DOI Heft:
II. Z zagadnień sztuki polskiej
DOI Artikel:Kowalczyk, Jerzy: Fasada ratusza poznańskiego: Recepcja form z traktatu Serlia i antyczny program
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.13396#0177
FASADA RATUSZA POZNAŃSKIEGO
171
skiego, a inicjał oznacza: Cjasper] G[oski]
Mjedicinae] Dfoctor]124. Była to cieka-
wa postać zasłużonego wieloletniego ^^^ЦПА С'ЕШ.Ш5 RY^Jul
burmistrza, wybranego po raz pierwszy . , ... '-J^^tM}^^ ------~"~'?Щж*ш£
na to stanowisko we wrześniu 1555 r. //• \ ^?0r^rS .*m *%, ofl^^Si
ia to stanowisko we wrześniu 1555 r.
(zapewne po uprzednim uczestnictwie
w radzie). Zajmował to zaszczytne sta-
nowisko bez przerwy przez trzy jedno-
roczne kadencje w ważnych dla budowy
ratusza latach 1555—1558; w ostatnim
roku razem z doktorem Józefem Stru-
siem, którego dopiero teraz ukontento-
wano burmistrzostwem miasta125.
Kasper Gośki, rodowity Poznań-
:zyk, uczeń Akademii Lubrańskicgo,
słuchacz Uniwersytetu Jagiellońskiego
i uniwersytetu padewskiego, był słyn-
nym astrologiem, autorem wydawanych
przez wiele lat u Scharffenbergera prog-
nostyków. Jeden z nich, zapowiadający
zwycięstwo chrześcijan nad Turkami,
okazał się zapowiedzią bitwy pod Lcpan-
to —• i to przyniosło naszemu astrolo-
gowi sławę i powodzenie. Senat wenecki
zaliczył go w poczet swego patrycjatu,
wyznaczył mu dożywotnią pensje 300 ^Ш^Щ^'^Щ JjS*^ /ЁР^%
dukatowi wystawi! pomnik na uniwersy- jBjt^f 1||нШяН » Йу! Щ IIP 11 mWÊ i M
tecie padewskim, gdzie Cioski uzyskał |^^sjf/:^ ^^^^^^^Ш^Щ-^"^ \fĘg^^m »^^j-wZ
doktorat medycyny126. jego zamiłowa- ^^V^^Tt ^Щ?^^*''^ -'^^Ёя^^^^ЫЗ^т^
nia astrologiczne oraz lata burmistrzo- тł' С /v.v*.*./ . ТШЁЁ
wania skłaniają do upatrywania w nim _~_/Ł - '^^^^^шВШШ^^т1^^В^■ ]Ш| *#
współautora, obok Strusia, jeśli nie sa- Д^ДаШШьГцЩ±fk_^^^i^^^S^^^IŚB^M-^
modzielncgo autora, programu ikono- |Ш|1|Я|1Ж1|ЙД^,~^^^^^^M ^ÊÊ^Ê'^ïà
graficznego enigmatycznej dekoracji ra-
tusza, zarówno fasady, jak też wielkiej 32. Ratusz w Przemyślu, widok z Theatrum orbis terrarum
^еп^ J. Brauna z 1618 r.
Omawiany zespół kartuszy z gmer-
kami i tablicami na sentencje jest dosyć wybitnym zespołem ornamentalnym i powstał chyba w jednym
rzucie, około 1560 r. Pod względem stylowym nie wywodzi się już z wzorników włoskich, ale jest
typu manierystyczno-niderlandzkiego. Nie wykluczone, że projektantem tych pomysłowych kartuszy
mógł być znakomity ornamencista poznański Erazm Kamyn, autor wzorników wydawanych dla złotni-
ków już od 1552 r. Był on związany mocno z Poznaniem; tu miał rodzinę, rtu się uczył swej sztuki,
pracował, zajmował stanowiska w cechu złotniczym, był wreszcie ławnikiem, a nawet wójtem miasta
w 1567 r.127 Atrybucję naszą popiera fakt, że Kamyn był też autorem herbarza szlachty polskiej, zawie-
124 Kasper Gośki posługiwał się również gmerkiem bez strzały pośrodku tarczy, a więc identycznym z herbem Rogala
(zob. B. Namysłowski, op. cit., s. 38, tabl. II, ryc. 4).
125 M.J. Mika, op. cit., s. 49; H. Barycz, op. cit., s. 349; M. Wicherkiewiczowa, Rynek poznański i jego patrycjat,
Poznań 1925. s. 77.
126 M.J. Mika, op. cit., s. 49, 50, 54; W. Maisel, op. cit. Jeszcze po 1560 r. pełnił Gośki wielokrotnie funkcje burmi-
strza (wybierany w 1563, 1566, 1569, 1574, 1575) oraz wójta (1570, 1573).
127 M. Sokołowski, Erazm Kamyn, złotnik poznański i wzory przemysłu artystycznego u nas w XV i XVI wieku, [w:] Spra-
u'ozdania Komisji Historii Sztuki, t. 5, z. 3, Kraków 1896, s. 129—136; P. Michałowski, Kamień (Kamyn, Kamin) Erazm,
171
skiego, a inicjał oznacza: Cjasper] G[oski]
Mjedicinae] Dfoctor]124. Była to cieka-
wa postać zasłużonego wieloletniego ^^^ЦПА С'ЕШ.Ш5 RY^Jul
burmistrza, wybranego po raz pierwszy . , ... '-J^^tM}^^ ------~"~'?Щж*ш£
na to stanowisko we wrześniu 1555 r. //• \ ^?0r^rS .*m *%, ofl^^Si
ia to stanowisko we wrześniu 1555 r.
(zapewne po uprzednim uczestnictwie
w radzie). Zajmował to zaszczytne sta-
nowisko bez przerwy przez trzy jedno-
roczne kadencje w ważnych dla budowy
ratusza latach 1555—1558; w ostatnim
roku razem z doktorem Józefem Stru-
siem, którego dopiero teraz ukontento-
wano burmistrzostwem miasta125.
Kasper Gośki, rodowity Poznań-
:zyk, uczeń Akademii Lubrańskicgo,
słuchacz Uniwersytetu Jagiellońskiego
i uniwersytetu padewskiego, był słyn-
nym astrologiem, autorem wydawanych
przez wiele lat u Scharffenbergera prog-
nostyków. Jeden z nich, zapowiadający
zwycięstwo chrześcijan nad Turkami,
okazał się zapowiedzią bitwy pod Lcpan-
to —• i to przyniosło naszemu astrolo-
gowi sławę i powodzenie. Senat wenecki
zaliczył go w poczet swego patrycjatu,
wyznaczył mu dożywotnią pensje 300 ^Ш^Щ^'^Щ JjS*^ /ЁР^%
dukatowi wystawi! pomnik na uniwersy- jBjt^f 1||нШяН » Йу! Щ IIP 11 mWÊ i M
tecie padewskim, gdzie Cioski uzyskał |^^sjf/:^ ^^^^^^^Ш^Щ-^"^ \fĘg^^m »^^j-wZ
doktorat medycyny126. jego zamiłowa- ^^V^^Tt ^Щ?^^*''^ -'^^Ёя^^^^ЫЗ^т^
nia astrologiczne oraz lata burmistrzo- тł' С /v.v*.*./ . ТШЁЁ
wania skłaniają do upatrywania w nim _~_/Ł - '^^^^^шВШШ^^т1^^В^■ ]Ш| *#
współautora, obok Strusia, jeśli nie sa- Д^ДаШШьГцЩ±fk_^^^i^^^S^^^IŚB^M-^
modzielncgo autora, programu ikono- |Ш|1|Я|1Ж1|ЙД^,~^^^^^^M ^ÊÊ^Ê'^ïà
graficznego enigmatycznej dekoracji ra-
tusza, zarówno fasady, jak też wielkiej 32. Ratusz w Przemyślu, widok z Theatrum orbis terrarum
^еп^ J. Brauna z 1618 r.
Omawiany zespół kartuszy z gmer-
kami i tablicami na sentencje jest dosyć wybitnym zespołem ornamentalnym i powstał chyba w jednym
rzucie, około 1560 r. Pod względem stylowym nie wywodzi się już z wzorników włoskich, ale jest
typu manierystyczno-niderlandzkiego. Nie wykluczone, że projektantem tych pomysłowych kartuszy
mógł być znakomity ornamencista poznański Erazm Kamyn, autor wzorników wydawanych dla złotni-
ków już od 1552 r. Był on związany mocno z Poznaniem; tu miał rodzinę, rtu się uczył swej sztuki,
pracował, zajmował stanowiska w cechu złotniczym, był wreszcie ławnikiem, a nawet wójtem miasta
w 1567 r.127 Atrybucję naszą popiera fakt, że Kamyn był też autorem herbarza szlachty polskiej, zawie-
124 Kasper Gośki posługiwał się również gmerkiem bez strzały pośrodku tarczy, a więc identycznym z herbem Rogala
(zob. B. Namysłowski, op. cit., s. 38, tabl. II, ryc. 4).
125 M.J. Mika, op. cit., s. 49; H. Barycz, op. cit., s. 349; M. Wicherkiewiczowa, Rynek poznański i jego patrycjat,
Poznań 1925. s. 77.
126 M.J. Mika, op. cit., s. 49, 50, 54; W. Maisel, op. cit. Jeszcze po 1560 r. pełnił Gośki wielokrotnie funkcje burmi-
strza (wybierany w 1563, 1566, 1569, 1574, 1575) oraz wójta (1570, 1573).
127 M. Sokołowski, Erazm Kamyn, złotnik poznański i wzory przemysłu artystycznego u nas w XV i XVI wieku, [w:] Spra-
u'ozdania Komisji Historii Sztuki, t. 5, z. 3, Kraków 1896, s. 129—136; P. Michałowski, Kamień (Kamyn, Kamin) Erazm,