DOI Artikel:
Mroziewicz, Karolina Anna: Pamięć o wjeździe Zygmunta III do Krakowa (1587) i problem reprezentacji oprawy artystycznej uroczystości w przekazach drukowanych w XVI i XVII wieku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.51757#0171
PAMIĘĆ O WJEŹDZIE ZYGMUNTA III DO KRAKOWA (1587)...
169
KALLIOPE A
SLOWIENSKA,
III* na (Mice
di- wf^putóccmin
Stanisi?. Grocholskiego.
< W 2<i-df cavie/ w idra?: 3'STiibś Gùbencydjcrft/
3Gtlł prfńRłCS«/ M. D. LXXXVllb
Kalliopy Słowienskiey.
?ia ^ra^ntcpijc/ pob Odpita/
jtopäeftw,
5. ę.
< W S.rfl?etvfe/ w £>rtif: GcNM Sicbf.ncydjerCz'
W4l) P„Jiffl'g$/ M, D. LXXX Vili.
2. Karta tytułowa Kalliopei Slowienskej Zygmuntowi III
na stolicę polską wstępującemu Stanisława Grochowskiego,
W Krakowie 1588, Kraków,
Biblioteka Książąt Czartoryskich / Muzeum Narodowe
w Krakowie, sygn. Cim I 2006.
Pracownia Fotograficzna Muzeum Narodowego w Krakowie
3. Karta tytułowa Pieśni Kalliopy Slowienskiey
na teraznieysze pod Byczyną zwycięstwo
Stanisława Grochowskiego, W Krakowie 1588, Kraków,
Biblioteka Książąt Czartoryskich / Muzeum Narodowe
w Krakowie, sygn. Cim I 2003.
Pracownia Fotograficzna Muzeum Narodowego w Krakowie
Siebeneichera w 1584 r. Także corona clausa, wieńcząca to przedstawienie herbowe, jest analogiczna
do korony, w której ukazano Stefana Batorego w drzeworycie ilustrującym Sigismundi tertii Cracoviam
ingressus. Dalsze analogie do omawianego drzeworytu można wskazać w grafice książkowej. Władcę
na majestacie zwróconego frontalnie do widza obrazuje drzeworyt odbity w spirskiej edycji Sarmatiae
Europeae Descriptio Aleksandra Gwagnina (1581)34, a Batorego ukazano podobnie w pełnopostaciowym
przedstawieniu króla w typie rex armatus ilustrującym Gniazdo cnoty Bartosza Paprockiego, wydane
w 1578 r. w oficynie Andrzeja Piotrkowczyka35.
Wariant ikonograficzny wykorzystany w Sigismundi tertii Cracoviam ingressus odpowiada zarówno
literackim i performatywnym reprezentacjom Batorego jako homo militans, jak i reprezentacjom króla
w grafice ilustracyjnej. Ukazuje dostojeństwo i powagę władzy, którą - jak stwierdzono w opisie wjazdu -
Stefan Batory przekazuje swojemu następcy. Majestatyczny charakter przedstawienia potwierdza także fakt
wykorzystania tego drzeworytu jako wzoru dla portretu Zygmunta III w stroju koronacyjnym, znajdującego
się w zbiorach Starej Pinakoteki w Monachium36.
Ikonograficznie i stylistycznie drzeworyt ten dobrze wpisuje się w linearne ilustracje druków Jakuba
Siebeneichera wydanych około 1588, takich jak drzeworyty odbite na kartach tytułowych Kalliopei Slo-
wienskej Zygmuntowi III na stolicę polską wstępującemu (il. 2) i Pieśni Kalliopy Slowienskiej na tera-
znieysze pod Byczyną zwycięstwo Stanisława Grochowskiego (il. 3). Łączy je przede wszystkim oszczęd-
34 A. Gwagnin, Sarmatiae Europeae Descriptio, Spira 1581, k. nlb; Komornicki, op. cit., s. 22, il. 23.
35 B. Paprocki, Gniazdo cnoty, Kraków 1578, s. 1242.
36 Malarz flamandzki, Zygmunt Ul w stroju koronacyjnym, Monachium, Alte Pinakothek, nr inw. 984: J. Chrościcki, Ruben-
sowskie portrety Wazów, [w:] Rubens, Niderlandy i Polska. Materiały sesji naukowej Łódź 25-26 lutego 1977. Muzeum Sztuki w Łodzi,
Łódź 1978, s. 47—48, il. 13.
169
KALLIOPE A
SLOWIENSKA,
III* na (Mice
di- wf^putóccmin
Stanisi?. Grocholskiego.
< W 2<i-df cavie/ w idra?: 3'STiibś Gùbencydjcrft/
3Gtlł prfńRłCS«/ M. D. LXXXVllb
Kalliopy Słowienskiey.
?ia ^ra^ntcpijc/ pob Odpita/
jtopäeftw,
5. ę.
< W S.rfl?etvfe/ w £>rtif: GcNM Sicbf.ncydjerCz'
W4l) P„Jiffl'g$/ M, D. LXXX Vili.
2. Karta tytułowa Kalliopei Slowienskej Zygmuntowi III
na stolicę polską wstępującemu Stanisława Grochowskiego,
W Krakowie 1588, Kraków,
Biblioteka Książąt Czartoryskich / Muzeum Narodowe
w Krakowie, sygn. Cim I 2006.
Pracownia Fotograficzna Muzeum Narodowego w Krakowie
3. Karta tytułowa Pieśni Kalliopy Slowienskiey
na teraznieysze pod Byczyną zwycięstwo
Stanisława Grochowskiego, W Krakowie 1588, Kraków,
Biblioteka Książąt Czartoryskich / Muzeum Narodowe
w Krakowie, sygn. Cim I 2003.
Pracownia Fotograficzna Muzeum Narodowego w Krakowie
Siebeneichera w 1584 r. Także corona clausa, wieńcząca to przedstawienie herbowe, jest analogiczna
do korony, w której ukazano Stefana Batorego w drzeworycie ilustrującym Sigismundi tertii Cracoviam
ingressus. Dalsze analogie do omawianego drzeworytu można wskazać w grafice książkowej. Władcę
na majestacie zwróconego frontalnie do widza obrazuje drzeworyt odbity w spirskiej edycji Sarmatiae
Europeae Descriptio Aleksandra Gwagnina (1581)34, a Batorego ukazano podobnie w pełnopostaciowym
przedstawieniu króla w typie rex armatus ilustrującym Gniazdo cnoty Bartosza Paprockiego, wydane
w 1578 r. w oficynie Andrzeja Piotrkowczyka35.
Wariant ikonograficzny wykorzystany w Sigismundi tertii Cracoviam ingressus odpowiada zarówno
literackim i performatywnym reprezentacjom Batorego jako homo militans, jak i reprezentacjom króla
w grafice ilustracyjnej. Ukazuje dostojeństwo i powagę władzy, którą - jak stwierdzono w opisie wjazdu -
Stefan Batory przekazuje swojemu następcy. Majestatyczny charakter przedstawienia potwierdza także fakt
wykorzystania tego drzeworytu jako wzoru dla portretu Zygmunta III w stroju koronacyjnym, znajdującego
się w zbiorach Starej Pinakoteki w Monachium36.
Ikonograficznie i stylistycznie drzeworyt ten dobrze wpisuje się w linearne ilustracje druków Jakuba
Siebeneichera wydanych około 1588, takich jak drzeworyty odbite na kartach tytułowych Kalliopei Slo-
wienskej Zygmuntowi III na stolicę polską wstępującemu (il. 2) i Pieśni Kalliopy Slowienskiej na tera-
znieysze pod Byczyną zwycięstwo Stanisława Grochowskiego (il. 3). Łączy je przede wszystkim oszczęd-
34 A. Gwagnin, Sarmatiae Europeae Descriptio, Spira 1581, k. nlb; Komornicki, op. cit., s. 22, il. 23.
35 B. Paprocki, Gniazdo cnoty, Kraków 1578, s. 1242.
36 Malarz flamandzki, Zygmunt Ul w stroju koronacyjnym, Monachium, Alte Pinakothek, nr inw. 984: J. Chrościcki, Ruben-
sowskie portrety Wazów, [w:] Rubens, Niderlandy i Polska. Materiały sesji naukowej Łódź 25-26 lutego 1977. Muzeum Sztuki w Łodzi,
Łódź 1978, s. 47—48, il. 13.