DOI Artikel:
Janczykowski, Jan: Fortyfikacje galicyjskie w przededniu I wojny światowej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.39127#0194
192
JAN JANCZYKOWSKI
3. Twierdza Kraków, fort pancerny „Grębałów” (1897-1899),
tradytor z przywróconym na podstawie badań konserwatorskich kamuflażem.
Fot. J. Janczykowski, listopad 2011
„Kościuszko”, ale szczególnie istotna okazała się rola fortecznej artylerii mobilnej, zwłaszcza nowoczes-
nych ciężkich moździerzy Skoda na podwoziu Porsche. Przez częstą zmianę pozycji unikały one ostrzału
wroga, ich skuteczność zaś okazała się olbrzymia. Ogniem artylerii kierowano z balonów obserwacyjnych.
6 grudnia natarcie Rosjan załamało się ostatecznie. Ostrzał pozycji przeciwnika trwał jednak nadal, zmu-
szając go do wycofania się dalej od twierdzy. Za Rosjanami poszły od razu wojska austriackie, wiążąc
ich walką i zatrzymując w ten sposób na przedpolu twierdzy. Od 2 grudnia trwała już bowiem operacja
limanowska. W wyniku skoncentrowanego natarcia wojsk Austro-Węgier na skrzydło wojsk rosyjskich
12 grudnia Rosjanie zmuszeni zostali do wycofania się na linię Dunajca. Bitwa o Kraków wraz z bitwą
pod Limanową może nie przesądziły o losach tego frontu wojny - decydująca jest tu rola bitwy gorlickiej
w maju 2015 r. - jednak doprowadziły niewątpliwie do radykalnej zmiany sytuacji: od tego momentu
Rosjanie zaczęli odwrót. Rola twierdzy Kraków w tych działaniach wojennych była zatem istotna.
W twierdzy Przemyśl od 5 listopada 1914 r. trwało już drugie oblężenie. Przez niecały miesiąc od
poprzednich walk o miasto nie zdążono naprawić uszkodzonych fortyfikacji, nie udało się też uzupełnić
braków zaopatrzenia, zwłaszcza żywności. Przemyśl był zatem w znacznie gorszym położeniu niż poprzed-
nio. Rosjanie, wyciągając wnioski z poprzednich walk, zrezygnowali ze szturmu, preferując ścisłą blokadę
twierdzy, wzmacnianą nękającym ostrzałem artylerii. Blokada ta uniemożliwiła poprawę zaopatrzenia. Już
10 grudnia 1914 r. konieczne było zmniejszenie racji żywnościowych dla załogi. Nasilały się choroby
i dezercje. Wobec braku szans na szybką odsiecz dowództwo twierdzy podjęło decyzję o kapitulacji.
22 marca 1915 r. wysadzono wszystkie forty, zniszczono lub uszkodzono działa i wieże pancerne, wysa-
dzono składy amunicji i prochownie, wreszcie mosty na Sanie. 23 marca w sztabie sił rosyjskich złożony
został akt kapitulacji twierdzy, która faktycznie już przestała istnieć (il. 4). Drugie oblężenie trwało 137 dni.
Rosjanie po przejęciu Przemyśla rozpoczęli próby naprawy zniszczonych umocnień, ale realnie mogło
to dotyczyć głównie fortyfikacji polowych. Prowizorycznie zaczęto również naprawiać kilka mniej znisz-
czonych fortów. Na większe prace po prostu zabrakło czasu. 2 maja 1915 r. rozpoczęła się bitwa gorlicka.
JAN JANCZYKOWSKI
3. Twierdza Kraków, fort pancerny „Grębałów” (1897-1899),
tradytor z przywróconym na podstawie badań konserwatorskich kamuflażem.
Fot. J. Janczykowski, listopad 2011
„Kościuszko”, ale szczególnie istotna okazała się rola fortecznej artylerii mobilnej, zwłaszcza nowoczes-
nych ciężkich moździerzy Skoda na podwoziu Porsche. Przez częstą zmianę pozycji unikały one ostrzału
wroga, ich skuteczność zaś okazała się olbrzymia. Ogniem artylerii kierowano z balonów obserwacyjnych.
6 grudnia natarcie Rosjan załamało się ostatecznie. Ostrzał pozycji przeciwnika trwał jednak nadal, zmu-
szając go do wycofania się dalej od twierdzy. Za Rosjanami poszły od razu wojska austriackie, wiążąc
ich walką i zatrzymując w ten sposób na przedpolu twierdzy. Od 2 grudnia trwała już bowiem operacja
limanowska. W wyniku skoncentrowanego natarcia wojsk Austro-Węgier na skrzydło wojsk rosyjskich
12 grudnia Rosjanie zmuszeni zostali do wycofania się na linię Dunajca. Bitwa o Kraków wraz z bitwą
pod Limanową może nie przesądziły o losach tego frontu wojny - decydująca jest tu rola bitwy gorlickiej
w maju 2015 r. - jednak doprowadziły niewątpliwie do radykalnej zmiany sytuacji: od tego momentu
Rosjanie zaczęli odwrót. Rola twierdzy Kraków w tych działaniach wojennych była zatem istotna.
W twierdzy Przemyśl od 5 listopada 1914 r. trwało już drugie oblężenie. Przez niecały miesiąc od
poprzednich walk o miasto nie zdążono naprawić uszkodzonych fortyfikacji, nie udało się też uzupełnić
braków zaopatrzenia, zwłaszcza żywności. Przemyśl był zatem w znacznie gorszym położeniu niż poprzed-
nio. Rosjanie, wyciągając wnioski z poprzednich walk, zrezygnowali ze szturmu, preferując ścisłą blokadę
twierdzy, wzmacnianą nękającym ostrzałem artylerii. Blokada ta uniemożliwiła poprawę zaopatrzenia. Już
10 grudnia 1914 r. konieczne było zmniejszenie racji żywnościowych dla załogi. Nasilały się choroby
i dezercje. Wobec braku szans na szybką odsiecz dowództwo twierdzy podjęło decyzję o kapitulacji.
22 marca 1915 r. wysadzono wszystkie forty, zniszczono lub uszkodzono działa i wieże pancerne, wysa-
dzono składy amunicji i prochownie, wreszcie mosty na Sanie. 23 marca w sztabie sił rosyjskich złożony
został akt kapitulacji twierdzy, która faktycznie już przestała istnieć (il. 4). Drugie oblężenie trwało 137 dni.
Rosjanie po przejęciu Przemyśla rozpoczęli próby naprawy zniszczonych umocnień, ale realnie mogło
to dotyczyć głównie fortyfikacji polowych. Prowizorycznie zaczęto również naprawiać kilka mniej znisz-
czonych fortów. Na większe prace po prostu zabrakło czasu. 2 maja 1915 r. rozpoczęła się bitwa gorlicka.