DOI article:
Bryl, Mariusz: Pierwowzory obrazowe w twórczości Artura Grottgera
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.13596#0393
PIERWOWZORY OBRAZOWE.
389
obrazowych20. Odwołajmy się do autokomentarza artysty. Relacjonując narzeczonej postępy pracy nad
Losowaniem rekrutów, pisał on: „Mój obrazek przedstawiający losowanie, dziś jest z grubsza podłożony.
[...] Cała waga obrazu będzie w młodzieńcu, a po nim zaraz w matce jego. Stoi za żelaznymi sztacheta-
mi, które w sali, gdzie się odbywa rzecz cała, służą za przepierzenie między ludźmi zainteresowanymi
a komisją assenterunkową — uchwyciła się konwulsyjnie dwóch takich prętów żelaznych i wytrzesz-
czonymi oczami patrzy, pełna okropnej niepewności na jedynaka swojego. [...] Być może że w szczegó-
łach jeszcze jakieś odmiany porobię — w myśli zaś już tak z pewnością zostawię [...] 21.
Mimo takiej zapowiedzi, już w kilka dni później donosił: „Najgorsza jest ta okoliczność, że w bu-
dowie obrazu zapewne znaczne porobię odmiany, a to dlatego, bo robi wrażenie raczej jakiejś sceny
inkwizycyjnej aniżeli assenterunkowej". Pomysł modyfikacji nasunął się artyście natychmiast — naza-
jutrz pisał on: „Oprócz tej figury (tj. losującego młodzieńca — przyp. M. B.) przybyły dwie inne [...].
20 Pojęcie dyspozycji zdefiniować można najogólniej jako uporządkowywanie całości z niepodzielnych, „wynalezionych"
uprzednio części. O ile tradycyjne pojęcie kompozycji opiera się na addytywnym postępowaniu, porównywalnym z budowaniem
zdania przez dodawanie wyrazów, o tyle pojęcie dyspozycji dotyczy budowania bardziej złożonych wypowiedzi i porównywalne
jest z retoryką dyskursu. Por. O. Batschmann, Einfuhrung..., s. 142—146.
21 Arthur i Wanda..., t. I. s. 405-406. Następne cytaty strony 409, 411, t. II. s. 44.
389
obrazowych20. Odwołajmy się do autokomentarza artysty. Relacjonując narzeczonej postępy pracy nad
Losowaniem rekrutów, pisał on: „Mój obrazek przedstawiający losowanie, dziś jest z grubsza podłożony.
[...] Cała waga obrazu będzie w młodzieńcu, a po nim zaraz w matce jego. Stoi za żelaznymi sztacheta-
mi, które w sali, gdzie się odbywa rzecz cała, służą za przepierzenie między ludźmi zainteresowanymi
a komisją assenterunkową — uchwyciła się konwulsyjnie dwóch takich prętów żelaznych i wytrzesz-
czonymi oczami patrzy, pełna okropnej niepewności na jedynaka swojego. [...] Być może że w szczegó-
łach jeszcze jakieś odmiany porobię — w myśli zaś już tak z pewnością zostawię [...] 21.
Mimo takiej zapowiedzi, już w kilka dni później donosił: „Najgorsza jest ta okoliczność, że w bu-
dowie obrazu zapewne znaczne porobię odmiany, a to dlatego, bo robi wrażenie raczej jakiejś sceny
inkwizycyjnej aniżeli assenterunkowej". Pomysł modyfikacji nasunął się artyście natychmiast — naza-
jutrz pisał on: „Oprócz tej figury (tj. losującego młodzieńca — przyp. M. B.) przybyły dwie inne [...].
20 Pojęcie dyspozycji zdefiniować można najogólniej jako uporządkowywanie całości z niepodzielnych, „wynalezionych"
uprzednio części. O ile tradycyjne pojęcie kompozycji opiera się na addytywnym postępowaniu, porównywalnym z budowaniem
zdania przez dodawanie wyrazów, o tyle pojęcie dyspozycji dotyczy budowania bardziej złożonych wypowiedzi i porównywalne
jest z retoryką dyskursu. Por. O. Batschmann, Einfuhrung..., s. 142—146.
21 Arthur i Wanda..., t. I. s. 405-406. Następne cytaty strony 409, 411, t. II. s. 44.