DOI article:
Domaszewska, Helena; Muzeum Narodowe w Warszawie [Contr.]; Dürer, Albrecht [Ill.]: Ryciny A. Dürera w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.19557#0009
Helena Domaszewska
ryciny a. durera w zbiorach muzeum narodowego
w warszawie
A jL lbrecht Durer urodził się w 1471 r, a więc w roku 1971-ym cały świat obchodził 500-lecie
urodzin tego wielkiego artysty. W związku z tym warto przedstawić jakie i ile posiadamy dzieł
graficznych Diirera w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, w jakim stanie zachowania
i w jaki sposób zostały uzyskane. Zbiory zapoczątkowały w 1908 dwie ryciny: Św. Eustachy
i Adam i Ewa1. Był to legat Cypriana Lachnickiego honorowego dyrektora Muzeum Sztuk
Pięknych w Warszawie2. Są to jedyne miedzioryty w tym zbiorze należące do tzw. większych,
najbardziej znanych prac Diirera. Niestety, stan odbitek jest zły. Odnosi się to zwłaszcza do
miedziorytu Adam i Ewa. Rycina ta jest w kilku miejscach zarysowana, poważnie uszkodzona
i rekonstruowana. Straciła zatem wartość ekspozycyjną i stanowi jedynie dokumentację zbioru.
Św. Eustachy zachowany jest w lepszym stanie, ale powierzchnia ryciny jést zbrązowiała i po-
kryta drobnymi plamami kleju. Precyzyjne szczegóły jak np. chmara ptaków unosząca się nad
murami zamku — stały się prawie niewidoczne. Rycina ta obok wielkiej dokładności w oddaniu
najmniejszych detali krajobrazu odznacza się bogactwem tonacji kreski miedziorytniczej i mimo
zniszczenia nie utraciła swej siły wyrazu.
Kiedy i gdzie ryciny te zostały zakupione, nie wiadomo. C. Lachnicki mógł kupię je podczas
swych licznych podróży zagranicą lub od prywatnych zbieraczy w kraju.
Inne miedzioryty zachowane w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie to: Madonna
z małpką, ok. 1497-1498 r. (il. 1) i Madonna z Dzieciątkiem spowiniętym w pieluszki, 1520 r.
(il. 2). Tematyka religijna odgrywa dużą rolę w twórczości A. Diirera. Natchnieniem artysty
obok scen pasyjnych jest Madonna. Madonna z małpką pochodzi z tych samych lat, w których
1 Ryciny te są nalepione na papier czerpany i zdjęcie ich mogłoby spowodować poważne uszkodzenia. Fili-
grany są niewidoczne, a powierzchnia ryciny jest zmieniona przez napięcie na papier. To uniemożliwia określenie
stanów tych miedziorytów.
2 St. Lorentz, Muzeum Narodowe w Warszawie, zarys historyczny. Rocznik Muzeum Narodowego
w Warszawie, I, 1938, s. 18.
5
ryciny a. durera w zbiorach muzeum narodowego
w warszawie
A jL lbrecht Durer urodził się w 1471 r, a więc w roku 1971-ym cały świat obchodził 500-lecie
urodzin tego wielkiego artysty. W związku z tym warto przedstawić jakie i ile posiadamy dzieł
graficznych Diirera w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, w jakim stanie zachowania
i w jaki sposób zostały uzyskane. Zbiory zapoczątkowały w 1908 dwie ryciny: Św. Eustachy
i Adam i Ewa1. Był to legat Cypriana Lachnickiego honorowego dyrektora Muzeum Sztuk
Pięknych w Warszawie2. Są to jedyne miedzioryty w tym zbiorze należące do tzw. większych,
najbardziej znanych prac Diirera. Niestety, stan odbitek jest zły. Odnosi się to zwłaszcza do
miedziorytu Adam i Ewa. Rycina ta jest w kilku miejscach zarysowana, poważnie uszkodzona
i rekonstruowana. Straciła zatem wartość ekspozycyjną i stanowi jedynie dokumentację zbioru.
Św. Eustachy zachowany jest w lepszym stanie, ale powierzchnia ryciny jést zbrązowiała i po-
kryta drobnymi plamami kleju. Precyzyjne szczegóły jak np. chmara ptaków unosząca się nad
murami zamku — stały się prawie niewidoczne. Rycina ta obok wielkiej dokładności w oddaniu
najmniejszych detali krajobrazu odznacza się bogactwem tonacji kreski miedziorytniczej i mimo
zniszczenia nie utraciła swej siły wyrazu.
Kiedy i gdzie ryciny te zostały zakupione, nie wiadomo. C. Lachnicki mógł kupię je podczas
swych licznych podróży zagranicą lub od prywatnych zbieraczy w kraju.
Inne miedzioryty zachowane w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie to: Madonna
z małpką, ok. 1497-1498 r. (il. 1) i Madonna z Dzieciątkiem spowiniętym w pieluszki, 1520 r.
(il. 2). Tematyka religijna odgrywa dużą rolę w twórczości A. Diirera. Natchnieniem artysty
obok scen pasyjnych jest Madonna. Madonna z małpką pochodzi z tych samych lat, w których
1 Ryciny te są nalepione na papier czerpany i zdjęcie ich mogłoby spowodować poważne uszkodzenia. Fili-
grany są niewidoczne, a powierzchnia ryciny jest zmieniona przez napięcie na papier. To uniemożliwia określenie
stanów tych miedziorytów.
2 St. Lorentz, Muzeum Narodowe w Warszawie, zarys historyczny. Rocznik Muzeum Narodowego
w Warszawie, I, 1938, s. 18.
5