Rocznik Historii Sztuki (20.1994)

BALTAZAR FONTANA - RZEŹBIARZ

187

65. A. Raggi, Polecenie św. Józefowi ucieczki do Egiptu. Rzym, kościół II Gesù.

Jeśli w Uherćicach oglądaliśmy wyręczanie się pomocnikami na wielką skalę, a rezerwowanie sobie
tylko niektórych, najważniejszych pomieszczeń, to w ostatnich dziełach, takich jak Velehrad czy Ko-
pećek, stanie się to nagminne. Spośród reliefów Velehradu bardzo niewiele można uznać za produkty
samego Baltazara. Przy większych poprawia swym współpracownikom najtrudniejsze partie. Tak jest
w wypadku wyzłoconych, wielkich reliefów w kaplicy Św. Katarzyny (il. 63) — powstały one przy wyraź-
nym udziale samego Baltazara, np. figura świętej, głowa kata, część rytów w Ścięciu, głowa anioła w dru-
gim reliefie, podczas gdy identycznie umieszczone reliefy kaplicy Św. Barbary naprzeciwko — są już cał-
kowicie dziełem współpracownika. Jest jednak jeden gatunek reliefów, które Baltazar wykonywał włas-
noręcznie — małe tonda, wymagające szczególnie wprawnej i nieomylnej ręki. Może najdobitniejszym
przykładem takich mistrzowskich drobiazgów są płyciny dekoracyjne w glifach łuku do nawy kaplicy
Św. Wacława (il. 64). W obramieniu z panopliów znajdują się tu dwa medaliony ze scenami z legendą
świętego. Reprodukujemy tu scenę zabójstwa. Stopień redukcji reliefu na rzecz jedynie drapanego ry-
sunku jest tu bardzo znaczny — to skrajne stadium, do którego doszła sztuka Baltazara. Tym razem
już większość koncepcji jest ryta, a to co jeszcze zostało wypukłością — jest wystające minimalnie.
Siła oddziaływania, czytelność i dynamiczność sceny jeszcze wzrosła. Kreska jest agresywna w swym
działaniu, cień rzucany przez wypukłości nieomylnie uzupełnia kompozycję. Na dodatek, może dzięki