DOI Heft:
Starożytność
DOI Artikel:Rekucki, Jerzy: Meroickie stoły ofiarne
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19586#0107
1. Warianty przedstawiania gałęzi palmowej na meroickich stołach ofiarnych
a — stół ofiarny z Far as, nie publikowany; b, c — wg Randall-Maclvey, Areika, jw.; d — wg C ur t o,
jw.; e — wg G r i f f i t h, Meroitc, jw.
ten uczony, chociażby z tego powodu, że zestawiając różne warianty wyraźnie widać stopniową
stylizację, zaczynającą się od realistycznego przedstawienia gałęzi palmowej (ii. la). Chyba
zupełnie obala sugestię Griffitha fakt, że wariant uważany przez niego za sakiję może być umiesz-
czony na stole ofiarnym nie posiadającym żadnego basenu i to nie na spływie lecz na obramo-
waniu, jak chociażby w przypadku stołu ofiarnego z Karanóg16.
Ogólnie przyjmuje się, jak np. w publikacji z włoskich wykopalisk w Kalabsza17, że spływ
stołu skierowany był na zewnątrz grobu, w kierunku osoby składającej ofiary; tradycyjnie tak
było w Egipcie. Jednak co do tej zasady można mieć pewne wątpliwości. Wnikając w zdjęcie
przedstawiające mastabę i leżący przed nią, wyjątkowo zachowany in situ, stół ofiarny z angiel-
skich wykopalisk w Faras18, wydaje się, że w tym przypadku spływ stołu skierowany był w stronę
grobu, do zmarłego. Z tego można by wnioskować, że w Nubii, w tym okresie przynajmniej, nie
zawsze zachowywano dawny egipski kanon orientacji stołu ofiarnego. Można jeszcze założyć,
że dekoracja zachowywała zawsze określony kierunek. Spływ, jak już stwierdziliśmy wyżej, był
umieszczany u podstawy bądź nad dekoracją, więc w zależności od tego skierowany był na
zewnątrz lub do wewnątrz grobu. Jednak kwestii tej, bez większej liczby dobrze udokumentowa-
nych znalezisk in situ stołu ofiarnego, nie da się rozwiązać.
Większość stołów ofiarnych ma umieszczoną na obramowaniu inskrypcję w języku meroickim,
co jest jednym z ważniejszych źródeł do studiów nad tym językiem. Zaczyna się ona na spływie,
16 D. Randall-Maclver, L. C. Woolley, Karanóg. The Romano-nubian Cemetery. Philadelphia
1910, tabl. 20, nr 7108.
17 S. C u r t o i inni, Kalabsha. Roma 1965, s. 60; A 1 m a g r o, jw., s. 19, il. 4.
18 LAAA, XII, 1925, s. 82, tabl. XXII-1.
103
a — stół ofiarny z Far as, nie publikowany; b, c — wg Randall-Maclvey, Areika, jw.; d — wg C ur t o,
jw.; e — wg G r i f f i t h, Meroitc, jw.
ten uczony, chociażby z tego powodu, że zestawiając różne warianty wyraźnie widać stopniową
stylizację, zaczynającą się od realistycznego przedstawienia gałęzi palmowej (ii. la). Chyba
zupełnie obala sugestię Griffitha fakt, że wariant uważany przez niego za sakiję może być umiesz-
czony na stole ofiarnym nie posiadającym żadnego basenu i to nie na spływie lecz na obramo-
waniu, jak chociażby w przypadku stołu ofiarnego z Karanóg16.
Ogólnie przyjmuje się, jak np. w publikacji z włoskich wykopalisk w Kalabsza17, że spływ
stołu skierowany był na zewnątrz grobu, w kierunku osoby składającej ofiary; tradycyjnie tak
było w Egipcie. Jednak co do tej zasady można mieć pewne wątpliwości. Wnikając w zdjęcie
przedstawiające mastabę i leżący przed nią, wyjątkowo zachowany in situ, stół ofiarny z angiel-
skich wykopalisk w Faras18, wydaje się, że w tym przypadku spływ stołu skierowany był w stronę
grobu, do zmarłego. Z tego można by wnioskować, że w Nubii, w tym okresie przynajmniej, nie
zawsze zachowywano dawny egipski kanon orientacji stołu ofiarnego. Można jeszcze założyć,
że dekoracja zachowywała zawsze określony kierunek. Spływ, jak już stwierdziliśmy wyżej, był
umieszczany u podstawy bądź nad dekoracją, więc w zależności od tego skierowany był na
zewnątrz lub do wewnątrz grobu. Jednak kwestii tej, bez większej liczby dobrze udokumentowa-
nych znalezisk in situ stołu ofiarnego, nie da się rozwiązać.
Większość stołów ofiarnych ma umieszczoną na obramowaniu inskrypcję w języku meroickim,
co jest jednym z ważniejszych źródeł do studiów nad tym językiem. Zaczyna się ona na spływie,
16 D. Randall-Maclver, L. C. Woolley, Karanóg. The Romano-nubian Cemetery. Philadelphia
1910, tabl. 20, nr 7108.
17 S. C u r t o i inni, Kalabsha. Roma 1965, s. 60; A 1 m a g r o, jw., s. 19, il. 4.
18 LAAA, XII, 1925, s. 82, tabl. XXII-1.
103