DOI Artikel:
Olszewska, Magdalena M.: Dni Galowe i inne rocznice oraz oficjalne podróże Stanisława Augusta Poniatowskiego (1764-1795)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.51757#0222
220
MAGDALENA M. OLSZEWSKA
3. Wincenty Lesseur, Plan sali balowej w namiocie, Zapole, 1784, ołówek, akwarela,
w: A.S. Naruszewicz, Podróż króla na sejm grodzieński 1784, rkps 959 IV, k. 528-529, Kraków, Muzeum Narodowe.
Fot. Pracownia Fotograficzna Muzeum Narodowego w Krakowie
Wspomniana budowla przygotowana została w Zapolu koło Pińska. W diariuszu zanotowano, że po
obejrzeniu rewii wojskowej16 władca udał się do pobliskiego gaju, gdzie:
[...] kilka set drzew illuminowanych lampami ustawionemi w kolorowych powłokach [z papieru thistością
napuszczanego i przezroczystego17], piękny nader oczom sprawiały obiekt.
Oczom króla ukazała się sala-namiot:
Wszedł Nayiaśnieyszy Pan do sali wpośrzodku gaiu umyślnie zbudowaney, gdzie zastał Damy Powiatowe na
Bal zaproszone, wszystkie w robach [sukniach - M.M.O.] białych.
Podczas podróży na sejm grodzieński, od 26 sierpnia do 27 września 1784 r., monarcha wizytował Kanał Piński (Kanał Ogińskiego,
Kanał Port Ogiński), budowany pod zarządem Mateusza Butrymowicza, z inicjatywy hetmana wielkiego litewskiego Michała Kazimierza
Ogińskiego (zm. 1800). Kanał powstał w latach 1765-1784 pomiędzy Niemnem, poprzez Szczarę i Jasiołdę, a Prypecią - dopływem
Dniepru. Następny, zwany Kanałem Muchawieckim (Kanał Królewski, Kanał Dniepr-Bug), zbudowano w latach 1775-1784. Muchawiec
- dopływ Bugu połączono z Piną - dopływem Prypeci. W ten sposób uzyskano szlak rzeczny od Morza Bałtyckiego do Morza Czarnego,
dzięki któremu Rzeczpospolita mogła swobodniej spławiać towary i prowadzić handel, który w wyniku pierwszego rozbioru oraz wysokich
ceł narzuconych przez Prusy został znacznie ograniczony. Zob. Mapa Kanału Królewskiego i Kanału Ogińskiego z 1785 r. wykonana
przez Hermana Karola Perthćesa (1739-1815) (Archiwum Akt Dawnych w Warszawie, Zb. Kart. 96-11); H.B. [H. Bartoszewicz], Mapa
Kanału Krółewskiego i Kanału Ogińskiego, 1785, [w:] Stanisław August, ostatni król Polski. Polityk, mecenas, reformator 1764-1795.
Katalog wystawy, red. A. Sołtys, Zamek Królewski w Warszawie, Warszawa 2011, s. 436-437. Szerzej o Perthéesie w: Karol Perthées
(1739-1815). Fizjograf pierwszej Rzeczypospolitej. Życie oraz działalność kartograficzna i entomologiczna, red. J. Pawłowski, Warszawa
2003. W latach 1783-1787 działała Komisja Handlowa Polska, która zajmowała się handlem przez Morze Czarne i port w Chersoniu.
A. Jel. [A. Jelski], Ogiński-Kanał, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. B. Chlebowski,
W. Walewski, według planu F. Sulimierskiego, t. 7, Warszawa 1886, s. 403^105. Zob. M.A. Michalski, J. Kantor, Droga wodna
z zachodu Europy przez Dniepr do Morza Czarnego, Szczecin 2005; I.T. Baranowski, Rzut oka na znaczenie Dniepru w dziejach
gospodarczych Polski, [Warszawa 1916], s. 269-284; T. Tillinger, Europejska sieć dróg wodnych, [w:] Drogi wodne, red. T. Tillinger,
t. 1, Warszawa 1948, s. 459-508; [Redakcja], Przedsięwzięcie na wschodzie, [w:] Stanisław August, ostatni król Polski..., s. 430-431.
16 [A. Naruszewicz], Dyaryusz podroży J. K. Mci do Grodna..., s. 44- 45 [7 września 1784],
17 Naruszewicz, Dyjaryjusz podróży Jego Królewskiej Mości na sejm grodzieński..., s. 130 [7 września 1784],
MAGDALENA M. OLSZEWSKA
3. Wincenty Lesseur, Plan sali balowej w namiocie, Zapole, 1784, ołówek, akwarela,
w: A.S. Naruszewicz, Podróż króla na sejm grodzieński 1784, rkps 959 IV, k. 528-529, Kraków, Muzeum Narodowe.
Fot. Pracownia Fotograficzna Muzeum Narodowego w Krakowie
Wspomniana budowla przygotowana została w Zapolu koło Pińska. W diariuszu zanotowano, że po
obejrzeniu rewii wojskowej16 władca udał się do pobliskiego gaju, gdzie:
[...] kilka set drzew illuminowanych lampami ustawionemi w kolorowych powłokach [z papieru thistością
napuszczanego i przezroczystego17], piękny nader oczom sprawiały obiekt.
Oczom króla ukazała się sala-namiot:
Wszedł Nayiaśnieyszy Pan do sali wpośrzodku gaiu umyślnie zbudowaney, gdzie zastał Damy Powiatowe na
Bal zaproszone, wszystkie w robach [sukniach - M.M.O.] białych.
Podczas podróży na sejm grodzieński, od 26 sierpnia do 27 września 1784 r., monarcha wizytował Kanał Piński (Kanał Ogińskiego,
Kanał Port Ogiński), budowany pod zarządem Mateusza Butrymowicza, z inicjatywy hetmana wielkiego litewskiego Michała Kazimierza
Ogińskiego (zm. 1800). Kanał powstał w latach 1765-1784 pomiędzy Niemnem, poprzez Szczarę i Jasiołdę, a Prypecią - dopływem
Dniepru. Następny, zwany Kanałem Muchawieckim (Kanał Królewski, Kanał Dniepr-Bug), zbudowano w latach 1775-1784. Muchawiec
- dopływ Bugu połączono z Piną - dopływem Prypeci. W ten sposób uzyskano szlak rzeczny od Morza Bałtyckiego do Morza Czarnego,
dzięki któremu Rzeczpospolita mogła swobodniej spławiać towary i prowadzić handel, który w wyniku pierwszego rozbioru oraz wysokich
ceł narzuconych przez Prusy został znacznie ograniczony. Zob. Mapa Kanału Królewskiego i Kanału Ogińskiego z 1785 r. wykonana
przez Hermana Karola Perthćesa (1739-1815) (Archiwum Akt Dawnych w Warszawie, Zb. Kart. 96-11); H.B. [H. Bartoszewicz], Mapa
Kanału Krółewskiego i Kanału Ogińskiego, 1785, [w:] Stanisław August, ostatni król Polski. Polityk, mecenas, reformator 1764-1795.
Katalog wystawy, red. A. Sołtys, Zamek Królewski w Warszawie, Warszawa 2011, s. 436-437. Szerzej o Perthéesie w: Karol Perthées
(1739-1815). Fizjograf pierwszej Rzeczypospolitej. Życie oraz działalność kartograficzna i entomologiczna, red. J. Pawłowski, Warszawa
2003. W latach 1783-1787 działała Komisja Handlowa Polska, która zajmowała się handlem przez Morze Czarne i port w Chersoniu.
A. Jel. [A. Jelski], Ogiński-Kanał, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. B. Chlebowski,
W. Walewski, według planu F. Sulimierskiego, t. 7, Warszawa 1886, s. 403^105. Zob. M.A. Michalski, J. Kantor, Droga wodna
z zachodu Europy przez Dniepr do Morza Czarnego, Szczecin 2005; I.T. Baranowski, Rzut oka na znaczenie Dniepru w dziejach
gospodarczych Polski, [Warszawa 1916], s. 269-284; T. Tillinger, Europejska sieć dróg wodnych, [w:] Drogi wodne, red. T. Tillinger,
t. 1, Warszawa 1948, s. 459-508; [Redakcja], Przedsięwzięcie na wschodzie, [w:] Stanisław August, ostatni król Polski..., s. 430-431.
16 [A. Naruszewicz], Dyaryusz podroży J. K. Mci do Grodna..., s. 44- 45 [7 września 1784],
17 Naruszewicz, Dyjaryjusz podróży Jego Królewskiej Mości na sejm grodzieński..., s. 130 [7 września 1784],