DOI Artikel:
Stankiewicz, Aleksander: Budowle "grupy tarłowskiej" a rzymska architektura sakralna początku XVII wieku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.51757#0039
BUDOWLE „GRUPY TARŁO WSKIEJ” A RZYMSKA ARCHITEKTURA SAKRALNA...
11. Onorio Longhi, projekt kościoła Ss. Ambrogio
e Carlo w Rzymie, 1611. Wg A. Bartolozzi, Santi Ambrogio
e Cario al Corso. Identità, magnificenza e culto delle reliquie
nella Roma del primo Seicento, Roma 2014, il. 14
12. Martino Longhi młodszy, projekt kościoła Ss. Ambrogio
e Carlo w Rzymie, ok. 1632. Wg A. Bartolozzi,
Santi Ambrogio e Carlo al Corso. Identità, magnificenza
e culto delle reliquie nella Roma del primo Seicento,
Roma 2014, il. 2
propozycje Carla Mademy, który wprowadził takie podpory pogrążone we wnękach w fasadzie kościoła
S. Susanna w Rzymie86.
Konstrukcja kolumnowej fasady tarłowskiej jest najbliższa koncepcji Onoria z 1611 r., przy czym
pojedyncze kolumny w polskiej budowli nieco zsunięto na boki (ił. 13a i c). Natomiast artykulacja ostatniej
kondygnacji wież tarłowskich wykazuje podobieństwo do propozycji młodszego Longhiego z ok. 1632 r.
(il. 5, 13b). Nie wiadomo, jak wyglądała druga kondygnacja fasady rzymskiej w planach obu włoskich
architektów. W przypadku Tarłowa jej zryzalitowany środek mieszczący wnękę z płaskorzeźbą ujmują
dwie pary kolumn. Taki motyw chętnie wykorzystywali w swoich realizacjach Michał Anioł i Bartolo-
meo Ammannati, umieszczając podpory w niszach87. Tarłowskie rozwiązanie, uzupełnione o zwieńczenie
w formie nachodzących na siebie naczółków, koresponduje wyraźnie z jeszcze jednym dziełem młodsze-
go z Longhich, a mianowicie rzymskim kościołem Ss. Vincenzo e Anastasio (1644—1655; il. 14)88, choć
w tamtym przypadku osiągnięto o wiele bardziej plastyczny i dynamiczny efekt (il. 15, 16). Schodkowo
unoszący się architraw nachodzący na partię gzymsu z drugiej kondygnacji fasady - tak jak w świątyni
tarłowskiej - był motywem dość popularnym we wczesnonowożytnej architekturze rzymskiej89.
86 H. Hibbard, Carlo Maderno and Roman Architecture 1580-1630, London 1971, s. 42.
87 M. Hurx, Bartolomeo Ammannati and the College of San Giovannino in Florenze. Adapting Architecture to Jesuit Needs,
„Journal of the Society of Architectural Historians”, 68, 2009, No. 3, s. 351,
88 Varriano, op. cit., s. 111-113.
89 Pojawił się w tamburze kopuły II Gesù, elewacji dziedzińca kolegium filipinów (1638-1642) przy Chiesa Nuova w Rzymie
i elewacji rzymskich pałaców Giacomo da Vignoli, zob. S. Mossakowski, Pałac Krasińskich w Warszawie (1677-1699), „Foliae
Historia Artium”, 2, 1965, s. 163.
11. Onorio Longhi, projekt kościoła Ss. Ambrogio
e Carlo w Rzymie, 1611. Wg A. Bartolozzi, Santi Ambrogio
e Cario al Corso. Identità, magnificenza e culto delle reliquie
nella Roma del primo Seicento, Roma 2014, il. 14
12. Martino Longhi młodszy, projekt kościoła Ss. Ambrogio
e Carlo w Rzymie, ok. 1632. Wg A. Bartolozzi,
Santi Ambrogio e Carlo al Corso. Identità, magnificenza
e culto delle reliquie nella Roma del primo Seicento,
Roma 2014, il. 2
propozycje Carla Mademy, który wprowadził takie podpory pogrążone we wnękach w fasadzie kościoła
S. Susanna w Rzymie86.
Konstrukcja kolumnowej fasady tarłowskiej jest najbliższa koncepcji Onoria z 1611 r., przy czym
pojedyncze kolumny w polskiej budowli nieco zsunięto na boki (ił. 13a i c). Natomiast artykulacja ostatniej
kondygnacji wież tarłowskich wykazuje podobieństwo do propozycji młodszego Longhiego z ok. 1632 r.
(il. 5, 13b). Nie wiadomo, jak wyglądała druga kondygnacja fasady rzymskiej w planach obu włoskich
architektów. W przypadku Tarłowa jej zryzalitowany środek mieszczący wnękę z płaskorzeźbą ujmują
dwie pary kolumn. Taki motyw chętnie wykorzystywali w swoich realizacjach Michał Anioł i Bartolo-
meo Ammannati, umieszczając podpory w niszach87. Tarłowskie rozwiązanie, uzupełnione o zwieńczenie
w formie nachodzących na siebie naczółków, koresponduje wyraźnie z jeszcze jednym dziełem młodsze-
go z Longhich, a mianowicie rzymskim kościołem Ss. Vincenzo e Anastasio (1644—1655; il. 14)88, choć
w tamtym przypadku osiągnięto o wiele bardziej plastyczny i dynamiczny efekt (il. 15, 16). Schodkowo
unoszący się architraw nachodzący na partię gzymsu z drugiej kondygnacji fasady - tak jak w świątyni
tarłowskiej - był motywem dość popularnym we wczesnonowożytnej architekturze rzymskiej89.
86 H. Hibbard, Carlo Maderno and Roman Architecture 1580-1630, London 1971, s. 42.
87 M. Hurx, Bartolomeo Ammannati and the College of San Giovannino in Florenze. Adapting Architecture to Jesuit Needs,
„Journal of the Society of Architectural Historians”, 68, 2009, No. 3, s. 351,
88 Varriano, op. cit., s. 111-113.
89 Pojawił się w tamburze kopuły II Gesù, elewacji dziedzińca kolegium filipinów (1638-1642) przy Chiesa Nuova w Rzymie
i elewacji rzymskich pałaców Giacomo da Vignoli, zob. S. Mossakowski, Pałac Krasińskich w Warszawie (1677-1699), „Foliae
Historia Artium”, 2, 1965, s. 163.