DOI Artikel:
Jaźwierski, Jacek: Uwagi na marginesach 'Dzieł' sir Joshuy Reynoldsa: Williama Blake'a spór z Reynoldsem o sztukę
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.18668#0141
UWAGI NA MARGINESACH DZIEŁ SIR JOSHUY REYNOLDSA.
135
■ / O ' . Л .
/3 / t> .0 Vf , -< ■*..'/--
• -tur/ ' '■ '- + ' ł
, •// 4 ,/WORXS" r •/ . , .
Sił/OSHUA REYNOLDS, Kxr- :iT .
; — - / у'
um «яикяг 'W tui «от i i мгля w ; j '
his m»cui;Rs-.>, idłers, 4 ...
К JOVXNEY ТО ГШМЙ ДЯв BOU43D) Л
.l.VD ЮЗ COSttfïXTARY f ч «О ПШвТ'! лат ->Г
чпг/** «1 'пол земМ|
{WTH Bfl ŁiST CaUUCTKBH «в irorrio»,}
iHTURzt той .игу.
А.Ч AOJOfNT cr THE UH лмп swwacs Of THÏ
AUTHOR,
Вт EDMOND MALONE, Вт.
ors or aa щхсета,
таг îZvond édition cr>»sEciKu.
—-»<r44f ко» t t r«*t|f(4M шщ qjM Щ»: titl »l4it. EtXIMft
V91LTME THE URST,
mtrm rut t. «mu., щи. 4«э ». ипц m tu гоихв.
179*. fJ-1 ,
ÇV ' ' t f / '
Мл, ą a~J~*é**# Ąó ы Ł/t -
^»»v» И*» «к /«• Л* won/- M» nv Jtjyim f
^^/'■.«< »4Г»4Г .'mim^n Ai-y iu/*н><. fU( tfejfy ufatą."'._
Joshua Reynolds, Dzieła, t. 1, Londyn 1798, frontyspis z notatkami Williama Blake'a
„WYKONANIE JEST RYDWANEM GENIUSZA"
Akademia opierała się na zasadzie, której trzymała się konsekwentnie, że prawdziwa sztuka, czyli
malarstwo, rzeźba i architektura, są czymś znacznie więcej niż rzemiosło. Są czymś lepszym, bo nie
sprowadzają się do fizycznej, ręcznej pracy, lecz operują myślą jak literatura. Akademia miała dobry
powód do wykluczenia rytownictwa, mianowicie jasne wyznaczenie granicy pomiędzy sztuką i rzemiosłem,
w sytuacji gdy w Anglii wszelką sztukę traktowano jak rzemiosło. Polityka ta służyła więc sztuce, ale
dokonywała się kosztem ludzi takich jak Blake - rytowników z artystycznymi ambicjami. Dlatego prze-
ciwstawienie myślenia wykonaniu było dla Blake'a szczególnie bolesne, ponieważ wypychało znakomitą
część jego pracy poza granice sztuki, zwłaszcza że rytował głównie własne inwencje34. Niedocenianie
„mechanicznego" wykonania godziło więc w istotę Blake'owskiej sztuki.
Gilchrist przytacza jeszcze jedną rozmowę Blake'a z Reynoldsem. Prezydent miał zagadnąć młodsze-
go artystę: „Słyszałem, że gardzi pan naszą sztuką malarstwa olejnego". Blake odparł: „Nie, sir Joshua,
nie gardzę, po prostu wolę freski"35. To, co Blake nazywał freskiem, było w rzeczywistości jego własną
techniką, polegającą na malowaniu temperą na zagipsowanej desce36. Dwa takie obrazy ze scenami biblij-
nymi Akademia przyjęła na wystawy kolejno w roku 1799 i 180037, potem Blake wystawił jeszcze siedem
„fresków" na zakończonej niepowodzeniem prywatnej wystawie w 1809 r.38 Dla Blake'a malarstwo olejne
było równoznaczne z empiryczną namacalnością naturalizmu, fresk zaś otwierał przestrzeń dla wyobraźni
34 Blake uważał, że rytownictwo jest „rysowaniem na miedzi, tak jak malarstwo powinno być rysowaniem na płótnie i niczym
więcej." S. Hyde, Printmakers and the Royal Academy Exhibitions, 1780-1836, [w:] Art on the Line. The Royal Academy Exhibitions
at Somerset Hoitse 1780-1836, ed. D. S o 1 к i n, New Haven-London 2001, s. 117.
35 G i 1 с h r i s t, op. cit., v. 1, s. 95.
36 Blake anonsował ją w katalogu wystawy w 1809 r. jako zapomniany i teraz przywrócony dawny sposób malowania sprzed
czasów Van Dycka, A Descriptive Catalogue..., s. 527.
37 Ward, op. cit., s. 83.
38 N. F ry, Fearful Symmetry. A Study of William Blake, wyd. 2, Princeton 1949, s. 409.
135
■ / O ' . Л .
/3 / t> .0 Vf , -< ■*..'/--
• -tur/ ' '■ '- + ' ł
, •// 4 ,/WORXS" r •/ . , .
Sił/OSHUA REYNOLDS, Kxr- :iT .
; — - / у'
um «яикяг 'W tui «от i i мгля w ; j '
his m»cui;Rs-.>, idłers, 4 ...
К JOVXNEY ТО ГШМЙ ДЯв BOU43D) Л
.l.VD ЮЗ COSttfïXTARY f ч «О ПШвТ'! лат ->Г
чпг/** «1 'пол земМ|
{WTH Bfl ŁiST CaUUCTKBH «в irorrio»,}
iHTURzt той .игу.
А.Ч AOJOfNT cr THE UH лмп swwacs Of THÏ
AUTHOR,
Вт EDMOND MALONE, Вт.
ors or aa щхсета,
таг îZvond édition cr>»sEciKu.
—-»<r44f ко» t t r«*t|f(4M шщ qjM Щ»: titl »l4it. EtXIMft
V91LTME THE URST,
mtrm rut t. «mu., щи. 4«э ». ипц m tu гоихв.
179*. fJ-1 ,
ÇV ' ' t f / '
Мл, ą a~J~*é**# Ąó ы Ł/t -
^»»v» И*» «к /«• Л* won/- M» nv Jtjyim f
^^/'■.«< »4Г»4Г .'mim^n Ai-y iu/*н><. fU( tfejfy ufatą."'._
Joshua Reynolds, Dzieła, t. 1, Londyn 1798, frontyspis z notatkami Williama Blake'a
„WYKONANIE JEST RYDWANEM GENIUSZA"
Akademia opierała się na zasadzie, której trzymała się konsekwentnie, że prawdziwa sztuka, czyli
malarstwo, rzeźba i architektura, są czymś znacznie więcej niż rzemiosło. Są czymś lepszym, bo nie
sprowadzają się do fizycznej, ręcznej pracy, lecz operują myślą jak literatura. Akademia miała dobry
powód do wykluczenia rytownictwa, mianowicie jasne wyznaczenie granicy pomiędzy sztuką i rzemiosłem,
w sytuacji gdy w Anglii wszelką sztukę traktowano jak rzemiosło. Polityka ta służyła więc sztuce, ale
dokonywała się kosztem ludzi takich jak Blake - rytowników z artystycznymi ambicjami. Dlatego prze-
ciwstawienie myślenia wykonaniu było dla Blake'a szczególnie bolesne, ponieważ wypychało znakomitą
część jego pracy poza granice sztuki, zwłaszcza że rytował głównie własne inwencje34. Niedocenianie
„mechanicznego" wykonania godziło więc w istotę Blake'owskiej sztuki.
Gilchrist przytacza jeszcze jedną rozmowę Blake'a z Reynoldsem. Prezydent miał zagadnąć młodsze-
go artystę: „Słyszałem, że gardzi pan naszą sztuką malarstwa olejnego". Blake odparł: „Nie, sir Joshua,
nie gardzę, po prostu wolę freski"35. To, co Blake nazywał freskiem, było w rzeczywistości jego własną
techniką, polegającą na malowaniu temperą na zagipsowanej desce36. Dwa takie obrazy ze scenami biblij-
nymi Akademia przyjęła na wystawy kolejno w roku 1799 i 180037, potem Blake wystawił jeszcze siedem
„fresków" na zakończonej niepowodzeniem prywatnej wystawie w 1809 r.38 Dla Blake'a malarstwo olejne
było równoznaczne z empiryczną namacalnością naturalizmu, fresk zaś otwierał przestrzeń dla wyobraźni
34 Blake uważał, że rytownictwo jest „rysowaniem na miedzi, tak jak malarstwo powinno być rysowaniem na płótnie i niczym
więcej." S. Hyde, Printmakers and the Royal Academy Exhibitions, 1780-1836, [w:] Art on the Line. The Royal Academy Exhibitions
at Somerset Hoitse 1780-1836, ed. D. S o 1 к i n, New Haven-London 2001, s. 117.
35 G i 1 с h r i s t, op. cit., v. 1, s. 95.
36 Blake anonsował ją w katalogu wystawy w 1809 r. jako zapomniany i teraz przywrócony dawny sposób malowania sprzed
czasów Van Dycka, A Descriptive Catalogue..., s. 527.
37 Ward, op. cit., s. 83.
38 N. F ry, Fearful Symmetry. A Study of William Blake, wyd. 2, Princeton 1949, s. 409.