DOI Artikel:
Olszewska, Anna: Lech Kalinowski (1920 - 2004)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.18668#0077
LECH KALINOWSKI (1920-2004)
71
Lech Kalinowski, fot. Adam Rzepecki
metodzie"13. Ten encyklopedyczny nerw był w znacznym stopniu rezultatem pisarskiego temperamentu
Lecha Kalinowskiego.
W akcentowaniu stanu badań, we wzmocnieniu aparatu naukowego ujawnia się również swoista
sytuacja powojennego pokolenia historyków sztuki. Nowa generacja wyrastała zanurzona w obfitą, mimo
iż często niedostępną w Polsce, literaturę przedmiotu. W rezultacie stopniowo przenosiła pracę na poziom
meta- w stosunku do tradycyjnego znawstwa. Publikacje stawały się dla młodych badaczy pierwszym
punktem odniesienia. Co bardziej dociekliwi zaczynali w tej sytuacji pytać również o to, jak doszło do
ustalenia podstawowych faktów. W takich warunkach rodziły się coraz to obszerniejsze opracowania stanu
badań określonych problemów, rósł aparat naukowy. Lech Kalinowski pozostawał wobec zastanej masy
faktów nieufny. Typowym przykładem takiej rezerwy może być historia ustalania standardów weryfikacji
danych o rytownikach europejskich na potrzeby katalogów Gabinetu Rycin PAU. Badacz konsultował te
procedury w latach 80. XX w. Z relacji Krzysztofa Krużela, obecnego kierownika Gabinetu, wynika, że
Lech Kalinowski uczulał autorów na sprawdzanie nie tylko najnowszych, ale wszystkich ważniejszych
korpusów poświęconych grafice i biografiom artystów celem ich szczegółowego uzgodnienia. Tak zwane
szafy profesorskie krakowskiego Gabinetu Rycin, wypełnione starszymi, często zapomnianymi przez póź-
niejszych badaczy, publikacjami historyków sztuki z przełomu XIX i XX w., były najczęściej eksplorowaną
przez Lecha Kalinowskiego częścią tamtejszego księgozbioru14. A zatem sprawdzać należało wszystko.
Wymogowi krytycznej analizy podlegały wszelkie opracowania, archiwa danych, a nie tylko same dzieła.
Nawyk drobiazgowego weryfikowania mógł przejąć Lech Kalinowski od Zofii Ameisenowej, dla której
porządek bibliotecznej poprawności był niezwykle istotny. Wzorem mógł być tu również, obdarzony dużym
poważaniem krakowskiego środowiska nestor polskiej historii sztuki, Marian Sokołowski15.
Trudno zatem odmówić wartości metodologicznej owej zasadzie cierpliwego konstruowania aparatu
naukowego. O tym, że w tekstach Lecha Kalinowskiego aparat naukowy i związany z nim nierozerwalnie
13 Notatka z 29 VI 1949: „Jest niewątpliwie erudytą ale zgubionym w encyklopedycznej metodzie. Mało ma indywidualności
a niewątpliwie wielkie ambicje. Niewątpliwie z Kalinowskiego będzie fachowy uczony. Niestety lekceważący wszystkich. Daje nam do
poznania, że nic nie umiemy"; K. Estreicher j u п., Dziennik wypadków, t. 2, Kraków 2002, s. 158.
14 Relacja z rozmów z Krzysztofem Krużelem w maju 2012 r.
15 L. Kalinowski, Marian Sokołowski, [w:] Stulecie Katedry Historii Sztuki UJ (1882-1982). Materiały z sesji naukowej
odbytej w dniu 27 maja 1983 r, „Zeszyty Naukowe UJ, СМХХХ: Prace z Historii Sztuki", 19, 1990, s. 11-30.
71
Lech Kalinowski, fot. Adam Rzepecki
metodzie"13. Ten encyklopedyczny nerw był w znacznym stopniu rezultatem pisarskiego temperamentu
Lecha Kalinowskiego.
W akcentowaniu stanu badań, we wzmocnieniu aparatu naukowego ujawnia się również swoista
sytuacja powojennego pokolenia historyków sztuki. Nowa generacja wyrastała zanurzona w obfitą, mimo
iż często niedostępną w Polsce, literaturę przedmiotu. W rezultacie stopniowo przenosiła pracę na poziom
meta- w stosunku do tradycyjnego znawstwa. Publikacje stawały się dla młodych badaczy pierwszym
punktem odniesienia. Co bardziej dociekliwi zaczynali w tej sytuacji pytać również o to, jak doszło do
ustalenia podstawowych faktów. W takich warunkach rodziły się coraz to obszerniejsze opracowania stanu
badań określonych problemów, rósł aparat naukowy. Lech Kalinowski pozostawał wobec zastanej masy
faktów nieufny. Typowym przykładem takiej rezerwy może być historia ustalania standardów weryfikacji
danych o rytownikach europejskich na potrzeby katalogów Gabinetu Rycin PAU. Badacz konsultował te
procedury w latach 80. XX w. Z relacji Krzysztofa Krużela, obecnego kierownika Gabinetu, wynika, że
Lech Kalinowski uczulał autorów na sprawdzanie nie tylko najnowszych, ale wszystkich ważniejszych
korpusów poświęconych grafice i biografiom artystów celem ich szczegółowego uzgodnienia. Tak zwane
szafy profesorskie krakowskiego Gabinetu Rycin, wypełnione starszymi, często zapomnianymi przez póź-
niejszych badaczy, publikacjami historyków sztuki z przełomu XIX i XX w., były najczęściej eksplorowaną
przez Lecha Kalinowskiego częścią tamtejszego księgozbioru14. A zatem sprawdzać należało wszystko.
Wymogowi krytycznej analizy podlegały wszelkie opracowania, archiwa danych, a nie tylko same dzieła.
Nawyk drobiazgowego weryfikowania mógł przejąć Lech Kalinowski od Zofii Ameisenowej, dla której
porządek bibliotecznej poprawności był niezwykle istotny. Wzorem mógł być tu również, obdarzony dużym
poważaniem krakowskiego środowiska nestor polskiej historii sztuki, Marian Sokołowski15.
Trudno zatem odmówić wartości metodologicznej owej zasadzie cierpliwego konstruowania aparatu
naukowego. O tym, że w tekstach Lecha Kalinowskiego aparat naukowy i związany z nim nierozerwalnie
13 Notatka z 29 VI 1949: „Jest niewątpliwie erudytą ale zgubionym w encyklopedycznej metodzie. Mało ma indywidualności
a niewątpliwie wielkie ambicje. Niewątpliwie z Kalinowskiego będzie fachowy uczony. Niestety lekceważący wszystkich. Daje nam do
poznania, że nic nie umiemy"; K. Estreicher j u п., Dziennik wypadków, t. 2, Kraków 2002, s. 158.
14 Relacja z rozmów z Krzysztofem Krużelem w maju 2012 r.
15 L. Kalinowski, Marian Sokołowski, [w:] Stulecie Katedry Historii Sztuki UJ (1882-1982). Materiały z sesji naukowej
odbytej w dniu 27 maja 1983 r, „Zeszyty Naukowe UJ, СМХХХ: Prace z Historii Sztuki", 19, 1990, s. 11-30.