DOI Heft:
II. Z zagadnień sztuki polskiej
DOI Artikel:Samek, Jan: Res-imagines: Ze studiów nad rzemiosłem artystycznym czasów nowożytnych w Polsce (lata 1600-1800)
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.13396#0187
RES-IMAGINES
181
5. Monstrancja z około 1700 r. w dawnym kościele 6. Monstrancja z końca XVIII w. w katedrze
Benedyktynek w Sandomierzu w Poznaniu
przez hostię z promienistą glorią. Walory te pozwalają uważać monstrancję za jedno z celniejszych
dzieł późnobarokowego złotnictwa w Polsce.
Przedstawienie Michała archanioła na monstrancji w Sokolinie pozostaje niewątpliwie w związku
z wezwaniem kościoła15; zastąpienie pola tarczy puszką na hostię zgodne jest z tradycją umieszczania
na tarczy Michała archanioła hierogramu Chrystusa16.
Stosunkowo rzadko spotykanym tematem jest również Drzewo wiadomości złego i dobrego,
przeważnie ze sceną grzechu pierwszych rodziców. Temat ten zadecydował o formie chrzcielnicy w koś-
ciołach w Niechanowie, wykonanej po 1776 r.17 i w Chlewie z XVIII w. w Wielkopolsce18 oraz w Lę-
dzinach na Śląsku, powstałej zapewne po 1770 r. (ryc. 4)19. Każdy z wymienionych obiektów reprezentuje
odmienne rozwiązanie; w Niechanowie —'jest najbardziej rozbudowane, z rzeźbami pierwszych rodziców,
15 Kutrzebianka i inni, Powiat pińczowski, s. 89.
16 Por. np. siedemnastowieczny obraz Michała archanioła w ołtarzu w kaplicy tegoż świętego w kościele SS. Piotra
i Pawła w Krakowie; fotografia w zbiorach Instytutu Sztuki PAN w Warszawie.
17 T. Ruszczyńska, A. Sławska i inni, Katalog zabytków sztuki w Polsce, 5, Woj. poznańskie, Powiat gnieźnieński,
Warszawa 1963, s. 78, fig. 130.
18 M. Kornecki, T. Chrzanowski, J. Samek, Katalog zabytków sztuki w Polsce, S, Woj. poznańskie, Powiat ostrze-
szowski, Warszawa 1958, s. 2; fotografia w zbiorach Instytutu Sztuki PAN w Warszawie.
19 K. Dżułyńska, A.M. Olszewski, Katalog zabytków sztuki w Polsce, 6, Woj. katowickie, Powiat tyski, Warszawa 1964,
s. 12.
181
5. Monstrancja z około 1700 r. w dawnym kościele 6. Monstrancja z końca XVIII w. w katedrze
Benedyktynek w Sandomierzu w Poznaniu
przez hostię z promienistą glorią. Walory te pozwalają uważać monstrancję za jedno z celniejszych
dzieł późnobarokowego złotnictwa w Polsce.
Przedstawienie Michała archanioła na monstrancji w Sokolinie pozostaje niewątpliwie w związku
z wezwaniem kościoła15; zastąpienie pola tarczy puszką na hostię zgodne jest z tradycją umieszczania
na tarczy Michała archanioła hierogramu Chrystusa16.
Stosunkowo rzadko spotykanym tematem jest również Drzewo wiadomości złego i dobrego,
przeważnie ze sceną grzechu pierwszych rodziców. Temat ten zadecydował o formie chrzcielnicy w koś-
ciołach w Niechanowie, wykonanej po 1776 r.17 i w Chlewie z XVIII w. w Wielkopolsce18 oraz w Lę-
dzinach na Śląsku, powstałej zapewne po 1770 r. (ryc. 4)19. Każdy z wymienionych obiektów reprezentuje
odmienne rozwiązanie; w Niechanowie —'jest najbardziej rozbudowane, z rzeźbami pierwszych rodziców,
15 Kutrzebianka i inni, Powiat pińczowski, s. 89.
16 Por. np. siedemnastowieczny obraz Michała archanioła w ołtarzu w kaplicy tegoż świętego w kościele SS. Piotra
i Pawła w Krakowie; fotografia w zbiorach Instytutu Sztuki PAN w Warszawie.
17 T. Ruszczyńska, A. Sławska i inni, Katalog zabytków sztuki w Polsce, 5, Woj. poznańskie, Powiat gnieźnieński,
Warszawa 1963, s. 78, fig. 130.
18 M. Kornecki, T. Chrzanowski, J. Samek, Katalog zabytków sztuki w Polsce, S, Woj. poznańskie, Powiat ostrze-
szowski, Warszawa 1958, s. 2; fotografia w zbiorach Instytutu Sztuki PAN w Warszawie.
19 K. Dżułyńska, A.M. Olszewski, Katalog zabytków sztuki w Polsce, 6, Woj. katowickie, Powiat tyski, Warszawa 1964,
s. 12.