DOI Artikel:
Miziołek, Jerzy: Ascensio, Apotheosis czy Resurrectio?: Rozważania o Currus Solis w mauzoleum Juliuszy pod bazyliką watykańską
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13597#0035
AŚCENSIO, APOTHEOSIS CZY RESURRECTIO?
31
16. Ilustracja w Tablicach astronomicznych Ptolemeusza, Biblioteka Watykańska, Rzym
„A imię jego Wschód" — te słowa z Księgi proroka Zachariasza połączone z imieniem Jezusa
pojawiają się wielokrotnie w Dialogu z Żydem Tryfonem Justyna Męczennika działającego w Rzymie
około połowy II w.77 W kilkadziesiąt lat później Tertulian w swym Adversus Valentinianos napisał:
„Amat figura spiritus sancti Orientem, Christi figuram"78. Do koncepcji Chrystus-wschodzące Słońce
nawiązywał w wielu swoich dziełach Orygenes, bez wątpienia najbardziej znany pisarz chrześcijański III
stulecia. W jednej z homilii o Księdze Kapłańskiej (IX, 10) mówił: „Ze Wschodu przychodzi do ciebie
przebłaganie, stamtąd bowiem przychodzi ów mąż, który ma na imię Wschód i który stał się pośred-
nikiem między Bogiem i ludźmi. Słowa te zachęcają cię zatem, abyś wciąż spoglądał na Wschód,
skąd wschodzi dla ciebie Słońce sprawiedliwości [to i następne wyróżnienia wprowadzone
przez autora], skąd rodzi się tobie światłość, abyś nigdy nie chodził w ciemności i żeby dzień ostateczny
nie zastał cię w ciemnościach"79. Myśl tę podejmuje wielki aleksandryjczyk w homilii o Księdze Jozuego
77 Justyn, Dialog z żydem Tryfonem, 106, 4; 121, 1; 162, 2, [w:] Pisma Ojców Kościoła, t. IV, przekład A. Lisiecki, Poznań
1926, s. 291, 316, 325. Podstawową pracą o symbolice Wschodu w literaturze patrystycznej i w liturgii pozostaje praca Dôlgera,
Sol Salutis..., passim. Teksty Justyna komentowane są na s. 153, 154. Zob. też ważne studium Kantorowicza, op.cit., s. 135—149.
78 Cytowane według Dôlgera, Sol Salutis..., w przyp. 1 na s. 143.
79 Orygenes, Homilie o Księgach Rodzaju, Wyjścia, Kapłańskiej, [w:] Pisma starochrześcijańskich pisarzy, t. XXXI, przekład
S. Kalinkowski, Warszawa 1984, s. 142; Or i gène, Homélies sur Lévitique, t. II, Sources chrétiennes, 287, ed. M. Burret, Paris
1981, s. 122, 123.
31
16. Ilustracja w Tablicach astronomicznych Ptolemeusza, Biblioteka Watykańska, Rzym
„A imię jego Wschód" — te słowa z Księgi proroka Zachariasza połączone z imieniem Jezusa
pojawiają się wielokrotnie w Dialogu z Żydem Tryfonem Justyna Męczennika działającego w Rzymie
około połowy II w.77 W kilkadziesiąt lat później Tertulian w swym Adversus Valentinianos napisał:
„Amat figura spiritus sancti Orientem, Christi figuram"78. Do koncepcji Chrystus-wschodzące Słońce
nawiązywał w wielu swoich dziełach Orygenes, bez wątpienia najbardziej znany pisarz chrześcijański III
stulecia. W jednej z homilii o Księdze Kapłańskiej (IX, 10) mówił: „Ze Wschodu przychodzi do ciebie
przebłaganie, stamtąd bowiem przychodzi ów mąż, który ma na imię Wschód i który stał się pośred-
nikiem między Bogiem i ludźmi. Słowa te zachęcają cię zatem, abyś wciąż spoglądał na Wschód,
skąd wschodzi dla ciebie Słońce sprawiedliwości [to i następne wyróżnienia wprowadzone
przez autora], skąd rodzi się tobie światłość, abyś nigdy nie chodził w ciemności i żeby dzień ostateczny
nie zastał cię w ciemnościach"79. Myśl tę podejmuje wielki aleksandryjczyk w homilii o Księdze Jozuego
77 Justyn, Dialog z żydem Tryfonem, 106, 4; 121, 1; 162, 2, [w:] Pisma Ojców Kościoła, t. IV, przekład A. Lisiecki, Poznań
1926, s. 291, 316, 325. Podstawową pracą o symbolice Wschodu w literaturze patrystycznej i w liturgii pozostaje praca Dôlgera,
Sol Salutis..., passim. Teksty Justyna komentowane są na s. 153, 154. Zob. też ważne studium Kantorowicza, op.cit., s. 135—149.
78 Cytowane według Dôlgera, Sol Salutis..., w przyp. 1 na s. 143.
79 Orygenes, Homilie o Księgach Rodzaju, Wyjścia, Kapłańskiej, [w:] Pisma starochrześcijańskich pisarzy, t. XXXI, przekład
S. Kalinkowski, Warszawa 1984, s. 142; Or i gène, Homélies sur Lévitique, t. II, Sources chrétiennes, 287, ed. M. Burret, Paris
1981, s. 122, 123.