DOI Artikel:
Nowak, Janusz: Kraków w spotkaniu z Japonią i jej kultura̜ na przełomie XIX i XX wieku: Udział prasy w recepcji sztuki i kultury japońskiej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.26693#0148
Kraków w spotkaniu z Japonią i jej kulturą na przełomie XIX i XX wieku 147
nak nastąpiło, we wrześniu 1901 „Czas” pisał o triumfach teatru Kawakamiego i Saddy
Yacco w Paryżu, przypominając ich spektakle, które stały się clou kulturalnych wydarzeń
na paryskiej wystawie w 1900 roku, i dalsze, triumfalne występy w Londynie. Nie bez po-
wodu dziennikarz gazety przypominał o rolach w sztuce Gejsza i rycerz52 i tragedii Kęsa
nieznanego autorstwa w rozpoczynającym się sezonie w paryskim teatrze Ateneum53. Już
wtedy rodziły się plany zaproszenia Saddy Yacco do Krakowa, o czym oficjalnie oznajmio-
no pod koniec lutego 1902. Zapowiadana w prasie od 8 marca trupa japońska wystąpiła
już 11 marca na scenie Teatru Miejskiego w Krakowie.
Redaktor „Czasu” pisał:
Wieczór wczorajszy wprowadził nas w świat odmienny od tego, jaki przywykliśmy widywać na scenie.
Widzieliśmy inne środki techniczne gry scenicznej, inne obyczaje, innych ludzi. Powodzenie występów
japońskiego teatru w Paryżu i Wiedniu, przy tym egzotyka przedstawienia ściągnęły do teatru niezwykle
liczną publiczność: cała sala była szczelnie zapełniona. [...] przedstawienie było bardzo zajmujące, tak
ze względu na utwory Gejsza i rycerz oraz Kęsa, odznaczające się oryginalnością tematów - jak również
ze względu na doskonałą mimikę i ruchy w ogóle54.
Aktorów japońskich przyjęto w Krakowie z entuzjazmem, wśród gromkich oklasków,
„a po skończeniu wieczoru posypały się z lóż kwiaty na scenę”. Na widowni była obecna
krakowska bohema literacka Młodej Polski ze Stanisławem Wyspiańskim na czele, który
- jak pisał Konstanty Puzyna - odciął się wprawdzie od wpływu Saddy Yacco na pojmo-
wanie przez niego sztuki japońskiej, ale ją zauważył55. Admiratorem Saddy Yacco i całej
trupy japońskiej był Jan A. Kisielewski, autor dziełka O teatrze japońskim (Lwów 1902).
13 marca 1902 teatr japoński opuścił Kraków i udał się do Łodzi oraz Warszawy, gdzie
powtórzył swój występ56. Sadda Yacco odwiedziła Polskę jeszcze w roku 1905 i 190957.
Zadziwiający był sposób przyjęcia, a raczej nie-przyjęcia teatru japońskiego i Saddy
Yacco w Warszawie. Publiczność szemrała, reagowała złośliwym śmiechem i opuszczała
miejsca, co przypominało aż do złudzenia sposób reagowania na sztukę japońską wysta-
wianą przez Jasieńskiego w 1901 roku. Manggha wyzywał warszawiaków od „bydła”, a po-
52 Jan August Kisielewski był tłumaczem sztuki z języka francuskiego na język polski.
53 „Czas” z 19 IX 1901.
54 „Czas” z 12 III 1902. Wydania wieczorne i poranne poświęciły teatrowi japońskiemu aż trzy artykuły,
w tym dwa obszerne, skupiając się przeważnie na grze Saddy Yacco i całego zespołu. Występ podsu-
mowano: „Zespół teatru japońskiego zgrany jest wybornie; każdy świadomy swego zadania, nie wyrywa
się poza całość i każdy daje, co może dać najlepszego. Wrażenie potęguje kilka smutnych monotonnych
dźwięków, które słychać ze sceny prawie przez cały ciąg przedstawienia, a które zmieniają siłę i barwę
odpowiednio do nastroju chwili”.
55 K. Puzyna, Nie takie dalekie - tekst towarzyszący trzem jednoaktówkom Yukio Mishimy: Wa-
chlarz, Jesteś piękna i Adamaszkowy bębenek w reżyserii Tadeusza Łomnickiego w Teatrze Współczesnym
w Warszawie w 1965 r.
56 W czasie pobytu trupy Otohjiró Kawakamiego w Warszawie malarz Antoni Kamieński portretował
w garderobie Saddę Yacco. Swoje wrażenia dotyczące tego epizodu malarskiego - zachwycony jej
łagodnym charakterem, przychylnością, otwartością w stosunku do ludzi oraz jej językiem angielskim -
opisał w „Tygodniku Ilustrowanym” 1902, nr 12, s. 224.
57 „Czas” z 28 II 1902. Dyrekcja Teatru Miejskiego zawarła wówczas kontrakt z impresariem teatru
japońskiego.
nak nastąpiło, we wrześniu 1901 „Czas” pisał o triumfach teatru Kawakamiego i Saddy
Yacco w Paryżu, przypominając ich spektakle, które stały się clou kulturalnych wydarzeń
na paryskiej wystawie w 1900 roku, i dalsze, triumfalne występy w Londynie. Nie bez po-
wodu dziennikarz gazety przypominał o rolach w sztuce Gejsza i rycerz52 i tragedii Kęsa
nieznanego autorstwa w rozpoczynającym się sezonie w paryskim teatrze Ateneum53. Już
wtedy rodziły się plany zaproszenia Saddy Yacco do Krakowa, o czym oficjalnie oznajmio-
no pod koniec lutego 1902. Zapowiadana w prasie od 8 marca trupa japońska wystąpiła
już 11 marca na scenie Teatru Miejskiego w Krakowie.
Redaktor „Czasu” pisał:
Wieczór wczorajszy wprowadził nas w świat odmienny od tego, jaki przywykliśmy widywać na scenie.
Widzieliśmy inne środki techniczne gry scenicznej, inne obyczaje, innych ludzi. Powodzenie występów
japońskiego teatru w Paryżu i Wiedniu, przy tym egzotyka przedstawienia ściągnęły do teatru niezwykle
liczną publiczność: cała sala była szczelnie zapełniona. [...] przedstawienie było bardzo zajmujące, tak
ze względu na utwory Gejsza i rycerz oraz Kęsa, odznaczające się oryginalnością tematów - jak również
ze względu na doskonałą mimikę i ruchy w ogóle54.
Aktorów japońskich przyjęto w Krakowie z entuzjazmem, wśród gromkich oklasków,
„a po skończeniu wieczoru posypały się z lóż kwiaty na scenę”. Na widowni była obecna
krakowska bohema literacka Młodej Polski ze Stanisławem Wyspiańskim na czele, który
- jak pisał Konstanty Puzyna - odciął się wprawdzie od wpływu Saddy Yacco na pojmo-
wanie przez niego sztuki japońskiej, ale ją zauważył55. Admiratorem Saddy Yacco i całej
trupy japońskiej był Jan A. Kisielewski, autor dziełka O teatrze japońskim (Lwów 1902).
13 marca 1902 teatr japoński opuścił Kraków i udał się do Łodzi oraz Warszawy, gdzie
powtórzył swój występ56. Sadda Yacco odwiedziła Polskę jeszcze w roku 1905 i 190957.
Zadziwiający był sposób przyjęcia, a raczej nie-przyjęcia teatru japońskiego i Saddy
Yacco w Warszawie. Publiczność szemrała, reagowała złośliwym śmiechem i opuszczała
miejsca, co przypominało aż do złudzenia sposób reagowania na sztukę japońską wysta-
wianą przez Jasieńskiego w 1901 roku. Manggha wyzywał warszawiaków od „bydła”, a po-
52 Jan August Kisielewski był tłumaczem sztuki z języka francuskiego na język polski.
53 „Czas” z 19 IX 1901.
54 „Czas” z 12 III 1902. Wydania wieczorne i poranne poświęciły teatrowi japońskiemu aż trzy artykuły,
w tym dwa obszerne, skupiając się przeważnie na grze Saddy Yacco i całego zespołu. Występ podsu-
mowano: „Zespół teatru japońskiego zgrany jest wybornie; każdy świadomy swego zadania, nie wyrywa
się poza całość i każdy daje, co może dać najlepszego. Wrażenie potęguje kilka smutnych monotonnych
dźwięków, które słychać ze sceny prawie przez cały ciąg przedstawienia, a które zmieniają siłę i barwę
odpowiednio do nastroju chwili”.
55 K. Puzyna, Nie takie dalekie - tekst towarzyszący trzem jednoaktówkom Yukio Mishimy: Wa-
chlarz, Jesteś piękna i Adamaszkowy bębenek w reżyserii Tadeusza Łomnickiego w Teatrze Współczesnym
w Warszawie w 1965 r.
56 W czasie pobytu trupy Otohjiró Kawakamiego w Warszawie malarz Antoni Kamieński portretował
w garderobie Saddę Yacco. Swoje wrażenia dotyczące tego epizodu malarskiego - zachwycony jej
łagodnym charakterem, przychylnością, otwartością w stosunku do ludzi oraz jej językiem angielskim -
opisał w „Tygodniku Ilustrowanym” 1902, nr 12, s. 224.
57 „Czas” z 28 II 1902. Dyrekcja Teatru Miejskiego zawarła wówczas kontrakt z impresariem teatru
japońskiego.