DOI Artikel:
Jaworska, Władysława: "Kobieta z rudymi włosami"
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.13597#0297
KOBIETA Z RUDYMI WŁOSAMI
293
21. Dante Gabriel Rossetti, Lady Lilith, Wilmington, Delaware Art Muséum
wynikami swych satanologicznych badań. Pisze w liście do Macieja Szukiewicza, że sam na sobie robi
„eksperymenta z maściami, którymi smarowały się czarownice" i „próbuje oddzielić duszę od ciała"20.
Wszyscy interesują się okultyzmem i naukami ezoterycznymi, a chory na schizofrenię Strindberg posądza
Przybyszewskiego o diabelskie moce i umiejętność zabijania na odległość przez mury (Inferno - Popow-
sky-Przybyszewski)21.
Wpływ Przybyszewskiego na twórczość Muncha jest ewidentny. Można przeprowadzić dość wyraźne
odniesienia ikonograficzne teorii Przybyszewskiego w malarstwie Muncha, którą to twórczość polski
pisarz nazwie „psychicznym naturalizmem"22. Wspomniany już obraz Muncha Wampir nie jest niczym
innym jak malarską interpretacją Lilith z niszczycielską siłą emanującą z jej włosów. Były oczy wiście rude,
długie, faliste. Motyw oplątania męskiej głowy włosami kobiety pojawia się u Muncha w kilku warian-
tach, m. in. w Autoportrecie z Madonną, by w grafice stać się często powtarzanym stereotypem. (Podobną
intencję kompozycyjną spotykamy u Josepha Vachala w Pèlerinage de la petite Elfe z 1911 r.)
W wypadku kompozycji polskiego malarza takich odniesień bezpośrednich nie ma. Niemniej jednak
analizując obraz Ślewińskiego znajdujemy w nim wystarczającą ilość elementów ikonograficznych, które
prowadzą do prototypu Lilith. Długie, rude, rozpuszczone włosy, których właścicielka w skupieniu
dotyka wykonując gest jakby czesania, ale manewrując nimi tak, żeby jak najbliżej znalazły się wokół czy
20 S. Przybyszewski, Listy, opr. S. Helsztyński, Warszawa 1937, t. I, s. 197 (list pisany w Berlinie, 27.7.1897).
A. Strindberg, Inferno, Berlin 1898. Postać Rosjanina, demonicznego prześladowcy Strindberga, Popowskiego — to
Przybyszewski.
22 S. Przybyszewski, Psychischer Naturalismus, „Freie Biihne", 1894, V.
293
21. Dante Gabriel Rossetti, Lady Lilith, Wilmington, Delaware Art Muséum
wynikami swych satanologicznych badań. Pisze w liście do Macieja Szukiewicza, że sam na sobie robi
„eksperymenta z maściami, którymi smarowały się czarownice" i „próbuje oddzielić duszę od ciała"20.
Wszyscy interesują się okultyzmem i naukami ezoterycznymi, a chory na schizofrenię Strindberg posądza
Przybyszewskiego o diabelskie moce i umiejętność zabijania na odległość przez mury (Inferno - Popow-
sky-Przybyszewski)21.
Wpływ Przybyszewskiego na twórczość Muncha jest ewidentny. Można przeprowadzić dość wyraźne
odniesienia ikonograficzne teorii Przybyszewskiego w malarstwie Muncha, którą to twórczość polski
pisarz nazwie „psychicznym naturalizmem"22. Wspomniany już obraz Muncha Wampir nie jest niczym
innym jak malarską interpretacją Lilith z niszczycielską siłą emanującą z jej włosów. Były oczy wiście rude,
długie, faliste. Motyw oplątania męskiej głowy włosami kobiety pojawia się u Muncha w kilku warian-
tach, m. in. w Autoportrecie z Madonną, by w grafice stać się często powtarzanym stereotypem. (Podobną
intencję kompozycyjną spotykamy u Josepha Vachala w Pèlerinage de la petite Elfe z 1911 r.)
W wypadku kompozycji polskiego malarza takich odniesień bezpośrednich nie ma. Niemniej jednak
analizując obraz Ślewińskiego znajdujemy w nim wystarczającą ilość elementów ikonograficznych, które
prowadzą do prototypu Lilith. Długie, rude, rozpuszczone włosy, których właścicielka w skupieniu
dotyka wykonując gest jakby czesania, ale manewrując nimi tak, żeby jak najbliżej znalazły się wokół czy
20 S. Przybyszewski, Listy, opr. S. Helsztyński, Warszawa 1937, t. I, s. 197 (list pisany w Berlinie, 27.7.1897).
A. Strindberg, Inferno, Berlin 1898. Postać Rosjanina, demonicznego prześladowcy Strindberga, Popowskiego — to
Przybyszewski.
22 S. Przybyszewski, Psychischer Naturalismus, „Freie Biihne", 1894, V.