DOI Artikel:
Janczykowski, Jan: Fortyfikacje galicyjskie w przededniu I wojny światowej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.39127#0193
FORTYFIKACJE GALICYJSKIE W PRZEDEDNIU I WOJNY ŚWIATOWEJ
191
2. Twierdza Kraków, fort artyleryjski „Krzesławice” (1881-1886), koszary szyjowe.
Fot. J. Janczykowski. październik 2011
no podczas kolejnych oblężeń, jak i w przerwach między nimi. W chwili wybuchu I wojny światowej
w twierdzy Przemyśl było 17 fortów w pierścieniu zewnętrznym i 21 w wewnętrznym, 14 baterii i dwie
linie fortyfikacji polowych. Należy jednak podkreślić, że budowa umocnień nie została ukończona; zdol-
ność bojowa oceniana była na 75% faktycznych możliwości.
Działania I wojny światowej w Galicji rozpoczęły się 6 sierpnia 1914 r. Wkrótce wojska państw cen-
tralnych zmuszone były do odwrotu. 26 września rozpoczęło się pierwsze oblężenie Przemyśla3. Szturmy
Rosjan 3 i 8 października zostały odparte i 10 października odstąpili oni od oblężenia twierdzy. Wojska
carskie poniosły duże straty: ok. 10 tysięcy zabitych, rannych i zaginionych, przy analogicznych stratach
załogi poniżej 2 tysięcy. Przerwa w walkach trwała jednak krótko, 5 listopada rozpoczęło się drugie
oblężenie twierdzy.
Tymczasem napór wojsk rosyjskich w kierunku zachodnim trwał nieprzerwanie4. 14 listopada linia
frontu oparła się o wzgórza Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Dalszy atak w kierunku Śląska byłby jed-
nak ryzykowny bez zdobycia krakowskiej twierdzy. Samą swoją obecnością blokowała ona istotne linie
komunikacyjne, ewentualne jej obejście groziłoby skrzydłowym kontratakiem jej załogi. W rezultacie
16 listopada artyleria rosyjska rozpoczęła ostrzał twierdzy od północnego wschodu. Forty i pobliskie
baterie odpowiedziały ogniem. Wojska Austro-Węgier rozpoczęły kontratak. W wyniku trzech dni walk
główne uderzenie rosyjskie zostało zatrzymane, a wojska carskie pozbawiono inicjatywy operacyjnej na
północ od Wisły.
Tymczasem od południowego wschodu Rosjanie przygotowali kolejne wielkie natarcie na twierdzę
Kraków - 1 grudnia rozpoczęli ostrzał artyleryjski, 5 grudnia rozpoczęło się natarcie. Twierdza odpo-
wiedziała ogniem artylerii fortecznej. W walkach brały udział również dalekosiężne moździerze z fortu
3 Za twierdza!914.republika.pl
4 Za H. Łukasik, Twierdza Kraków. Wokół krakowskiej twierdzy, cz. 4, Epizody, bohaterowie, ślady bitwy o Kraków 1914,
Międzyzdroje-Kraków 2009.
191
2. Twierdza Kraków, fort artyleryjski „Krzesławice” (1881-1886), koszary szyjowe.
Fot. J. Janczykowski. październik 2011
no podczas kolejnych oblężeń, jak i w przerwach między nimi. W chwili wybuchu I wojny światowej
w twierdzy Przemyśl było 17 fortów w pierścieniu zewnętrznym i 21 w wewnętrznym, 14 baterii i dwie
linie fortyfikacji polowych. Należy jednak podkreślić, że budowa umocnień nie została ukończona; zdol-
ność bojowa oceniana była na 75% faktycznych możliwości.
Działania I wojny światowej w Galicji rozpoczęły się 6 sierpnia 1914 r. Wkrótce wojska państw cen-
tralnych zmuszone były do odwrotu. 26 września rozpoczęło się pierwsze oblężenie Przemyśla3. Szturmy
Rosjan 3 i 8 października zostały odparte i 10 października odstąpili oni od oblężenia twierdzy. Wojska
carskie poniosły duże straty: ok. 10 tysięcy zabitych, rannych i zaginionych, przy analogicznych stratach
załogi poniżej 2 tysięcy. Przerwa w walkach trwała jednak krótko, 5 listopada rozpoczęło się drugie
oblężenie twierdzy.
Tymczasem napór wojsk rosyjskich w kierunku zachodnim trwał nieprzerwanie4. 14 listopada linia
frontu oparła się o wzgórza Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Dalszy atak w kierunku Śląska byłby jed-
nak ryzykowny bez zdobycia krakowskiej twierdzy. Samą swoją obecnością blokowała ona istotne linie
komunikacyjne, ewentualne jej obejście groziłoby skrzydłowym kontratakiem jej załogi. W rezultacie
16 listopada artyleria rosyjska rozpoczęła ostrzał twierdzy od północnego wschodu. Forty i pobliskie
baterie odpowiedziały ogniem. Wojska Austro-Węgier rozpoczęły kontratak. W wyniku trzech dni walk
główne uderzenie rosyjskie zostało zatrzymane, a wojska carskie pozbawiono inicjatywy operacyjnej na
północ od Wisły.
Tymczasem od południowego wschodu Rosjanie przygotowali kolejne wielkie natarcie na twierdzę
Kraków - 1 grudnia rozpoczęli ostrzał artyleryjski, 5 grudnia rozpoczęło się natarcie. Twierdza odpo-
wiedziała ogniem artylerii fortecznej. W walkach brały udział również dalekosiężne moździerze z fortu
3 Za twierdza!914.republika.pl
4 Za H. Łukasik, Twierdza Kraków. Wokół krakowskiej twierdzy, cz. 4, Epizody, bohaterowie, ślady bitwy o Kraków 1914,
Międzyzdroje-Kraków 2009.