DOI issue:
Starożytność
DOI article:Pawlicki, Franciszek; Muzeum Narodowe w Warszawie [Contr.]: Urny kanopskie w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.19628#0113
Franciszek Pawlicki
URNY KANOPSKIE W ZBIORACH MUZEUM NARODOWEGO
W WARSZAWIE
P
I Egipskie urny kanopskie—jeden z podstawowych, obok stel czy stołów ofiarnych,
zespołów wyposażenia grobowego — dotychczas nie doczekały się monograficznego opraco-
wania. Publikację dużych kolekcji urn kanopskich posiadamy jedynie z Egipskiego Muzeum
w Kairze1, Àgyptisches Muséum w Berlinie2 oraz ostatnio z Muséum of Fine Arts w Bostonie3.
Ciągle obowiązującą jest klasyfikacja poszczególnych typów inskrypcji opracowana przed
ponad czterdziestu laty przez K. Sethego4.
Urny kanopskie — kamienne5 lub ceramiczne naczynia służące do przechowywania zabal-
samowanych wnętrzności po procesie mumifikacji zmarłego — pojawiają się po raz pierwszy
w okresie Starego Państwa6. Początkowo w komorach grobowych, z reguły w płd.-wsch. naroż-
niku wykuwano specjalną niszę, do której składano zabalsamowane wnętrzności w formie
czterech pakietów, przy czym usytuowanie niszy w południowej ścianie komory wiązało się
z wierzeniami egipskimi, w myśl których czterej synowie Horusa symbolizowali źródła Nilu7.
1 G. A. Reisner, Canopics. Revised, annotated and completed by M. H. Abd-ul-Rahman.
CGC, Le Caire 1967.
2 I. Miiller, Die Eingeweidkriige des Berliner Àgyptischen Muséum. Festschrift zum 150. Jàhrigen
Bestehen des Berliner Muséums. Berlin 1974, s. 185—193.
3 E. Brovarski, Canopic Jars. CAA. Muséum of Fine Arts Boston. Mainz 1978.
4 K. S e t h e, Zur Geschichte der Einbalsamierung bei den Àgyptern und einiger damit verbundenen
Bràuche. SPAW, 1934, nr XIII.
5 Do wyrobu kamiennych urn kanopskich używano przede wszystkim alabastru, a ponadto wapienia
i diorytu.
6 W grobowcu królowej Hetepheres I znaleziono alabastrową skrzynkę na urny kanopskie, przy czym za-
balsamowane wnętrzności nie były włożone do dzbanów, lecz spreparowano je w formie czterech pakietów:
G. A. Reisner, A History of the Giza Necropolis. Cambridge 1942, t. I, s. 169; t. II, s. 21—22.
7 G. A. Reisner, The Development of the Egyptian Tomb down to the accession of Cheops. Cambridge
1936, s. 220; R o g o u 1 i n e, Evolution des réceptacles à canopes. BfFAO 63 (1965), s. 237—255.
109
URNY KANOPSKIE W ZBIORACH MUZEUM NARODOWEGO
W WARSZAWIE
P
I Egipskie urny kanopskie—jeden z podstawowych, obok stel czy stołów ofiarnych,
zespołów wyposażenia grobowego — dotychczas nie doczekały się monograficznego opraco-
wania. Publikację dużych kolekcji urn kanopskich posiadamy jedynie z Egipskiego Muzeum
w Kairze1, Àgyptisches Muséum w Berlinie2 oraz ostatnio z Muséum of Fine Arts w Bostonie3.
Ciągle obowiązującą jest klasyfikacja poszczególnych typów inskrypcji opracowana przed
ponad czterdziestu laty przez K. Sethego4.
Urny kanopskie — kamienne5 lub ceramiczne naczynia służące do przechowywania zabal-
samowanych wnętrzności po procesie mumifikacji zmarłego — pojawiają się po raz pierwszy
w okresie Starego Państwa6. Początkowo w komorach grobowych, z reguły w płd.-wsch. naroż-
niku wykuwano specjalną niszę, do której składano zabalsamowane wnętrzności w formie
czterech pakietów, przy czym usytuowanie niszy w południowej ścianie komory wiązało się
z wierzeniami egipskimi, w myśl których czterej synowie Horusa symbolizowali źródła Nilu7.
1 G. A. Reisner, Canopics. Revised, annotated and completed by M. H. Abd-ul-Rahman.
CGC, Le Caire 1967.
2 I. Miiller, Die Eingeweidkriige des Berliner Àgyptischen Muséum. Festschrift zum 150. Jàhrigen
Bestehen des Berliner Muséums. Berlin 1974, s. 185—193.
3 E. Brovarski, Canopic Jars. CAA. Muséum of Fine Arts Boston. Mainz 1978.
4 K. S e t h e, Zur Geschichte der Einbalsamierung bei den Àgyptern und einiger damit verbundenen
Bràuche. SPAW, 1934, nr XIII.
5 Do wyrobu kamiennych urn kanopskich używano przede wszystkim alabastru, a ponadto wapienia
i diorytu.
6 W grobowcu królowej Hetepheres I znaleziono alabastrową skrzynkę na urny kanopskie, przy czym za-
balsamowane wnętrzności nie były włożone do dzbanów, lecz spreparowano je w formie czterech pakietów:
G. A. Reisner, A History of the Giza Necropolis. Cambridge 1942, t. I, s. 169; t. II, s. 21—22.
7 G. A. Reisner, The Development of the Egyptian Tomb down to the accession of Cheops. Cambridge
1936, s. 220; R o g o u 1 i n e, Evolution des réceptacles à canopes. BfFAO 63 (1965), s. 237—255.
109