DOI article:
Bryl, Mariusz: Pierwowzory obrazowe w twórczości Artura Grottgera
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.13596#0395
PIERWOWZORY OBRAZOWE.
391
55. Artur Grottger, ilustracja do opowiadania
J. Temmego Die Frau des Hinzurichtenden, „Mussestunden" 1861.
Naczelną zasadą, podporządkowującą sobie wszystkie pozostałe, był imperatyw samooczywistości
obrazu. Przedstawienie musiało samo przez się, bez pomocy metakomentarza, nawet bez pomocy tytułu,
jednoznacznie informować widza o sensie rozgrywających się wydarzeń. Drugą zasadą konstytutywną
dla dyspozycji elementów przedstawienia była zasada koncentracji akcji wewnątrzobrazowej. W cyto-
wanym autokomentarzu Grottger powraca wielokrotnie do tego motywu jako istotnego kryterium
wszystkich znaczniejszych modyfikacji przedstawienia22. Następną, trzecią z kolei zasadą rządzącą
22 Zasadę tę wyłożył Grottger explicite w swym komentarzu do Rejtana Jana Matejki, którego odwiedził latem 1866 r. w jego
pracowni w Krakowie, w czasie gdy obraz ten znajdował się jeszcze na sztalugach. „... dodam tylko — pisał do Wandy — że mnie
co do ogółu dlatego niezupełnie zadawalnia, bo co do akcji, ma kilka fokusów. [...] Ma on ten błąd, że się na nim za dużo dzieje,
co uwagę widza od głównej myśli obrazu trochę odwodzi — i przeto jej wrażenie osłabia. A wynika to z tego, że jakkolwiek,
większa część figur są aktorami głównego dramatu, to mimo tego jeszcze zanadto dużo innych zajmuje się równocześnie w innej
391
55. Artur Grottger, ilustracja do opowiadania
J. Temmego Die Frau des Hinzurichtenden, „Mussestunden" 1861.
Naczelną zasadą, podporządkowującą sobie wszystkie pozostałe, był imperatyw samooczywistości
obrazu. Przedstawienie musiało samo przez się, bez pomocy metakomentarza, nawet bez pomocy tytułu,
jednoznacznie informować widza o sensie rozgrywających się wydarzeń. Drugą zasadą konstytutywną
dla dyspozycji elementów przedstawienia była zasada koncentracji akcji wewnątrzobrazowej. W cyto-
wanym autokomentarzu Grottger powraca wielokrotnie do tego motywu jako istotnego kryterium
wszystkich znaczniejszych modyfikacji przedstawienia22. Następną, trzecią z kolei zasadą rządzącą
22 Zasadę tę wyłożył Grottger explicite w swym komentarzu do Rejtana Jana Matejki, którego odwiedził latem 1866 r. w jego
pracowni w Krakowie, w czasie gdy obraz ten znajdował się jeszcze na sztalugach. „... dodam tylko — pisał do Wandy — że mnie
co do ogółu dlatego niezupełnie zadawalnia, bo co do akcji, ma kilka fokusów. [...] Ma on ten błąd, że się na nim za dużo dzieje,
co uwagę widza od głównej myśli obrazu trochę odwodzi — i przeto jej wrażenie osłabia. A wynika to z tego, że jakkolwiek,
większa część figur są aktorami głównego dramatu, to mimo tego jeszcze zanadto dużo innych zajmuje się równocześnie w innej