odniesienia. Dla ich genezy
może jednak mieć pewne znaczenie duża częstotliwość motywu postaci, ujętych arkadą w monumental-
nej rzeźbie saskiej XII w. Można by tu wymienić przegrody stallowe w kościele Sw. Michała w Hildesheim
30 U. Hôlscher, Die Słiftskirche von Kônigslutter, „Niederdeutsche Beitrâge zur Kunstgeschichte", 4, 1965, fig. 13, 18;
autor datuje ozdobne kolumny portalu zachodniego i krużganku na sześćdziesiąte i siedemdziesiąte lata XII w.
31 A. Zeller, Fruhromanische Kirchenbauten und Klosteranlagen der Benediktiner und der Augustiner nórdlich des Harzes,
Berlin 1928, s. 25, tabl. 24, fig. 3.
32 U. Holscher, Forschungen zur mittelalterlich.cn Sakralarchitektur der Stadt Goslar, „Niederdeutsche Beitrâge zur Kunst-
geschichte", 3, 1964, fig. 62—65.