DOI article:
Nowak, Janusz: Kraków w spotkaniu z Japonią i jej kultura̜ na przełomie XIX i XX wieku: Udział prasy w recepcji sztuki i kultury japońskiej
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.26693#0149
148 Janusz S. Nowak
irytowany czy wręcz zdruzgotany ich zachowaniem Zenon Miriam Przesmycki nazwał
ich „barbarzyńcami”58. Wiktor Doleżan z okazji drugiego pobytu Saddy Yacco (w 1905
roku w Warszawie) nie przejął się pomrukami warszawskiej publiczności i postanowił
dać jej wykład z historii i idei teatru japońskiego w wielce pouczającym artykule Teatr
w Japonii, zamieszczonym w „Tygodniku Ilustrowanym”, uświadamiając czytelnikom, że
w Kraju Kwitnącej Wiśni tradycja chodzenia do teatru ma ponad 1000 lat, jest „świętem
i celebracją” mimo drogich biletów59. Zastanawia w tym kontekście dobre przyjęcie „bo-
gatego zbioru rozmaitych przedmiotów chińskich i japońskich” Józefa Czakiego w ramach
wystawy urządzonej w Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie we wrześniu 1902
roku. Może dlatego, że był on hojnym darczyńcą tegoż Muzeum, a japońszczyzna była
tylko częścią jego kolekcji sztuki?60
Pobyt aktorów japońskich wrył się żywo w pamięć zbiorową Krakowa i wywołał pe-
wien popyt na tę egzotyczną tematykę, czego przykładem była przygotowana w Teatrze
Miejskim, jak to bywało wówczas w błyskawicznym tempie, komedia francuska Wazon
japoński F. C. Bilhaude' a i M. Henneąuinna z Aleksandrem Zelwerowiczem i Letą Walew-
ską w rolach głównych, wystawiona 26 maja 190261.
Wiosna i lato 1902 na łamach „Czasu” obfitowały w częste informacje i felietony o Japo-
nii (ił. 3). Na kilka dni przed premierą Wazonu japońskiego felietonista „Czasu” zachęcał
do poznawania historii i kultury Japonii pisząc, że „znajomość dokładna tego tak niezwy-
kłego ludu - jest niemal koniecznością”62 dla Europejczyka. Tekst ten wywołał ripostę
autora podpisującego się „Stef. Krz.”63, który w rubryce „Mały felieton”, umieścił tekst za-
tytułowany Współczesna powieść japońska64; w lipcu z kolei można było przeczytać w tej
samej rubryce artykulik Pory roku w Japonii, a z końcem tego lata notkę depeszową, że
poczta japońska, obchodząca właśnie 25-lecie istnienia, przez swoich listonoszy dostarcza
przeciętnie w ciągu roku prawie 16 listów każdemu Japończykowi65. We wrześniu dzien-
nikarz „Czasu” przekonywał czytelników, że prawdziwą japońską porcelanę produkował
także w końcu XVI wieku pewien Koreańczyk66. Z przekładu na język polski odczytu
Oblicza w sztuce japońskiej Edwarda Strangego, prezentowanego na posiedzeniu Towarzy-
58 Cyt. za: Puzyna, o.c.
59 „Tygodnik ilustrowany” 1902, nr 13, s. 234.
60 „Czas” z 5 IX 1902; Józef Czaki (1857-1947) - lekarz-chirurg cywilny i wojskowy, twórca kolekcji
przedmiotów, pamiątek sztuki chińskiej i japońskiej. Od 1895 r. lekarz floty rosyjskiej we Władywostoku;
od 1905 w Harbinie; lekarz przy budowie Kolei Wschodniochińskiej; emigrant w Stanach Zjednoczonych
w latach 1909-1914. Od 1914 w Paranie, gdzie zmarł. Zbiory swoje ofiarował przed 1905 r. Muzeum Rol-
nictwa i Przemysłu w Warszawie założonemu w 1866, a otwartemu oficjalnie w 1905; zbiory tego Muzeum
przepadły bezpowrotnie, zniszczone we wrześniu 1939.
61 „Nowa Reforma” z 27 V 1902.
62 „Czas” z 22 V 1902.
63 Stefan Krzywoszewski (1866-1950) - dziennikarz, dramaturg, recenzent teatralny i dyrektor teatrów,
założyciel tygodnika „Świat” (1906-1933).
64 „Czas” z 1 VI 1902.
65 „Czas” z 10 IX 1902.
„Czas” z 16 IX 1902,
66
irytowany czy wręcz zdruzgotany ich zachowaniem Zenon Miriam Przesmycki nazwał
ich „barbarzyńcami”58. Wiktor Doleżan z okazji drugiego pobytu Saddy Yacco (w 1905
roku w Warszawie) nie przejął się pomrukami warszawskiej publiczności i postanowił
dać jej wykład z historii i idei teatru japońskiego w wielce pouczającym artykule Teatr
w Japonii, zamieszczonym w „Tygodniku Ilustrowanym”, uświadamiając czytelnikom, że
w Kraju Kwitnącej Wiśni tradycja chodzenia do teatru ma ponad 1000 lat, jest „świętem
i celebracją” mimo drogich biletów59. Zastanawia w tym kontekście dobre przyjęcie „bo-
gatego zbioru rozmaitych przedmiotów chińskich i japońskich” Józefa Czakiego w ramach
wystawy urządzonej w Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie we wrześniu 1902
roku. Może dlatego, że był on hojnym darczyńcą tegoż Muzeum, a japońszczyzna była
tylko częścią jego kolekcji sztuki?60
Pobyt aktorów japońskich wrył się żywo w pamięć zbiorową Krakowa i wywołał pe-
wien popyt na tę egzotyczną tematykę, czego przykładem była przygotowana w Teatrze
Miejskim, jak to bywało wówczas w błyskawicznym tempie, komedia francuska Wazon
japoński F. C. Bilhaude' a i M. Henneąuinna z Aleksandrem Zelwerowiczem i Letą Walew-
ską w rolach głównych, wystawiona 26 maja 190261.
Wiosna i lato 1902 na łamach „Czasu” obfitowały w częste informacje i felietony o Japo-
nii (ił. 3). Na kilka dni przed premierą Wazonu japońskiego felietonista „Czasu” zachęcał
do poznawania historii i kultury Japonii pisząc, że „znajomość dokładna tego tak niezwy-
kłego ludu - jest niemal koniecznością”62 dla Europejczyka. Tekst ten wywołał ripostę
autora podpisującego się „Stef. Krz.”63, który w rubryce „Mały felieton”, umieścił tekst za-
tytułowany Współczesna powieść japońska64; w lipcu z kolei można było przeczytać w tej
samej rubryce artykulik Pory roku w Japonii, a z końcem tego lata notkę depeszową, że
poczta japońska, obchodząca właśnie 25-lecie istnienia, przez swoich listonoszy dostarcza
przeciętnie w ciągu roku prawie 16 listów każdemu Japończykowi65. We wrześniu dzien-
nikarz „Czasu” przekonywał czytelników, że prawdziwą japońską porcelanę produkował
także w końcu XVI wieku pewien Koreańczyk66. Z przekładu na język polski odczytu
Oblicza w sztuce japońskiej Edwarda Strangego, prezentowanego na posiedzeniu Towarzy-
58 Cyt. za: Puzyna, o.c.
59 „Tygodnik ilustrowany” 1902, nr 13, s. 234.
60 „Czas” z 5 IX 1902; Józef Czaki (1857-1947) - lekarz-chirurg cywilny i wojskowy, twórca kolekcji
przedmiotów, pamiątek sztuki chińskiej i japońskiej. Od 1895 r. lekarz floty rosyjskiej we Władywostoku;
od 1905 w Harbinie; lekarz przy budowie Kolei Wschodniochińskiej; emigrant w Stanach Zjednoczonych
w latach 1909-1914. Od 1914 w Paranie, gdzie zmarł. Zbiory swoje ofiarował przed 1905 r. Muzeum Rol-
nictwa i Przemysłu w Warszawie założonemu w 1866, a otwartemu oficjalnie w 1905; zbiory tego Muzeum
przepadły bezpowrotnie, zniszczone we wrześniu 1939.
61 „Nowa Reforma” z 27 V 1902.
62 „Czas” z 22 V 1902.
63 Stefan Krzywoszewski (1866-1950) - dziennikarz, dramaturg, recenzent teatralny i dyrektor teatrów,
założyciel tygodnika „Świat” (1906-1933).
64 „Czas” z 1 VI 1902.
65 „Czas” z 10 IX 1902.
„Czas” z 16 IX 1902,
66