Rocznik Historii Sztuki (36.2011)

180

SPRAWOZDANIE / DZIAŁALNOŚCI KOMITETU NAUK O S/Tl ICE POLSKIEJ AKADEMII NAUK

szło jednak, równolegle, także do organizacyjnych ruchów likwidatorskich, osłabiających ochronę zasobów
muzealnych: Ustępujący dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie chciał zlikwidować stałe wewnętrzne
struktury konserwatorskie nieprzerwanie czuwające nad stanem zbiorów. Trzeba przy tym pamiętać, iż wy-
pożyczanie dziel w drodze wzajemności między muzeami mieści się w ogólnie przyjętym kodeksie etycznym
tych instytucji. Prof. Juliusz Chrościcki podkreślił, że przewidywane zagraniczne podróże arcydzieła da Vinci
nie są umotywowane rangą wielkiej monograficznej wystawy dzieł tego mistrza, a krakowski obraz odbył
ostatnio osiem wyczerpujących wypraw, zaś w planach są jeszcze trzy. Z kolei zamachem na integralność
zbiorów księżnej Izabeli Czartoryskiej było obalenie zapisu o jedności tych zbiorów. Prof. Iwona Szmelter
nawiązała do kategorycznej odmowy przez prof. Grażynę Korpal (w funkcji eksperta-autora oficjalnej opinii)
wydania zgody na dyslokację obrazu Leonarda. Stwierdziła następnie, iż dopóki, wzorem Włoch i Francji,
nic wprowadzi się w Polsce immunitetu dla dzieł stanowiących tzw. patrymonium narodowe, nie ustaną presje
na środowiska urzędnicze i konserwatorskie w celu wymuszania ich dyslokacji. W istocie bowiem, w prze-
ciwieństwie do przekonania prof. Korpal, ani aktualne prawo, ani moralność środowisk konserwatorskich
nie są już dziś gwarantami integralności arcydzieł sztuki w posiadaniu Polski, odkąd podlegają nieustającym
pokusom pokazywania ich poza macierzystymi miejscami ekspozycji. Dlatego prof. Szmelter zgłosiła po-
stulat, ażeby powołać eksperta, który opracowałby projekt ustawy dotyczący immunitetu dzieł wchodzących
w skład patrymonium narodowego. Prof. Grażyna Korpal stwierdziła, że powinno być dopuszczalne wypo-
życzanie wybitnych dzieł na zasadzie muzealnej wymiany międzynarodowej, w ramach zasad światowego
Porozumienia Muzeów, mając na uwadze, że chodzi o dziedzictwo światowe, a nie tylko narodowe. Prof.
Tadeusz Lubelski podsumował tę dyskusję, mówiąc, że chodzi o dwie sprawy: doraźną - niedopuszczenie do
podróży Damy z gronostajem, i ogólnoprawną, dotyczącą nowego uregulowania ustawowego. Należy zatem
teraz wysłać petycję, by wstrzymać wysyłanie obrazu, jak i podjąć starania organizacyjne w sprawie projektu
ustawodawczego. Prof. Korpal podkreśliła katastrofalne skutki rozbicia jedności zbiorów Czartoryskich. Prof.
Andrzej Grzybkowski zwrócił szczegółowo uwagę na wiele niefortunnych lub wręcz szkodliwych decyzji
personalnych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego dotyczących m.in. Łazienek Królewskich i zbio-
rów Czartoryskich. Profesorowie Jerzy Kowalczyk i Jan Stęszewski zasugerowali, by także te sprawy stały
się przedmiotem oficjalnych wypowiedzi Komitetu.

Prof. Tadeusz Lubelski przypomniał, że Komitet opiniuje zgłoszone przez uczelnie i instytuty PAN kan-
dydatury do nagród, a także sam może zgłaszać kandydatów w kategoriach za wybitne osiągnięcia naukowe
i artystyczne oraz za wybitny dorobek. Poinformował o zgłoszeniu mgra Janusza Pałubickiego do nagrody
Przewodniczącego Wydziału I PAN (za książkę Malarze gdańscy. Ma/arze, szklarze, rysownicy i rytownicy
w okresie nowożytnym w gdańskich materiałach archiwalnych). Prof. Jerzy Kowalczyk zasugerował powrót
do kandydatury dra hab. Mariusza Bryla w kategorii za wybitne osiągnięcie naukowe, tzn. za jego obszerną
książkę pt. Suwerenność dyscypliny. Polemiczna historia historii sztuki od 1970 roku (Poznań 2008) anali-
tycznie referującą nową anglosaską i niemiecką historię sztuki i przyswajającą polskiej nauce nową metodo-
logię. Prof. Jan Stęszewski odniósł się do zamieszczonego w „Gazecie Wyborczej,, wywiadu z prof. Karolem
Modzelewskim, który krytycznie ocenił reformatorskie tendencje przenoszące przyrodoznawcze wzorce na
teren nauk humanistycznych. Prof Jerzy Kowalczyk zaproponował prof. Marię Poprzęcką na recenzentkę
w sprawie kandydatury prof. Mariusza Bryla.

Po zebraniu Komitetu spotkali się członkowie Prezydium. Na 1 marca 2011 г.. dzień kolejnego zebrania
tego gremium, ustalono termin przygotowania recenzji dotyczącej kandydatury do nagrody prof. Mariusza
Bryla. Prof. Tadeusz Lubelski i prof. Andrzej Grzybkowski poinformowali o aktualnym etapie formowania
się struktury organizacyjnej PAN, reformującego się Wydziału I i konieczności zadeklarowania przez Komitet
Nauk o Sztuce dalszej przynależności do tego Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych. Doprecyzo-
wano też wiele szczegółowych spraw dotyczących planowanej na <S kwietnia 2011 r. konferencji naukowej
Komitetu

1 marca 201 1 r. zebrało się Prezydium Komitetu. Omówiono kandydatury, poparte przez Komitet, do
nagrody Prezesa Rady Ministrów w kategorii za rozprawę doktorską: dr Anny Igielskiej za pracę Szaleń-
stwo i patos w dziełach scenicznych Georga Friedricha Hdndla\ dr. Pawła Migasiewicza za pracę Stanisław
Wolnowicz (ok. 1670 1738). Rzeźbiarz baroku w Polsce; dr Agnieszki Szykuły-Żygaw skiej za pracę Rzeźba
sakralna w kręgu wpływów Ordynacji Zamojskiej 1589 ISO6: dra Mateusza Dąbrowskiego za cykl rycin
Widoki. Omówiono przygotowanie konferencji naukowej Komitetu S kw ietnia 2011 г.. a w szczególności