Rocznik Historii Sztuki (27.2002)

4() _ANDRZEJ WOZ1ŃSKI

46. Mistrz Paweł, retabulum Pokłonu Trzech Króli, z kościoła św. Katarzyny w Gdańsku

których badacze nie mieli wątpliwości, iż są dziełami Mistrza Pawła. Atrybucje te trudno podważyć. Porów-
nanie z pracami Mistrza Pawła z Ławy św. Krzysztofa w Dworze Artusa ujawnia wiele jednakowych mo-
tywów, wspólnotę formy, stylu i jakości. Podobieństwo narzuca się zarówno w ogólnym wyrazie, jak i w szcze-
gółach. Bujne loki zarostu króla Melchiora (il. 51-52) ukształtowane są w sposób identyczny jak na wizerunku,
zdobiącym jeden z kapiteli, w którym Abramowski skłonny był widzieć autoportret artysty158. Na twarzach
męskich partie zarostu znaczone są na policzkach głębokimi, równoległymi wcięciami, które formują się
w lekko podkręcone ku górze wąsy oraz, po bokach, w spiralne, gęste zwoje; natomiast żłobienia na bro-
dzie, zataczając łuk, zbierają się w pionowo opadające kaskady skręconych do wewnątrz loków. Bardzo
podobne są czapki królów i postaci z kapiteli. Charakterystyczny kształt silnie wygiętych brwi powtarza się
na twarzach figur Melchiora (il. 51-52), Chrystusa Salvatora (il. 57) oraz św. Krzysztofa z Dworu Artusa
(ii. 44^5). Pionowe bruzdy widoczne na policzkach tego świętego mają odpowiednik na obliczu Chrystusa
Salvatora (il. 57), choć zaznaczone są na nim w sposób o wiele dyskretniejszy. Forma fałd na szatach postaci
z retabulum Trzech Króli (il. 46-56) oraz Chrystusa Salvatora (il. 57) zgodna jest (w nieco mniejszym
stopniu) z draperiami na płaszczu św. Krzysztofa i pelerynie Chrystusa (il. 44). Faktura porównywanych
rzeźb, zwłaszcza kapiteli oraz postaci z nastawy Pokłonu Trzech Króli, jest bardzo urozmaicona i niezwykle
starannie opracowana. Składają się na nią wycyzelowane, nieskazitelnie gładkie powierzchnie w partiach
twarzy, silnie naznaczone pracą dłuta fragmenty naśladujące sploty tkaniny na czepcach oraz, sprawiające
wrażenie jakby były wytoczone przez tokarkę, partie zarostu i włosów. Znamienne jest również, iż rzeźby
z retabulum Pokłonu Trzech Króli, podobnie jak kapitele z Dworu Artusa, wykonane są w tej samej mono-
chromatycznej konwencji159.

P. A b r a m o w s к i, Zur Schnitzplastik der Spdtgotik und Renaissance im Danziger Artushof, „Ostdeutsche Monatshefte",
7, 1926, Heft 6 (nadbitka), s. nlb.

159 Według informacji otrzymanej od opiekuna zbiorów rzeźby w MN w Gdańsku mgr Zbigniewa Massowy, konserwatorzy
znaleźli w zagłębieniach szat ślady polichromii. Rzeźby nie były badane pod względem technologicznym, z jakiego zatem czasu