Rocznik Historii Sztuki (19.1992)

278

WŁADYSŁAWA JAWORSKA

5. Hokusai Katsushika, Kobieta czesząca się, rys., Bibliothèque Nationale, Paryż

Kompleks Ofelii. W kontekście poruszonej tu relacji kobieta — woda nieodzowne wydaje się
przywołanie, choćby sygnalne, problemu znanego pod nazwą „kompleksu Ofelii". W tekście Szekspira
dwukrotnie zostaje podważona pewność, czy Ofelia popełniła samobójstwo. Raz ustami Pierwszego
Grabarza, który tłumaczy Drugiemu Grabarzowi, że „po kogo woda przyjdzie i zatopi go, ten nie jest
winien swej śmierci, bo sam sobie życia nie skraca". Drugi raz ustami Królowej, która tłumaczy śmierć
Ofelii przypadkiem. Gdy wiła wieńce nad potokiem i chciała zawiesić wianek na gałęzi wierzby —

[...] Złośliwa gałąź złamała się pod nią

I z kwiecistymi trofeami swymi

Wpadło w toń biedne dziewczę. Przez czas jakiś

Wzdęta sukienka niosła ją po wierzchu

Jak nimfę wodną i wtedy nieboga

Jakby nie znając swego położenia

Lub jakby czuła się w swoim żywiole,

Śpiewała starych piosenek urywki.7

7 W. Shakespeare, Hamlet, Akt IV, scena 7. Przekład polski J. E. Paszkowskiego, 1862.