DOI Artikel:
Kowalczyk, Jerzy: Rola Rzymu w późnobarokowej architekturze polskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.13596#0223
ROLA RZYMU W PÓŹNOBAROKOWEJ ARCHITEKTURZE POLSKIEJ
219
шиш
• 7ę:
» « m i • » i i ИВ11'jk *i
ïiïttitm
,11 iii
1
3. K. Bażanka, projekt konkursowy kurii publicznej, fragment zespołu. Archiwum Akademii Św. Łukasza w Rzymie.
tury: portalu doryckiego Palazzo Sciarra-Colonna w Rzymie17. Młodzi adepci mieli zresztą zadanie
ułatwione, gdyż trzy lata wcześniej Domenico de Rossi opublikował dokładny pomiar tego portalu18.
W 1706 r. w klasie II konkursu klementyńskiego otrzymał Renard trzecią nagrodę ex aequo z Rzymiani-
nem Domenico Navoni za projekt monumentalnej fontanny o rozwiniętych formach architektonicznych,
przypominających fasadę kościołów (il. 4)19. Projekt łączy w harmonijny sposób dynamiczne modelowa-
nie powierzchni fasady, wywodzące się ze sztuki Borrominiego (fasada kościoła rzymskiego S. Maria dei
Sette Dolori) ze scenograficznym, perspektywicznym ujęciem części środkowej flankowanej kolumnami,
w duchu Berniniego20. W 1708 r. Renard otrzymał II nagrodę, tym razem już w klasie pierwszej
konkursu za okazały projekt gmachu akademii sztuk pięknych (ił. 5). W tym konkursie Polak przegrał
tylko z Francuzem Pierre de Villeneuve21. Renard uważał się za pokrzywdzonego i rozżalony, nie
przybył na uroczystość wręczenia nagród na Kapitolu. Co więcej, za radą i z pomocą swojego opiekuna,
akademika malarza Domenica Muratoriego złożył skargę na komisję konkursu, bezpośrednio na ręce
papieża Klemensa XI. Oburzeni tym postępkiem członkowie Akademii uchwalili odsunięcie Renarda raz
na zawsze od udziału w konkursach; został też skarcony Muratori22. Przesadnie ambitnego Polaka
wziął jednak w obronę kardynał Giuseppe Imperiali, protektor Polski, chyba z tej racji, że siostra
młodego Renarda, Henrietta Duval była wówczas metresą Augusta II, a więc osobą wpływową. Akade-
mia musiała puścić w niepamięć awanturnicze poczynania Renarda, tłumacząc jego niestosowne za-
chowanie młodością i naturą Polaków (la giovinezza del Querelante e il naturale delia Nazione Polac-
са)2Ъ.
Renard zaprojektował czteroskrzydłowy piętrowy gmach z dziedzińcem prostokątnym pośrodku
i kaplicą rotundalną na osi tylnego skrzydła. Elewacja frontowa ma monumentalne, spokojne formy
klasyczne. Część środkową fasady akcentuje sześciokolumnowy przyścienny portyk wielkiego porządku,
a całą wieńczy balustrada tralkowa z figurami. Jeszcze bardziej surowy klasyczny charakter ma w pro-
jekcie dziedziniec arkadowy, dwukondygnacyjny z zachowaną superpozycją porządków. Miękką linię
17 Karpowicz, Polonica..., s. 383, il. 1 (niesłusznie jednak uznał rysunek portalu za projekt); Marconi, Cipriani,
Valeriani, op. cit., t. I, s. 7, il. 154; Zgórniak, op. cit., s. 32, il. 1.
18 H. A. Milion, Filippo Juvarra and the Accademia di San Luca in Rome in the Early Eighteenth Century, [w:] Projects and
Monument in the Period of the Roman Baroque, ed. H. Hager and S. Scott Munshower, Pennsylvania 1984, s. 23 п.; D. de Rossi,
Studio d'architettura civile, t. I, Roma 1702, tabl. 115.
19 Karpowicz, Polonica..., s. 387, il. 2 — 4; Marconi, Cipriani, Valeriani, op. cit., t. I, s. 8, il. 167 — 169; Malinowska,
op. cit., s. 228 п., nr kat. 215; Zgórniak, op. cit., s. 32 п., il. 2 — 4.
20 W. Eisler, Concorso Clémentine of 1706, [w:] Architectural Fantasy..., s. 56.
21 Karpowicz, Polonica..., s. 388, il. 5 —8; Marconi, Cipriani, Valeriani, op. cit., t. I, s. 9, il. 195 — 199; Malinowska,
op. cit., s. 230 п., nr kat. 216a —с; Zgórniak, op. cit., s. 33 — 37, il. 5 — 8.
22 Archivio storico dell'Accademia di San Luca, Roma, segn. 46A — Libro dei verbali délie Congregazioni Accademiche
e Generali (1700—1717), s. 91 п., (protokół posiedzenia członków Akademii w dn. 3 VI 1708); zob. też Zgórniak, op. cit., s. 37.
23 Archivio storico..., jw., s. 95 п. (protokół pos. członków Akademii w dn. 15 VII 1708).
219
шиш
• 7ę:
» « m i • » i i ИВ11'jk *i
ïiïttitm
,11 iii
1
3. K. Bażanka, projekt konkursowy kurii publicznej, fragment zespołu. Archiwum Akademii Św. Łukasza w Rzymie.
tury: portalu doryckiego Palazzo Sciarra-Colonna w Rzymie17. Młodzi adepci mieli zresztą zadanie
ułatwione, gdyż trzy lata wcześniej Domenico de Rossi opublikował dokładny pomiar tego portalu18.
W 1706 r. w klasie II konkursu klementyńskiego otrzymał Renard trzecią nagrodę ex aequo z Rzymiani-
nem Domenico Navoni za projekt monumentalnej fontanny o rozwiniętych formach architektonicznych,
przypominających fasadę kościołów (il. 4)19. Projekt łączy w harmonijny sposób dynamiczne modelowa-
nie powierzchni fasady, wywodzące się ze sztuki Borrominiego (fasada kościoła rzymskiego S. Maria dei
Sette Dolori) ze scenograficznym, perspektywicznym ujęciem części środkowej flankowanej kolumnami,
w duchu Berniniego20. W 1708 r. Renard otrzymał II nagrodę, tym razem już w klasie pierwszej
konkursu za okazały projekt gmachu akademii sztuk pięknych (ił. 5). W tym konkursie Polak przegrał
tylko z Francuzem Pierre de Villeneuve21. Renard uważał się za pokrzywdzonego i rozżalony, nie
przybył na uroczystość wręczenia nagród na Kapitolu. Co więcej, za radą i z pomocą swojego opiekuna,
akademika malarza Domenica Muratoriego złożył skargę na komisję konkursu, bezpośrednio na ręce
papieża Klemensa XI. Oburzeni tym postępkiem członkowie Akademii uchwalili odsunięcie Renarda raz
na zawsze od udziału w konkursach; został też skarcony Muratori22. Przesadnie ambitnego Polaka
wziął jednak w obronę kardynał Giuseppe Imperiali, protektor Polski, chyba z tej racji, że siostra
młodego Renarda, Henrietta Duval była wówczas metresą Augusta II, a więc osobą wpływową. Akade-
mia musiała puścić w niepamięć awanturnicze poczynania Renarda, tłumacząc jego niestosowne za-
chowanie młodością i naturą Polaków (la giovinezza del Querelante e il naturale delia Nazione Polac-
са)2Ъ.
Renard zaprojektował czteroskrzydłowy piętrowy gmach z dziedzińcem prostokątnym pośrodku
i kaplicą rotundalną na osi tylnego skrzydła. Elewacja frontowa ma monumentalne, spokojne formy
klasyczne. Część środkową fasady akcentuje sześciokolumnowy przyścienny portyk wielkiego porządku,
a całą wieńczy balustrada tralkowa z figurami. Jeszcze bardziej surowy klasyczny charakter ma w pro-
jekcie dziedziniec arkadowy, dwukondygnacyjny z zachowaną superpozycją porządków. Miękką linię
17 Karpowicz, Polonica..., s. 383, il. 1 (niesłusznie jednak uznał rysunek portalu za projekt); Marconi, Cipriani,
Valeriani, op. cit., t. I, s. 7, il. 154; Zgórniak, op. cit., s. 32, il. 1.
18 H. A. Milion, Filippo Juvarra and the Accademia di San Luca in Rome in the Early Eighteenth Century, [w:] Projects and
Monument in the Period of the Roman Baroque, ed. H. Hager and S. Scott Munshower, Pennsylvania 1984, s. 23 п.; D. de Rossi,
Studio d'architettura civile, t. I, Roma 1702, tabl. 115.
19 Karpowicz, Polonica..., s. 387, il. 2 — 4; Marconi, Cipriani, Valeriani, op. cit., t. I, s. 8, il. 167 — 169; Malinowska,
op. cit., s. 228 п., nr kat. 215; Zgórniak, op. cit., s. 32 п., il. 2 — 4.
20 W. Eisler, Concorso Clémentine of 1706, [w:] Architectural Fantasy..., s. 56.
21 Karpowicz, Polonica..., s. 388, il. 5 —8; Marconi, Cipriani, Valeriani, op. cit., t. I, s. 9, il. 195 — 199; Malinowska,
op. cit., s. 230 п., nr kat. 216a —с; Zgórniak, op. cit., s. 33 — 37, il. 5 — 8.
22 Archivio storico dell'Accademia di San Luca, Roma, segn. 46A — Libro dei verbali délie Congregazioni Accademiche
e Generali (1700—1717), s. 91 п., (protokół posiedzenia członków Akademii w dn. 3 VI 1708); zob. też Zgórniak, op. cit., s. 37.
23 Archivio storico..., jw., s. 95 п. (protokół pos. członków Akademii w dn. 15 VII 1708).