Rocznik Historii Sztuki (8.1970)

262

TADEUSZ S. JAROSZEWSKI

s

I . ' - - • , , >\...........___

19. J.Ch. Kamsetzer, Projekt kaplicy grobowej Poniatowskich w Łazienkach, wersja I, ok. 1784

20. J. Ch. Kamsetzer, Projekt kaplicy grobowej Poniatowskich w Łazienkach, wersja II, ok. 1784

II

Tendencję do tworzenia harmonijnych kompozycji złożonych z najprostszych brył można zilustro-
wać wieloma przykładami. Z olbrzymiego dorobku Szymona Bogumiła Zuga wybrałem jako najcie-
kawsze projekty dwóch centralnych pawilonów i kościół ewangelicko-augsburski. Twórczość Jana Chry-
stiana Kamsetzera reprezentować będą projekty kaplicy grobowej rodziny Poniatowskich w Łazienkach
i kościół w Petrykozach. Twórczość Jakuba Kubickiego — projekty domu Pani Krakowskiej w Łazien-
kach. Chronologicznie najwcześniejsze są projekty centralnych pawilonów Zuga, powstałe w latach
siedemdziesiątych XVIII stulecia, najpóźniejszy jest kościół w Petrykozach, rozpoczęty w 1791 r.
Wszystkie te przykłady w sposób przekonywający, jak sądzę, zilustrują omawianą tendencję.

Projekty pawilonów. Predylekcja do najprostszych form geometrycznych i zarazem uznanie
masywnego boniowania za jedyną formę dekoracji ściany krystalizowała się w świadomości Szymona
Bogumiła Zuga około połowy lat siedemdziesiątych XVIII w. Świadczy o tym jego projekt przebudowy
Biblioteki Załuskich w Warszawie, powstały najprawdopodobniej w 1774 r.46 Ale dla rozpatrywanego
zagadnienia dużo bardziej interesujące wydają się być rewelacyjne projekty dwóch niewielkich pawilo-

46 Rok 1774 wypisany jest na zwieńczeniu projektowanej fasady. Zwróciła mi na to uprzejmie uwagę mgr E. Kowal-
czykowa. O projekcie Zuga por. Z. Bobrowski, op. cit., s. 97 oraz M. Kwiatkowski, op. cit., s. 228. Sam projekt znajduje
się w Zbiorach Graficznych Biblioteki Narodowej w Warszawie, sygn. AFR 44.