DOI issue:
II. Z zagadnień sztuki polskiej
DOI article:Samek, Jan: Res-imagines: Ze studiów nad rzemiosłem artystycznym czasów nowożytnych w Polsce (lata 1600-1800)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.13396#0225
56. Ambona z ok. 1746(?) w kościele Św. Mikołaja we Lwowie
Delfiny występują również często jako podstawy w chrzcielnicach. Przykładowo wskazać można
pochodzącą już z 1. pol. XIX w. chrzcielnicę w kościele parafialnym w Łękińsku213. Dolna jej część po-
siada kształt dwóch splecionych ze sobą delfinów. Przeciwstawienie tej oryginalnej, ruchliwej w formie
podstawy stanowi czara o prostych kształtach, wykazująca już cechy klasycyzmu. Trzeba zaznaczyć,
że chrzcielnica ta stanowi jeden zespół z amboną w kształcie okrętu, której podstawę stanowią również
delfiny214.
Dla wyjaśnienia występowania delfina posiadającego różnorodne znaczenie215, przypomnieć należy
jego pierwotną symbolikę jako przewodnika do wieczności i kojarzenie go z Chrystusem Zmartwych-
wstałym216. W ten sposób delfiny w chrzcielnicach podkreślały znaczenie chrztu jako sakramentu otwie-
rającego drogę do zbawienia. Równocześnie należy dopuścić możliwość, która zdaje się mieć zastosowanie
w odniesieniu do lawaterzy, że delfin symbolizuje żywioł, w którym żyje —■ wodę217.
Obok delfina występują również w chrzcielnicach przedstawienia muszli i syren. Stosowano
je często obok siebie, przy czym syrena, jak i delfiny, używana była w podstawie chrzcielnicy, muszla
213 Zabytki sztuki w Polsce, 4, Inwentarz topograficzny, Powiat piotrkowski (praca zbiorowa), Warszawa 1950, s. 127, fig. 93.
214 O ambonie w Łękińsku por. s. 228 niniejszej pracy.
215 Symbolika delfina była wielokrotnie omawiana; por. Schmitt, op. cit., 1, szp. 1233—1244 (sub voce Delphin, opra-
cował L. Stauch), tamże wcześniejsza literatura przedmiotu.
216 Por. Menzel, op. cit., s. 203—204 (sub voce Delphin).
217 Por. Schmitt, op. cit., 1, szp. 1240.
Delfiny występują również często jako podstawy w chrzcielnicach. Przykładowo wskazać można
pochodzącą już z 1. pol. XIX w. chrzcielnicę w kościele parafialnym w Łękińsku213. Dolna jej część po-
siada kształt dwóch splecionych ze sobą delfinów. Przeciwstawienie tej oryginalnej, ruchliwej w formie
podstawy stanowi czara o prostych kształtach, wykazująca już cechy klasycyzmu. Trzeba zaznaczyć,
że chrzcielnica ta stanowi jeden zespół z amboną w kształcie okrętu, której podstawę stanowią również
delfiny214.
Dla wyjaśnienia występowania delfina posiadającego różnorodne znaczenie215, przypomnieć należy
jego pierwotną symbolikę jako przewodnika do wieczności i kojarzenie go z Chrystusem Zmartwych-
wstałym216. W ten sposób delfiny w chrzcielnicach podkreślały znaczenie chrztu jako sakramentu otwie-
rającego drogę do zbawienia. Równocześnie należy dopuścić możliwość, która zdaje się mieć zastosowanie
w odniesieniu do lawaterzy, że delfin symbolizuje żywioł, w którym żyje —■ wodę217.
Obok delfina występują również w chrzcielnicach przedstawienia muszli i syren. Stosowano
je często obok siebie, przy czym syrena, jak i delfiny, używana była w podstawie chrzcielnicy, muszla
213 Zabytki sztuki w Polsce, 4, Inwentarz topograficzny, Powiat piotrkowski (praca zbiorowa), Warszawa 1950, s. 127, fig. 93.
214 O ambonie w Łękińsku por. s. 228 niniejszej pracy.
215 Symbolika delfina była wielokrotnie omawiana; por. Schmitt, op. cit., 1, szp. 1233—1244 (sub voce Delphin, opra-
cował L. Stauch), tamże wcześniejsza literatura przedmiotu.
216 Por. Menzel, op. cit., s. 203—204 (sub voce Delphin).
217 Por. Schmitt, op. cit., 1, szp. 1240.