DOI article:
Pokora, Jakub: Stanisławowi Augustowi panegiryk intarsją pisany (Drzwi w toruńskim ratuszu)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.13597#0215
STANISŁAWOWI AUGUSTOWI PANEGIRYK INTARSJĄ PISANY
211
44. Toruń, ratusz, popiersie Aleksandra Wielkiego na drzwiach do Izby Królewskiej, 1738
której program, tak jak każdej bramy czci, służy heroizacji i gloryfikacji triumfatora321. Wszelako w tym
przypadku program został pomyślany, a głównie — wyrażony, w sposób szczególny: tak, by dotyczył nie
tylko Augusta III, ale i każdego z jego następców na tronie Rzeczypospolitej, którzy ewentualnie mieliby
tędy wkraczać do monarszych apartamentów na ratuszu. Ów celowy uniwersalizm, zauważony już
podczas omawiania naczółka portalu, w wypadku drzwi przyniósł efekt nie zamierzony. Doprowadził
bowiem do tego, że ich program stał się w znacznym stopniu hermetyczny.
Skoro w tak wyjątkowy sposób uczczono Augusta III, nie musiano się spieszyć z uzupełnieniem
pocztu królów o jego malowany wizerunek. Portal i drzwi przekazywały treści znacznie więcej, niż
mógłby to uczynić portret, ot, mniej lub bardziej udane popiersie, skomentowane jedynie lakonicznym
napisem identyfikacyjnym. W ten sposób przy okazji wystawienia nowego wejścia paradnego do Izby
321 Por. np. H. M. von Erffa, Ehrenpforte, [w:] Reallexikon..., t. IV, Stuttgart 1958, szp. 1443 nn.; Smith, op. cit., s. 30 nn.;
M. Zlat, Porta Augusta dla cesarza Rudolfa II, [w:] Ars..., s. 349-354.
211
44. Toruń, ratusz, popiersie Aleksandra Wielkiego na drzwiach do Izby Królewskiej, 1738
której program, tak jak każdej bramy czci, służy heroizacji i gloryfikacji triumfatora321. Wszelako w tym
przypadku program został pomyślany, a głównie — wyrażony, w sposób szczególny: tak, by dotyczył nie
tylko Augusta III, ale i każdego z jego następców na tronie Rzeczypospolitej, którzy ewentualnie mieliby
tędy wkraczać do monarszych apartamentów na ratuszu. Ów celowy uniwersalizm, zauważony już
podczas omawiania naczółka portalu, w wypadku drzwi przyniósł efekt nie zamierzony. Doprowadził
bowiem do tego, że ich program stał się w znacznym stopniu hermetyczny.
Skoro w tak wyjątkowy sposób uczczono Augusta III, nie musiano się spieszyć z uzupełnieniem
pocztu królów o jego malowany wizerunek. Portal i drzwi przekazywały treści znacznie więcej, niż
mógłby to uczynić portret, ot, mniej lub bardziej udane popiersie, skomentowane jedynie lakonicznym
napisem identyfikacyjnym. W ten sposób przy okazji wystawienia nowego wejścia paradnego do Izby
321 Por. np. H. M. von Erffa, Ehrenpforte, [w:] Reallexikon..., t. IV, Stuttgart 1958, szp. 1443 nn.; Smith, op. cit., s. 30 nn.;
M. Zlat, Porta Augusta dla cesarza Rudolfa II, [w:] Ars..., s. 349-354.