DOI Artikel:
Manikowska, Ewa: Polska historia sztuki a Wielka Wojna
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.39127#0016
14
EWA MANIKOWSKA
i były oparte na dogłębnych badaniach. Ta - interesująca nas tu szczególnie - z rozmieszczeniem kolekcji
i muzeów stanowiła kartograficzne przeniesienie spisu sporządzonego przez historyka książki i bibliofila,
Edwarda Chwalewika25. Zbiory polskie, wydane po raz pierwszy w formacie broszurowym w 1916 r.,
są, podobnie jak Ruiny Polski, pracą oddającą specyfikę badań nad dziedzictwem kulturowym w czasie
Wielkiej Wojny. Celem publikacji, która oparta była na szerokiej kwerendzie źródłowej, było z jednej
strony przedstawienie bezcennych polskich kolekcji, które w sytuacji wojennej w każdej chwili mogły
zostać zniszczone lub rozgrabione, z drugiej - zaświadczenie kulturalnego bogactwa będącego wytworem
polskiego społeczeństwa.
Na podstawie Zbiorów polskich Romer zaznaczył w granicach dawnej Rzeczypospolitej miejscowości,
w których znajdowało się co najmniej pięć kolekcji polskich. Pod tym terminem, za Chwalewikiem, rozumiane
były zbiory stworzone przez Polaków - prywatne i instytucjonalne - również te, które znajdowały się pod
administracją państw zaborczych. Mapa została wykonana wedle schematu pozostałych map, które Romer
przygotowywał w Biurze Prac Kongresowych, odzwierciedlała zarazem najważniejsze argumenty podno-
szone przez polską delegację w Paryżu: historyczno-polityczny (granice dawnej Rzeczypospolitej), etniczny
(rozmieszczenie populacji polskiej) oraz geograficzny (główne rzeki jako naturalne szlaki komunikacyjne
łączące ziemie wszystkich trzech zaborów)26. Obie mapy wprowadzały nowy - „cywilizacyjny” - argument:
„książka jest pierwszorzędnym dokumentem, który pozwala dostrzec twórczy aspekt polskiej kultury, a roz-
mieszczenie miejsc produkcji książki oraz bibliotek, kolekcji starożytności i sztuki oraz wszelkiego rodzaju
muzeów ukazuje zasięg polskiej cywilizacji i potwierdza słuszność polskich żądań terytorialnych”27.
25 C h w a 1 e w i k, op. cit. (zob. przyp. 7).
26 Romer, op. cit., s. 42-43.
27 Ibidem, s. 40.
EWA MANIKOWSKA
i były oparte na dogłębnych badaniach. Ta - interesująca nas tu szczególnie - z rozmieszczeniem kolekcji
i muzeów stanowiła kartograficzne przeniesienie spisu sporządzonego przez historyka książki i bibliofila,
Edwarda Chwalewika25. Zbiory polskie, wydane po raz pierwszy w formacie broszurowym w 1916 r.,
są, podobnie jak Ruiny Polski, pracą oddającą specyfikę badań nad dziedzictwem kulturowym w czasie
Wielkiej Wojny. Celem publikacji, która oparta była na szerokiej kwerendzie źródłowej, było z jednej
strony przedstawienie bezcennych polskich kolekcji, które w sytuacji wojennej w każdej chwili mogły
zostać zniszczone lub rozgrabione, z drugiej - zaświadczenie kulturalnego bogactwa będącego wytworem
polskiego społeczeństwa.
Na podstawie Zbiorów polskich Romer zaznaczył w granicach dawnej Rzeczypospolitej miejscowości,
w których znajdowało się co najmniej pięć kolekcji polskich. Pod tym terminem, za Chwalewikiem, rozumiane
były zbiory stworzone przez Polaków - prywatne i instytucjonalne - również te, które znajdowały się pod
administracją państw zaborczych. Mapa została wykonana wedle schematu pozostałych map, które Romer
przygotowywał w Biurze Prac Kongresowych, odzwierciedlała zarazem najważniejsze argumenty podno-
szone przez polską delegację w Paryżu: historyczno-polityczny (granice dawnej Rzeczypospolitej), etniczny
(rozmieszczenie populacji polskiej) oraz geograficzny (główne rzeki jako naturalne szlaki komunikacyjne
łączące ziemie wszystkich trzech zaborów)26. Obie mapy wprowadzały nowy - „cywilizacyjny” - argument:
„książka jest pierwszorzędnym dokumentem, który pozwala dostrzec twórczy aspekt polskiej kultury, a roz-
mieszczenie miejsc produkcji książki oraz bibliotek, kolekcji starożytności i sztuki oraz wszelkiego rodzaju
muzeów ukazuje zasięg polskiej cywilizacji i potwierdza słuszność polskich żądań terytorialnych”27.
25 C h w a 1 e w i k, op. cit. (zob. przyp. 7).
26 Romer, op. cit., s. 42-43.
27 Ibidem, s. 40.