DOI Artikel:
Woziński, Andrzej: Michał z Augsburga, Mistrz Paweł i epilog gotyckiej rzeźby gdańskiej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14536#0031
MICHAŁ Z AUGSBURGA, MISTRZ PAWEŁ I EPILOG GOTYCKIEJ RZEŹBY GDAŃSKIEJ
25
28. Adam Kraft, Epitafium Matthàusa Landauera, kościół św. Sebalda w Norymberdze,
repr. wg W. Schwemmer, Adam Kraft, Niirnberg 1958
bezpośrednią inspirację dla kompozycji centralnej sceny w retabulum Michała z Augsburga. Różnice za-
uważalne są jedynie w układzie draperii oraz w opracowaniu partii włosów i zarostu. Reszta: ikonografia,
aranżacja sceny, kompozycja, ustawienie postaci względem siebie i wobec widza, ich poruszenie, a nawet
detale architektoniczne, jak las przeplatających się łuków ponad postaciami, są prawie identyczne. Bode
(a za nim Prusiewicz88) zauważył także wpływ prac Michaela Wolgemuta. Kompozycja postaci Boga Ojca
i Chrystusa w scenie Koronacji, ich powściągliwe gesty, ruch draperii w ogólnym zarysie zbieżne są z wy-
obrażeniami na dwóch drzeworytach Wolgemuta z Schatzbehalter oder Schrein... z 1491 r.89 oraz z Schedla
Kroniki świata z 1493 r.9() Aniołowie w rozwianych szatach, nadlatujący z koroną, przypominają kompozy-
cją i typem wysłanników niebios Riemenschneidera, trzymających tablicę inskrypcyjną na nagrobku Rudol-
fa von Scherenberga (zm. 1496)91 oraz dzierżących narzędzia Pasji w predelli nastawy w Rothenburgu nad
Tauberem92. Postaci królów w arkadzie obramienia są prawdopodobnie częściowo wzorowane na wyobra-
żeniach przodków Marii w Drzewie Jessego na miedziorycie Israela van Meckenem93. Trudno wskazać na
formalnych protoplastów dziwacznych aniołów z korpusu nastawy gdańskiej. Pewne podobieństwo w spo-
sobie udrapowania szat dostrzegamy u Michała Archanioła na drzeworycie Lucasa Cranacha Starszego
z 1506 r.94 Kompozycje płaskorzeźb na skrzydłach oparte są na wzorach graficznych. Zależność przedsta-
Pru siewie z, op. cit., s. 50.
89 F.J. Stad 1er, Michael Wolgemut und der nurnberger Holzschnitt im letzten Drittel des XV. Jahrhunderts, Strassburg
1913, il. 3.
90 E. Riicker, Hartmann Schedels Weltchronik. Das groste Buchunternehmen der Diirer-Zeit, Miinchen 1988, il. s. 24-25.
91 J. Bier, Tilmann Riemenschneider. Ein Gedenkbuch, Wien 1937, il. 24-25.
92 Ibidem, il. 37.
93 Israhel van Meckenem. Goldschmied und Kupferstecher, Bocholt 1953, il. 39.
94 F.W.H. Holi stein, German Engravings, Etchinqs and Woodcuts ca. 1400-1700, vol. VI, Cranach-Drusse, Amsterdam
1959, il. s. 65.
25
28. Adam Kraft, Epitafium Matthàusa Landauera, kościół św. Sebalda w Norymberdze,
repr. wg W. Schwemmer, Adam Kraft, Niirnberg 1958
bezpośrednią inspirację dla kompozycji centralnej sceny w retabulum Michała z Augsburga. Różnice za-
uważalne są jedynie w układzie draperii oraz w opracowaniu partii włosów i zarostu. Reszta: ikonografia,
aranżacja sceny, kompozycja, ustawienie postaci względem siebie i wobec widza, ich poruszenie, a nawet
detale architektoniczne, jak las przeplatających się łuków ponad postaciami, są prawie identyczne. Bode
(a za nim Prusiewicz88) zauważył także wpływ prac Michaela Wolgemuta. Kompozycja postaci Boga Ojca
i Chrystusa w scenie Koronacji, ich powściągliwe gesty, ruch draperii w ogólnym zarysie zbieżne są z wy-
obrażeniami na dwóch drzeworytach Wolgemuta z Schatzbehalter oder Schrein... z 1491 r.89 oraz z Schedla
Kroniki świata z 1493 r.9() Aniołowie w rozwianych szatach, nadlatujący z koroną, przypominają kompozy-
cją i typem wysłanników niebios Riemenschneidera, trzymających tablicę inskrypcyjną na nagrobku Rudol-
fa von Scherenberga (zm. 1496)91 oraz dzierżących narzędzia Pasji w predelli nastawy w Rothenburgu nad
Tauberem92. Postaci królów w arkadzie obramienia są prawdopodobnie częściowo wzorowane na wyobra-
żeniach przodków Marii w Drzewie Jessego na miedziorycie Israela van Meckenem93. Trudno wskazać na
formalnych protoplastów dziwacznych aniołów z korpusu nastawy gdańskiej. Pewne podobieństwo w spo-
sobie udrapowania szat dostrzegamy u Michała Archanioła na drzeworycie Lucasa Cranacha Starszego
z 1506 r.94 Kompozycje płaskorzeźb na skrzydłach oparte są na wzorach graficznych. Zależność przedsta-
Pru siewie z, op. cit., s. 50.
89 F.J. Stad 1er, Michael Wolgemut und der nurnberger Holzschnitt im letzten Drittel des XV. Jahrhunderts, Strassburg
1913, il. 3.
90 E. Riicker, Hartmann Schedels Weltchronik. Das groste Buchunternehmen der Diirer-Zeit, Miinchen 1988, il. s. 24-25.
91 J. Bier, Tilmann Riemenschneider. Ein Gedenkbuch, Wien 1937, il. 24-25.
92 Ibidem, il. 37.
93 Israhel van Meckenem. Goldschmied und Kupferstecher, Bocholt 1953, il. 39.
94 F.W.H. Holi stein, German Engravings, Etchinqs and Woodcuts ca. 1400-1700, vol. VI, Cranach-Drusse, Amsterdam
1959, il. s. 65.