DOI article:
Murawska-Muthesius, Katarzyna: Turris Sapientiae
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.13597#0073
TURRIS SAPIENTIAE
69
[«mi* ъСл тшт^Ыш^тф^те ^
2. Personifikacja Fortitudo z czterema podporządkowanymi jej cnotami,
miniatura w: Livre des quatre Vertus Cardinaulx, Oxford,
Bodleian Library, Ms La ud mise. 570, fol. 21 v
Warowna wieża, jako symbol Chrystusa, a także mocy i stałości, weszła również do przedstawień
emblematycznych. Wystawiana na ataki wiatrów, wzniesiona na szczycie skały pośrodku morza, była dla
Typotiusa jednym z częstszych porównań, jakiego używał w dewizach papieży, wysokiego duchowieństwa
i świeckich władców dla wyrażenia pochwały sprawowanych przez nich rządów, opartych na stałości
przekonań i niezłomności cnót (il. 3)19. Zapożyczony przez Picinellego z Saavedry obraz wieży wzniesio-
nej pośród wzburzonego morza i wystawionej na uderzenie fal (Me combaten y defiendeń) wyraża
przekonanie o dobroczynnych efektach mozolnej pracy, lub ciągłego niebezpieczeństwa wojny, dla
utrzymania gotowości obronnej państw. Oblegana przez wroga twierdza jest też dla niego symbolem
postawy św. Teresy i św. Tomasza z Akwinu oraz wyrazem wytrwałości w przeciwstawianiu się złu
(Oppugnata fortior), a torre ben piantata e di tutto punto munita może oznaczać św. Piotra, będąc
świadectwem nieustraszonego ducha i wytrwałości w wierze20.
Gdy dla wieży, w miejsce jej potężnej masywności, najważniejsza stała się wysokość, pojęcie turris
fortitudinis popadło w zapomnienie21. Zanim to jednak nastąpiło, właśnie cecha siły stała się istotą
alegorycznego wizerunku Turris Sapientiae, przybierającej także postać wieży obronnej.
19 JacobusTypotius, Symbola Divina et Humana, Pontificum, Imperatorum Regum (Praga 1601), Francoforti 1652, s. 37,
pl. XXXV, 2, DURABIT IN AETERNAM; tenże, Symbola Varia Diversorum Principum cum facili isagoge (Praga 1603),
Francoforti 1652, s. 70: VIRTUTIS IMPERIO, s. 104: NE QUE PLUVIA, NE QUE VENTO, s. 114, 115: „UNDIQUE
FRUSTRA".
20 Picinelli, op. cit., Lib. XVI, с. XX, s. 428, emblemy nr 122, 123.
21 Tuve, Allegorical Imagery..., s. 135, zalicza angielskie wyrażenie „tower of strength", kontynuujące wątek turris for-
titudinis, do martwych metafor.
69
[«mi* ъСл тшт^Ыш^тф^те ^
2. Personifikacja Fortitudo z czterema podporządkowanymi jej cnotami,
miniatura w: Livre des quatre Vertus Cardinaulx, Oxford,
Bodleian Library, Ms La ud mise. 570, fol. 21 v
Warowna wieża, jako symbol Chrystusa, a także mocy i stałości, weszła również do przedstawień
emblematycznych. Wystawiana na ataki wiatrów, wzniesiona na szczycie skały pośrodku morza, była dla
Typotiusa jednym z częstszych porównań, jakiego używał w dewizach papieży, wysokiego duchowieństwa
i świeckich władców dla wyrażenia pochwały sprawowanych przez nich rządów, opartych na stałości
przekonań i niezłomności cnót (il. 3)19. Zapożyczony przez Picinellego z Saavedry obraz wieży wzniesio-
nej pośród wzburzonego morza i wystawionej na uderzenie fal (Me combaten y defiendeń) wyraża
przekonanie o dobroczynnych efektach mozolnej pracy, lub ciągłego niebezpieczeństwa wojny, dla
utrzymania gotowości obronnej państw. Oblegana przez wroga twierdza jest też dla niego symbolem
postawy św. Teresy i św. Tomasza z Akwinu oraz wyrazem wytrwałości w przeciwstawianiu się złu
(Oppugnata fortior), a torre ben piantata e di tutto punto munita może oznaczać św. Piotra, będąc
świadectwem nieustraszonego ducha i wytrwałości w wierze20.
Gdy dla wieży, w miejsce jej potężnej masywności, najważniejsza stała się wysokość, pojęcie turris
fortitudinis popadło w zapomnienie21. Zanim to jednak nastąpiło, właśnie cecha siły stała się istotą
alegorycznego wizerunku Turris Sapientiae, przybierającej także postać wieży obronnej.
19 JacobusTypotius, Symbola Divina et Humana, Pontificum, Imperatorum Regum (Praga 1601), Francoforti 1652, s. 37,
pl. XXXV, 2, DURABIT IN AETERNAM; tenże, Symbola Varia Diversorum Principum cum facili isagoge (Praga 1603),
Francoforti 1652, s. 70: VIRTUTIS IMPERIO, s. 104: NE QUE PLUVIA, NE QUE VENTO, s. 114, 115: „UNDIQUE
FRUSTRA".
20 Picinelli, op. cit., Lib. XVI, с. XX, s. 428, emblemy nr 122, 123.
21 Tuve, Allegorical Imagery..., s. 135, zalicza angielskie wyrażenie „tower of strength", kontynuujące wątek turris for-
titudinis, do martwych metafor.