DOI Artikel:
Mikocka-Rachubowa, Katarzyna: Mistrz Nagrobka Provany - rzeźbiarz krakowski przełomu XVI i XVII wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13596#0033
MISTRZ NAGROBKA PROVANY - RZEŹBIARZ KRAKOWSKI PRZEŁOMU XVI I XVII WIEKU 29
21. Kamienica „dziekańska" przy ul. Kanoniczej 21 w Krakowie — fasada.
cych w liście, tworzących linie spływów między obramieniem tablicy a dwoma ustawionymi na osiach
pilastrów wazonami, są zadziwiająco bliskie gryfom na spływach i na cokole nagrobka Provany. Zdo-
biące lica pilastrów zwieszenia z masek, pęków owoców i liści na wstęgach oraz umieszczone przy
bocznych krawędziach naddatki w formie par liściastych esownic przykutych do tarczki, fryz liściasty
i pojedyncze listki kształtowane są w sposób wskazujący na bliskie związki z dekoracją tamtych nagrob-
ków — mięsiste, rozczłonkowane blaszki listków o postrzępionych, miękko falujących końcach, czy
szerokie, płaskie formy liści z rozwidloną żyłką (jak w głowicach kolumn nagrobków Kostki i Leś-
niowolskiego), czy też trójdzielne kształty listków w głowicach pilastrów, o „pętelkowatej" linii pogru-
bionych wałeczkiem brzegów — nie pozostawiają w tym zakresie żadnych wątpliwości.
Innym elementem kamienicy z dekoracją rzeźbiarską jest portal wejściowy (il. 23), znajdujący się rów-
nież w skrzydle wschodnim. Spory dotyczące jego autorstwa spotykamy w literaturze od dawna72. Fi-
schinger uważa go za dzieło Santi Gucciego, na podstawie analogii ze znanym jedynie z opisu portalem
pałacu w Łobzowie oraz z pewnymi motywami pawilonów w Książu Wielkim73. Umotywowanie tej atry-
bucji nie wydaje się przekonywające. Porównanie portalu z dziełem łobzowskim, określanym dość ogólnie
72 Starsza literatura przyjmuje za W. Wdowiszewskim (Gabryel Słoński, architekt krakowski XVI wieku, „Sprawozdania
Komisyi do Badania Historyi Sztuki w Polsce" V: 1896, s. 4), że portal ten wykonał Gabriel Słoński ok. 1550 r. W nowszej jest on
najczęściej datowany prawidłowo (m.in. Dobrowolski, op. cit., s. 287; Burnatowa, op. cit., s. 113—118; M. Borusie-
wicz-Lisowska, O renesansowych portalach krakowskich, „Rocznik Krakowski" XXXIX: 1968, s. 75). Przyczyny błędnego
datowania dzieła wyjaśnia Fischinger, op. cit., s. 123 przyp. 100.
73 Fischinger, op. cit., s. 31 — 32.
21. Kamienica „dziekańska" przy ul. Kanoniczej 21 w Krakowie — fasada.
cych w liście, tworzących linie spływów między obramieniem tablicy a dwoma ustawionymi na osiach
pilastrów wazonami, są zadziwiająco bliskie gryfom na spływach i na cokole nagrobka Provany. Zdo-
biące lica pilastrów zwieszenia z masek, pęków owoców i liści na wstęgach oraz umieszczone przy
bocznych krawędziach naddatki w formie par liściastych esownic przykutych do tarczki, fryz liściasty
i pojedyncze listki kształtowane są w sposób wskazujący na bliskie związki z dekoracją tamtych nagrob-
ków — mięsiste, rozczłonkowane blaszki listków o postrzępionych, miękko falujących końcach, czy
szerokie, płaskie formy liści z rozwidloną żyłką (jak w głowicach kolumn nagrobków Kostki i Leś-
niowolskiego), czy też trójdzielne kształty listków w głowicach pilastrów, o „pętelkowatej" linii pogru-
bionych wałeczkiem brzegów — nie pozostawiają w tym zakresie żadnych wątpliwości.
Innym elementem kamienicy z dekoracją rzeźbiarską jest portal wejściowy (il. 23), znajdujący się rów-
nież w skrzydle wschodnim. Spory dotyczące jego autorstwa spotykamy w literaturze od dawna72. Fi-
schinger uważa go za dzieło Santi Gucciego, na podstawie analogii ze znanym jedynie z opisu portalem
pałacu w Łobzowie oraz z pewnymi motywami pawilonów w Książu Wielkim73. Umotywowanie tej atry-
bucji nie wydaje się przekonywające. Porównanie portalu z dziełem łobzowskim, określanym dość ogólnie
72 Starsza literatura przyjmuje za W. Wdowiszewskim (Gabryel Słoński, architekt krakowski XVI wieku, „Sprawozdania
Komisyi do Badania Historyi Sztuki w Polsce" V: 1896, s. 4), że portal ten wykonał Gabriel Słoński ok. 1550 r. W nowszej jest on
najczęściej datowany prawidłowo (m.in. Dobrowolski, op. cit., s. 287; Burnatowa, op. cit., s. 113—118; M. Borusie-
wicz-Lisowska, O renesansowych portalach krakowskich, „Rocznik Krakowski" XXXIX: 1968, s. 75). Przyczyny błędnego
datowania dzieła wyjaśnia Fischinger, op. cit., s. 123 przyp. 100.
73 Fischinger, op. cit., s. 31 — 32.