DOI article:
Grzybkowska, Teresa: Orgród Armidy arkadyjskiej - Heleny Radziwiłłowej
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14577#0039
OGRÓD ARMIDY ARKADYJSKIEJ - HELENY RADZIWIŁŁOWEJ
33
31. Alegoria wolnomularska, miedzioryt, XVIII w.
Wł. K. Załęskiego
Wielką rolę spełniały w ogrodach masońskich budowle gotyckie. Samo słowo gotycki było przypo-
mnieniem zakonu templariuszy, który miał nie zaginąć, lecz przetrwać właśnie w masonerii114. Niezwykły
natomiast w ogrodzie arkadyjskim był duży zbiór starożytnych rzeźb greckich i rzymskich, będący plonem
oświeceniowego kolekcjonerstwa. Najcenniejsza, o czym już wspomniano, była rzeźba Głowa Niobe1'5.
Jak można przypuszczać, ważną rolę w praktykach masońskich pełnił w Arkadii Przybytek Arcykapłana,
zapewne przeznaczony na spotkania członków loży. Zgodnie z tajemniczymi obyczajami wolnomularskimi
był umieszczoną w gęstwinie roślinności częściową ruiną, wzbogaconą wmontowanymi w elewacje spoliami;
przed nim znajdowała się kamuflująca właściwe przeznaczenie budynku bariera - pasterze pasący owce
(il. 32)116. Na niewtajemniczonych Arkadia mogła też sprawiać wrażenie ogrodu stworzonego wyłącznie dla
osobistej przyjemności Heleny Radziwiłłowej. Masoni robili wszystko, by nie wykryto ich tajemnic, czego
dowodem jest przewodnik księżnej, będący mistrzowskim kamuflażem głębszych intencji i działań, choć
trzeba też pamiętać, że wszystko w tym ogrodzie i osobowości jego twórczyni było niejednoznaczne, wie-
lowarstwowe, a czasami tajemnicze117. Masoneria, kult natury wzorem Rousseau, filozofia, poezja i erotyka,
114 J. Ry kwert, The First Modems. The Architects of the Eighteenth Centhury, Cambridge-London 1980.
115 Jastrzębowska, op. cit., s. 146.
116 О 1 au s s о n, op. cit., s. 422.
117 O tym, jak wolnomularze ukrywali swoje tajemnice, tak samo w XIX jak i XX w., najlepiej świadczy barceloński Park
Guell Antonia Gaudiego. Trzeba nie lada intuicji, spostrzegawczości i wiedzy, by zorientować się w jego tradycyjnie masońskim
charakterze.
33
31. Alegoria wolnomularska, miedzioryt, XVIII w.
Wł. K. Załęskiego
Wielką rolę spełniały w ogrodach masońskich budowle gotyckie. Samo słowo gotycki było przypo-
mnieniem zakonu templariuszy, który miał nie zaginąć, lecz przetrwać właśnie w masonerii114. Niezwykły
natomiast w ogrodzie arkadyjskim był duży zbiór starożytnych rzeźb greckich i rzymskich, będący plonem
oświeceniowego kolekcjonerstwa. Najcenniejsza, o czym już wspomniano, była rzeźba Głowa Niobe1'5.
Jak można przypuszczać, ważną rolę w praktykach masońskich pełnił w Arkadii Przybytek Arcykapłana,
zapewne przeznaczony na spotkania członków loży. Zgodnie z tajemniczymi obyczajami wolnomularskimi
był umieszczoną w gęstwinie roślinności częściową ruiną, wzbogaconą wmontowanymi w elewacje spoliami;
przed nim znajdowała się kamuflująca właściwe przeznaczenie budynku bariera - pasterze pasący owce
(il. 32)116. Na niewtajemniczonych Arkadia mogła też sprawiać wrażenie ogrodu stworzonego wyłącznie dla
osobistej przyjemności Heleny Radziwiłłowej. Masoni robili wszystko, by nie wykryto ich tajemnic, czego
dowodem jest przewodnik księżnej, będący mistrzowskim kamuflażem głębszych intencji i działań, choć
trzeba też pamiętać, że wszystko w tym ogrodzie i osobowości jego twórczyni było niejednoznaczne, wie-
lowarstwowe, a czasami tajemnicze117. Masoneria, kult natury wzorem Rousseau, filozofia, poezja i erotyka,
114 J. Ry kwert, The First Modems. The Architects of the Eighteenth Centhury, Cambridge-London 1980.
115 Jastrzębowska, op. cit., s. 146.
116 О 1 au s s о n, op. cit., s. 422.
117 O tym, jak wolnomularze ukrywali swoje tajemnice, tak samo w XIX jak i XX w., najlepiej świadczy barceloński Park
Guell Antonia Gaudiego. Trzeba nie lada intuicji, spostrzegawczości i wiedzy, by zorientować się w jego tradycyjnie masońskim
charakterze.