DOI Heft:
II. Z zagadnień sztuki polskiej
DOI Artikel:Samek, Jan: Res-imagines: Ze studiów nad rzemiosłem artystycznym czasów nowożytnych w Polsce (lata 1600-1800)
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.13396#0209
RES-IMAGINES
203
Najbardziej rozpowszechniła się
forma serca w monstrancjach, gdzie
łatwo można ją było stosować w re-
servaculimi zamiast używanego zwy-
kle koła. Monstrancje tego typu spo-
tyka się w Polsce na różnych terenach,
głównie w zachodnich częściach kra-
ju. Przeważnie są to obiekty o nie-
ustalonej proweniencji. Da się jednak
stwierdzić, że monstrancje z reserva-
culum w kształcie serca wykonywane
były we Wrocławiu, Nysie, Krakowie
oraz zapewne w Poznaniu i Lublinie.
Taką kompozycją posłużył się złotnik
wrocławski Jerzy Nawarra w mon-
strancji z 2. ćwierci XVIII w. w koś-
ciele S w. Jakuba w Nysie124. Stoso-
wali ją złotnicy nyscy : Marcin Vogel-
hund w monstrancjach w kościele pa-
rafialnym w Grodkowie z 1703 r. (ryc.
27)125 i w Burgrabicach z 1704 r.126
oraz Jan Jerzy Pfister w monstrancjach
w kościele w Łączniku z 1732 r.127
i z 2. ćwierci XVIII w. w kościele pa-
rafialnym w Otmuchowie128.W Lub-
linie wykonana została monstrancja
fundowana ok. 1698 r. dla kościoła
w Jankowicach w powiecie sando-
mierskim129. Rzadziej formę serca
nadawano całej środkowej części glo-
rii. Tego rodzaju rozwiązanie repre-
zentują monstrancje: w kościele
w Grzymałkowie, dzieło złotnika
krakowskiego Jana Krzysztofa Echin-
gera z 1722 r.130, oraz w kościele
Św. Mikołaja w Krakowie, wyko-
nana W latach 1825_-1831131. 35. Monstrancja z 1706 r. w klasztorze paulinów Na Skałce w Krakowie,
We wszystkich wskazanych za- gm
bytkach forma serca, zastosowana przy najważniejszej części monstrancji — puszce na hostię, zawsze
jest od razu dostrzegalna i decyduje o ich odrębnym charakterze.
Wymienione powyżej obiekty nie są zjawiskiem odosobnionym, lecz należą do typów bardzo roz-
124 T. Chrzanowski, M. Kornecki, Katalog zabytków sztuki w Polsce, 7, Woj. opolskie, Powiat nyski, Warszawa
1963, s. 87, fig. 357.
125 T. Chrzanowski, M. Kornecki, Katalog zabytków sztuki w Polsce, 7, Woj. opolskie, Powiat grotkowski, War-
szawa 1964, s. 20.
126 Chrzanowski, Kornecki, Powiat nyski, s. 8, fig. 359.
127 I. i T. Juraszowie, T. Chrzanowski, M.Kornecki, Katalog zabytków sztuki w Polsce, 7, Woj. opolskie, Powiat
prudnicki, Warszawa 1960, s. 43.
128 Chrzanowski, Kornecki, Powiat grotkowski, s. 68, fig. 228.
129 A. Bastrzykowski, Zabytki kościelnego budownictwa drzewnego w diecezji sandomierskiej, Kraków 1930, s. 27, fig. 24
na s. 37.
130 T. Przypkowski, Katalog zabytków sztuki w Polsce, 3, Woj. kieleckie, Powiat kielecki, Warszawa 1957, s. 25, fig. 127.
131 J. Pagaczewski, Kościół pod wezwaniem św. Mikołaja, [w:] Teka Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej, 1, Kraków
1900, s. 71—72, fig. 11 na s. 74.
203
Najbardziej rozpowszechniła się
forma serca w monstrancjach, gdzie
łatwo można ją było stosować w re-
servaculimi zamiast używanego zwy-
kle koła. Monstrancje tego typu spo-
tyka się w Polsce na różnych terenach,
głównie w zachodnich częściach kra-
ju. Przeważnie są to obiekty o nie-
ustalonej proweniencji. Da się jednak
stwierdzić, że monstrancje z reserva-
culum w kształcie serca wykonywane
były we Wrocławiu, Nysie, Krakowie
oraz zapewne w Poznaniu i Lublinie.
Taką kompozycją posłużył się złotnik
wrocławski Jerzy Nawarra w mon-
strancji z 2. ćwierci XVIII w. w koś-
ciele S w. Jakuba w Nysie124. Stoso-
wali ją złotnicy nyscy : Marcin Vogel-
hund w monstrancjach w kościele pa-
rafialnym w Grodkowie z 1703 r. (ryc.
27)125 i w Burgrabicach z 1704 r.126
oraz Jan Jerzy Pfister w monstrancjach
w kościele w Łączniku z 1732 r.127
i z 2. ćwierci XVIII w. w kościele pa-
rafialnym w Otmuchowie128.W Lub-
linie wykonana została monstrancja
fundowana ok. 1698 r. dla kościoła
w Jankowicach w powiecie sando-
mierskim129. Rzadziej formę serca
nadawano całej środkowej części glo-
rii. Tego rodzaju rozwiązanie repre-
zentują monstrancje: w kościele
w Grzymałkowie, dzieło złotnika
krakowskiego Jana Krzysztofa Echin-
gera z 1722 r.130, oraz w kościele
Św. Mikołaja w Krakowie, wyko-
nana W latach 1825_-1831131. 35. Monstrancja z 1706 r. w klasztorze paulinów Na Skałce w Krakowie,
We wszystkich wskazanych za- gm
bytkach forma serca, zastosowana przy najważniejszej części monstrancji — puszce na hostię, zawsze
jest od razu dostrzegalna i decyduje o ich odrębnym charakterze.
Wymienione powyżej obiekty nie są zjawiskiem odosobnionym, lecz należą do typów bardzo roz-
124 T. Chrzanowski, M. Kornecki, Katalog zabytków sztuki w Polsce, 7, Woj. opolskie, Powiat nyski, Warszawa
1963, s. 87, fig. 357.
125 T. Chrzanowski, M. Kornecki, Katalog zabytków sztuki w Polsce, 7, Woj. opolskie, Powiat grotkowski, War-
szawa 1964, s. 20.
126 Chrzanowski, Kornecki, Powiat nyski, s. 8, fig. 359.
127 I. i T. Juraszowie, T. Chrzanowski, M.Kornecki, Katalog zabytków sztuki w Polsce, 7, Woj. opolskie, Powiat
prudnicki, Warszawa 1960, s. 43.
128 Chrzanowski, Kornecki, Powiat grotkowski, s. 68, fig. 228.
129 A. Bastrzykowski, Zabytki kościelnego budownictwa drzewnego w diecezji sandomierskiej, Kraków 1930, s. 27, fig. 24
na s. 37.
130 T. Przypkowski, Katalog zabytków sztuki w Polsce, 3, Woj. kieleckie, Powiat kielecki, Warszawa 1957, s. 25, fig. 127.
131 J. Pagaczewski, Kościół pod wezwaniem św. Mikołaja, [w:] Teka Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej, 1, Kraków
1900, s. 71—72, fig. 11 na s. 74.