DOI Artikel:
Grzybkowska, Teresa: Orgród Armidy arkadyjskiej - Heleny Radziwiłłowej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14577#0046
40
TERESA GRZYBKOWSKA
34. E. Gebauer, Portret Heleny Radziwiłlowej, ok. 1816. Nieborów, Pałac.
Fot. A. Grzybkowski
ogrodów, o których pisał, i zapewne księżną lubił, ale też takie osoby jak ona wykpiwał w Satyrach, zwłasz-
cza Żonie modnej. Można się dzisiaj zastanawiać, czy obaj mężczyźni, mając respekt dla arystokratki, jed-
nak wyraźnie nie lekceważyli pomysłów kobiety, która przewyższała ich często inwencją oraz intelektem.
Zarówno biskup-pisarz, jak i historyk nie kryli satysfakcji z możliwości jej ośmieszenia.
Tej cechy pewnej rubaszności, spostrzeżonej przez Dembowskiego, nie ukrył portrecista Ernest
Gebauer143. Portret Heleny Radziwiłłowej jego pędzla znajduje się dzisiaj w pałacu w Nieborowie, na pode-
ście schodów, obok drzwi prowadzących do biblioteki (il. 34). Ten niemiecki malarz zasłynął portretami
osobistości z najwyższych sfer arystokracji pruskiej. Księżna kazała się sportretować jako Armida w swojej
Arkadii w fantazyjnym zawoju na siwych włosach, białej sukni o subtelnych drobnych haftach. Siedzi we
wnętrzu arkadyjskiej Świątyni Diany, obejmując ramieniem porfirowego egiptyżującego lwa - jeden z sym-
boli wolnomularskich. Na obrazie szczególnie wyeksponowana jest łapa lwa, która była symbolem
Mistrzyni146. Lewr przypomina tego zachowanego przy schodach do Świątyni Diany147, ale lwy znajdowały
się też w jej wnętrzu. Księżna drugą rękę, ze złotym binoklem, położyła na ulubionym kaszmirowym indyj-
skim szalu okrywającym jej kolana. Dostała go zapewne w prezencie, a był on jedną ze zdobyczy Anglików
po pokonaniu bohatera indyjskiego Tippu Sahiba, który zginął w obronie swego kraju w 1799 r. Zdobycze,
145 U. T h i e m e, F. В e с к e r, Allgemeines Lexikon der bildender Kûnstler bis zur Gegenwart, Bd. 13, Leipzig 1920, s. 309;
Saur allgemeines Kunstler-Lexikon. Die bildenden Kunstler aller Zeiten und Vôlker, Bd. 50, Mtinchen-Leipzig 2006, s. 456.
146 O tym symbolu wolnomularskim pisze Zaleski, Ogrody wolnomularskie..., s. 101.
147 Et in Arcadia ego..., s. 175, nr kat. 147.
TERESA GRZYBKOWSKA
34. E. Gebauer, Portret Heleny Radziwiłlowej, ok. 1816. Nieborów, Pałac.
Fot. A. Grzybkowski
ogrodów, o których pisał, i zapewne księżną lubił, ale też takie osoby jak ona wykpiwał w Satyrach, zwłasz-
cza Żonie modnej. Można się dzisiaj zastanawiać, czy obaj mężczyźni, mając respekt dla arystokratki, jed-
nak wyraźnie nie lekceważyli pomysłów kobiety, która przewyższała ich często inwencją oraz intelektem.
Zarówno biskup-pisarz, jak i historyk nie kryli satysfakcji z możliwości jej ośmieszenia.
Tej cechy pewnej rubaszności, spostrzeżonej przez Dembowskiego, nie ukrył portrecista Ernest
Gebauer143. Portret Heleny Radziwiłłowej jego pędzla znajduje się dzisiaj w pałacu w Nieborowie, na pode-
ście schodów, obok drzwi prowadzących do biblioteki (il. 34). Ten niemiecki malarz zasłynął portretami
osobistości z najwyższych sfer arystokracji pruskiej. Księżna kazała się sportretować jako Armida w swojej
Arkadii w fantazyjnym zawoju na siwych włosach, białej sukni o subtelnych drobnych haftach. Siedzi we
wnętrzu arkadyjskiej Świątyni Diany, obejmując ramieniem porfirowego egiptyżującego lwa - jeden z sym-
boli wolnomularskich. Na obrazie szczególnie wyeksponowana jest łapa lwa, która była symbolem
Mistrzyni146. Lewr przypomina tego zachowanego przy schodach do Świątyni Diany147, ale lwy znajdowały
się też w jej wnętrzu. Księżna drugą rękę, ze złotym binoklem, położyła na ulubionym kaszmirowym indyj-
skim szalu okrywającym jej kolana. Dostała go zapewne w prezencie, a był on jedną ze zdobyczy Anglików
po pokonaniu bohatera indyjskiego Tippu Sahiba, który zginął w obronie swego kraju w 1799 r. Zdobycze,
145 U. T h i e m e, F. В e с к e r, Allgemeines Lexikon der bildender Kûnstler bis zur Gegenwart, Bd. 13, Leipzig 1920, s. 309;
Saur allgemeines Kunstler-Lexikon. Die bildenden Kunstler aller Zeiten und Vôlker, Bd. 50, Mtinchen-Leipzig 2006, s. 456.
146 O tym symbolu wolnomularskim pisze Zaleski, Ogrody wolnomularskie..., s. 101.
147 Et in Arcadia ego..., s. 175, nr kat. 147.