DOI Heft:
II. Z zagadnień sztuki polskiej
DOI Artikel:Jaroszewski, Tadeusz Stefan: Nurt awangardowy architektury polskiej doby Oświecenia
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.13396#0276
270
TADEUSZ S. JAROSZEWSKI
31. Petrykozy, kościół Św. Doroty, fasada — stan obecny
32. E. Szreger, Projekt kościoła w Skierniewicach, rzut poziomy, ok. 1780
nie są bowiem sygnowane i nie zdradzają sposobem rysowania ręki wykonawcy. Władysław Tatarkie-
wicz sugeruje, że autorem całej serii mógł być Jan Chrystian Kamsetzer67. Gdyby tak było, to Kamse-
tzer niekoniecznie musiał być autorem koncepcji rozrysowanej przez Kubickiego. Pomysł domu Pani Kra-
kowskiej mieści się doskonale w sferze możliwości Kubickiego, nawet przed jego podróżą zagraniczną.
Dano mu zapewne okazję do zaprezentowania swego talentu i przekazano następnie jego projekt do sko-
rygowania bardziej doświadczonemu artyście, który oprarował go na nowo. W obecnym stanie badań
nic nie wskazuje na to, by Kubicki miał utracić prawa autorskie do pierwotnej koncepcji domu Pani Kra-
kowskiej. Należy żałować, że dom ten nie został wybudowany. Gdyby to nastąpiło, byłaby to najbardziej
„postępowa" pod względem formy budowla w całym zespole łazienkowskim.
Oryginalny kształt domu, złożonego z dwóch skrzydeł zestawionych pod kątem prostym, nie jest
w architekturze klasycyzmu polskiego zjawiskiem zupełnie odosobnionym. W zbliżony sposób Stanisław
Zawadzki ukształtował ok. 1786 r. zespół zabudowań komory celnej koło pałacu Krasińskich w War-
szawie68, a później jeszcze raz powrócił do tego pomysłu przy komponowaniu bryły pałacu w Dob::zycy
(1799—1800)69.
67 W. Tatarkiewicz, Łazienki warszawskie, s. 118.
68 Z. Bieniecki, [recenzja książki I. Malinowskiej Stanisław Zawadzki, Warszawa 1953], „Kwartalnik Architektury
i Urbanistyki", R. 1, 1956, z. 1, s. 95. Zawadzkiemu, jak się zdaje, należy przypisać również oficynę przy pałacu w Siedlcach,
składającą się z dwóch prostopadłych skrzydeł z eliptyczną salą w narożu. Por. Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 10, Woje-
wództwo warszawskie, z. 22, Powiat siedlecki, s. 33.
69 I. Malinowska, Stanisław Zawadzki, Warszawa 1953, s. 32; O Dobrzycy por. również Z. Ostrowska-Kębłow-
ska, Pałac w Dobrzycy i zagadnienie tzw. romantycznego klasycyzmu, [w:] Romantyzm, studia nad sztuką drugiej połowy wieku XVIII
i wieku XIX, Warszawa 1967, s. 237—251.
TADEUSZ S. JAROSZEWSKI
31. Petrykozy, kościół Św. Doroty, fasada — stan obecny
32. E. Szreger, Projekt kościoła w Skierniewicach, rzut poziomy, ok. 1780
nie są bowiem sygnowane i nie zdradzają sposobem rysowania ręki wykonawcy. Władysław Tatarkie-
wicz sugeruje, że autorem całej serii mógł być Jan Chrystian Kamsetzer67. Gdyby tak było, to Kamse-
tzer niekoniecznie musiał być autorem koncepcji rozrysowanej przez Kubickiego. Pomysł domu Pani Kra-
kowskiej mieści się doskonale w sferze możliwości Kubickiego, nawet przed jego podróżą zagraniczną.
Dano mu zapewne okazję do zaprezentowania swego talentu i przekazano następnie jego projekt do sko-
rygowania bardziej doświadczonemu artyście, który oprarował go na nowo. W obecnym stanie badań
nic nie wskazuje na to, by Kubicki miał utracić prawa autorskie do pierwotnej koncepcji domu Pani Kra-
kowskiej. Należy żałować, że dom ten nie został wybudowany. Gdyby to nastąpiło, byłaby to najbardziej
„postępowa" pod względem formy budowla w całym zespole łazienkowskim.
Oryginalny kształt domu, złożonego z dwóch skrzydeł zestawionych pod kątem prostym, nie jest
w architekturze klasycyzmu polskiego zjawiskiem zupełnie odosobnionym. W zbliżony sposób Stanisław
Zawadzki ukształtował ok. 1786 r. zespół zabudowań komory celnej koło pałacu Krasińskich w War-
szawie68, a później jeszcze raz powrócił do tego pomysłu przy komponowaniu bryły pałacu w Dob::zycy
(1799—1800)69.
67 W. Tatarkiewicz, Łazienki warszawskie, s. 118.
68 Z. Bieniecki, [recenzja książki I. Malinowskiej Stanisław Zawadzki, Warszawa 1953], „Kwartalnik Architektury
i Urbanistyki", R. 1, 1956, z. 1, s. 95. Zawadzkiemu, jak się zdaje, należy przypisać również oficynę przy pałacu w Siedlcach,
składającą się z dwóch prostopadłych skrzydeł z eliptyczną salą w narożu. Por. Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 10, Woje-
wództwo warszawskie, z. 22, Powiat siedlecki, s. 33.
69 I. Malinowska, Stanisław Zawadzki, Warszawa 1953, s. 32; O Dobrzycy por. również Z. Ostrowska-Kębłow-
ska, Pałac w Dobrzycy i zagadnienie tzw. romantycznego klasycyzmu, [w:] Romantyzm, studia nad sztuką drugiej połowy wieku XVIII
i wieku XIX, Warszawa 1967, s. 237—251.