DOI article:
Luba, Iwona; Wawer, Ewa Paulina: Władysław Strzemiński i Wielka Wojna
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.39127#0106
104
IWONA LUBA, EWA PAULINA WAWER
10. Rosyjski znaczek pocztowy upamiętniający obronę twierdzy Osowiec,
wrzesień 1914 - sierpień 1915, wyemitowany w 2014
punkcie rozdzielczo-ewakuacyjnym49. W dokumentach z przebiegu służby Strzemińskiego brak innych
informacji na temat przyczyn ewakuacji z frontu i rozpoznania medycznego. W dokumentach datowanych
do lata 1917 r. włącznie nie ma żadnych informacji na temat jakiejkolwiek amputacji.
Analizując wyczyny wojenne Władysława Strzemińskiego, można odnieść wrażenie, że był on Jamesem
Bondem I wojny światowej50. Zakres obowiązków służbowych porucznika Strzemińskiego jako oficera
saperów - oficera wojsk inżynieryjnych, wykonywanych przez niego czynności, był diametralnie inny
niż dzisiejsze stereotypowe wyobrażenia o zadaniach saperów, jak na przykład ujął to w eseju Jeszcze
o danych przyrodzonych i nadprzyrodzonych malarstwa, czyli rzecz o ciele artysty Mariusz Tchorek:
„samodzielny, lisiopłynny pochód oficera saperów przez pole minowe. Nietrudno go nam zobaczyć, jak
coś rozkręca i usuwa, pisze sławne MIN NI ET, a każdy ruch w tym labiryncie oznacza najwyższą uwagę,
bo chodzi o stawkę najwyższą”51. Strzemiński między innymi projektował i budował umocnienia, okopy
strzeleckie, łączące je rowy, przeszkody przeciwpiechotne różnych typów (sieci kolczaste, zasieki oplecione
drutem kolczastym, stalowe rogatki, kraty stalowe), mosty, lekkie ukrycia przeciwodłamkowe, działobitnie
dla artylerii; przygotowywał stanowiska obserwacyjne; zakładał fugasy prochowe; wysadzał mosty, tory
kolejowe itd.
Nie wolno zapominać, że Wielka Wojna była pierwszą pod względem zasięgu terytorialnego wojną
światową, ale też pierwszą wojną totalną52. Na początku XX w. charakter wojny całkowicie zmieniła
industrializacja, pojawiły się całkiem nowe rodzaje broni masowego rażenia, w tym także chemiczna. Do
celów wojennych wykorzystano wynalazki, takie jak zeppeliny, samoloty, samochody, łączność bezprze-
wodową, urządzenia elektrotechniczne. Przez długie miesiące była to wojna o charakterze pozycyjnym,
żołnierze wszystkich armii przebywali stale w okopach. Budowa fortyfikacji, umocnień, wszelkich prze-
szkód przeciwpiechotnych, mostów i dróg, projektowanie, testowanie, wdrażanie, obsługa, serwisowanie
uzbrojenia oraz wszelkich specjalistycznych urządzeń należało do zadań wojsk inżynieryjnych, czyli także
młodego podporucznika (a od lata 1916 - porucznika) Strzemińskiego.
Liczby i rangi odznaczeń mógłby pozazdrościć podporucznikowi Władysławowi Strzemińskiemu każdy
oficer frontowy, nawet z wieloletnim stażem. Informację o jego najgłośniejszym wyczynie - z 6 sierpnia
(24 lipca) 1915 r. - zamieściła prasa wojskowa53, a dwa lata później - w 1917 r., jeszcze w czasie działań
wojennych - ten jego bohaterski czyn został szczegółowo opisany w książce wydanej przez Sztab Gene-
ralny Armii Rosyjskiej, gdzie nazwisko Władysława Strzemińskiego wymieniono kilkakrotnie54. Wszystko
49 Ibidem, ji. 4.
50 Notabene filmowy James Bond miał, podobnie jak Strzemiński, stopień porucznika i został kawalerem brytyjskiego orderu
św. Jerzego, a dokładniej - Orderu św. Michała i św. Jerzego (Order of St. Michael and St. George).
51 M. Tchorek, Jeszcze o danych przyrodzonych i nadprzyrodzonych malarstwa, czyli rzecz o ciele artysty, [w:] Władysław
Strzemiński 1893-1952. Materiały z sesji w Łodzi, 26-27 listopada 1993, Muzeum Sztuki, Łódź 1994. s. 58.
52 Por. I.F.W. Beckett. Pierwsza wojna światowa 1914-1918, tłum. R. Dymek, Warszawa 2009. s. 84.
53 Łlodeuzu ojuifepoe - mexHUKoe e 1915 cody, ,,MH>KeHepHt>m JKypHaji”, 1916, nr 10-12, s. 563.
54 Cbchhhkob, EyjKOBCKHH, op. cit., s. 49-50.
IWONA LUBA, EWA PAULINA WAWER
10. Rosyjski znaczek pocztowy upamiętniający obronę twierdzy Osowiec,
wrzesień 1914 - sierpień 1915, wyemitowany w 2014
punkcie rozdzielczo-ewakuacyjnym49. W dokumentach z przebiegu służby Strzemińskiego brak innych
informacji na temat przyczyn ewakuacji z frontu i rozpoznania medycznego. W dokumentach datowanych
do lata 1917 r. włącznie nie ma żadnych informacji na temat jakiejkolwiek amputacji.
Analizując wyczyny wojenne Władysława Strzemińskiego, można odnieść wrażenie, że był on Jamesem
Bondem I wojny światowej50. Zakres obowiązków służbowych porucznika Strzemińskiego jako oficera
saperów - oficera wojsk inżynieryjnych, wykonywanych przez niego czynności, był diametralnie inny
niż dzisiejsze stereotypowe wyobrażenia o zadaniach saperów, jak na przykład ujął to w eseju Jeszcze
o danych przyrodzonych i nadprzyrodzonych malarstwa, czyli rzecz o ciele artysty Mariusz Tchorek:
„samodzielny, lisiopłynny pochód oficera saperów przez pole minowe. Nietrudno go nam zobaczyć, jak
coś rozkręca i usuwa, pisze sławne MIN NI ET, a każdy ruch w tym labiryncie oznacza najwyższą uwagę,
bo chodzi o stawkę najwyższą”51. Strzemiński między innymi projektował i budował umocnienia, okopy
strzeleckie, łączące je rowy, przeszkody przeciwpiechotne różnych typów (sieci kolczaste, zasieki oplecione
drutem kolczastym, stalowe rogatki, kraty stalowe), mosty, lekkie ukrycia przeciwodłamkowe, działobitnie
dla artylerii; przygotowywał stanowiska obserwacyjne; zakładał fugasy prochowe; wysadzał mosty, tory
kolejowe itd.
Nie wolno zapominać, że Wielka Wojna była pierwszą pod względem zasięgu terytorialnego wojną
światową, ale też pierwszą wojną totalną52. Na początku XX w. charakter wojny całkowicie zmieniła
industrializacja, pojawiły się całkiem nowe rodzaje broni masowego rażenia, w tym także chemiczna. Do
celów wojennych wykorzystano wynalazki, takie jak zeppeliny, samoloty, samochody, łączność bezprze-
wodową, urządzenia elektrotechniczne. Przez długie miesiące była to wojna o charakterze pozycyjnym,
żołnierze wszystkich armii przebywali stale w okopach. Budowa fortyfikacji, umocnień, wszelkich prze-
szkód przeciwpiechotnych, mostów i dróg, projektowanie, testowanie, wdrażanie, obsługa, serwisowanie
uzbrojenia oraz wszelkich specjalistycznych urządzeń należało do zadań wojsk inżynieryjnych, czyli także
młodego podporucznika (a od lata 1916 - porucznika) Strzemińskiego.
Liczby i rangi odznaczeń mógłby pozazdrościć podporucznikowi Władysławowi Strzemińskiemu każdy
oficer frontowy, nawet z wieloletnim stażem. Informację o jego najgłośniejszym wyczynie - z 6 sierpnia
(24 lipca) 1915 r. - zamieściła prasa wojskowa53, a dwa lata później - w 1917 r., jeszcze w czasie działań
wojennych - ten jego bohaterski czyn został szczegółowo opisany w książce wydanej przez Sztab Gene-
ralny Armii Rosyjskiej, gdzie nazwisko Władysława Strzemińskiego wymieniono kilkakrotnie54. Wszystko
49 Ibidem, ji. 4.
50 Notabene filmowy James Bond miał, podobnie jak Strzemiński, stopień porucznika i został kawalerem brytyjskiego orderu
św. Jerzego, a dokładniej - Orderu św. Michała i św. Jerzego (Order of St. Michael and St. George).
51 M. Tchorek, Jeszcze o danych przyrodzonych i nadprzyrodzonych malarstwa, czyli rzecz o ciele artysty, [w:] Władysław
Strzemiński 1893-1952. Materiały z sesji w Łodzi, 26-27 listopada 1993, Muzeum Sztuki, Łódź 1994. s. 58.
52 Por. I.F.W. Beckett. Pierwsza wojna światowa 1914-1918, tłum. R. Dymek, Warszawa 2009. s. 84.
53 Łlodeuzu ojuifepoe - mexHUKoe e 1915 cody, ,,MH>KeHepHt>m JKypHaji”, 1916, nr 10-12, s. 563.
54 Cbchhhkob, EyjKOBCKHH, op. cit., s. 49-50.