DOI article:
Bobrowska, Irena: Tryptyk ze sceną ś. Rodziny w zbiorach Domu Matejki: Z dziejów malastwa polskiego w okresie wczesnego Odrodzenia
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.21218#0060
dycyjne wierzenia w skutecz-
ność kultu na wszystkie cho-
roby, dolegliwości i złamania
kończyn, ale w tym przypad-
ku dochodziły jednak do gło-
su praktyczne, ziemskie prze-
słanki kultu, tak charaktery-
styczne dla nowych czasów,
dla ery humanizmu i Odro-
dzenia oraz związanych z tą
erą doczesnych kategorii my-
ślenia. Opisany kult, ,,modny “
około r. 1500 i po r. 1500 mu-
siał się skończyć jak każda mo-
da. W Niemczech uległ osła-
bieniu na skutek szerzącego się
luteranizmu; w Polsce trwał
znacznie dłużej.
W każdym razie nasilenie
kultu również w Polsce przy-
padło na pierwszą ćwierć w.
XVI. Toteż nic dziwnego, że
Ryc. 35. Tryptyk z Gosprzydowy, kwatera ze sceną motyw Ś. Rodziny Zyskał W
ś. Rodziny, Tarnów, Muzeum Diecezjalne. tym czasie wielką popularność
zarówno w Krakowie, jak
w sztuce Wielkopolski7) i Śląska 8), przejawiając się zarówno w rzeźbie jak
i malarstwie.
Spośród ogromnej ilości obrazów o tym temacie zwróci się uwagę na
kilka łączących się stylistycznie z omawianym tryptykiem, a mianowicie na
malowidła, znajdujące się w Muzeum Narodowym w Krakowie, jak obrazy:
z Ołpin koło Jasła, z ok. r. 1510 9), z Bliżyna (ryc. 34), fragment skrzydeł
z Domaradza (ryc. 33) 10), a nadto tryptyk z Gosprzydowy, obecnie w Mu-
7) M. Walicki, Polska sztuka gotycka — Katalog wystawy, Warszawa 1935, — W. Dal-
bor, Nieznane późnogotyckie zabytki rzeźby i malarstwa w Wielkopolsce, Biuletyn Hist.
Szt., t. III, Warszawa 1934/35, str. 238.
8) T. Dobrowolski, Rzeźba i malarstwo gotyckie w Województwie Śląskim, Katowice
1937, — Tenże, Wystawa polskiej sztuki gotyckiej w Warszawie 1935, Rocznik Krak.,
t. XXVI, str. 208—230.
9) W. Łuszczkiewicz, Obrazy szkól cechowych polskich, Wiadomości Numizmatyczno-
Archeologiczne, t. III, Kraków 1896, str. 90—93, — F. Kopera i j. Kwiatkowski, op. cit.,
str. 63, nr 41, fig. 60 i 61.
10) W. Łuszczkiewicz, op. cit., —» F. Kopera i J. Kwiatkowski, op. cit., str. 48, nr 27.
54
ność kultu na wszystkie cho-
roby, dolegliwości i złamania
kończyn, ale w tym przypad-
ku dochodziły jednak do gło-
su praktyczne, ziemskie prze-
słanki kultu, tak charaktery-
styczne dla nowych czasów,
dla ery humanizmu i Odro-
dzenia oraz związanych z tą
erą doczesnych kategorii my-
ślenia. Opisany kult, ,,modny “
około r. 1500 i po r. 1500 mu-
siał się skończyć jak każda mo-
da. W Niemczech uległ osła-
bieniu na skutek szerzącego się
luteranizmu; w Polsce trwał
znacznie dłużej.
W każdym razie nasilenie
kultu również w Polsce przy-
padło na pierwszą ćwierć w.
XVI. Toteż nic dziwnego, że
Ryc. 35. Tryptyk z Gosprzydowy, kwatera ze sceną motyw Ś. Rodziny Zyskał W
ś. Rodziny, Tarnów, Muzeum Diecezjalne. tym czasie wielką popularność
zarówno w Krakowie, jak
w sztuce Wielkopolski7) i Śląska 8), przejawiając się zarówno w rzeźbie jak
i malarstwie.
Spośród ogromnej ilości obrazów o tym temacie zwróci się uwagę na
kilka łączących się stylistycznie z omawianym tryptykiem, a mianowicie na
malowidła, znajdujące się w Muzeum Narodowym w Krakowie, jak obrazy:
z Ołpin koło Jasła, z ok. r. 1510 9), z Bliżyna (ryc. 34), fragment skrzydeł
z Domaradza (ryc. 33) 10), a nadto tryptyk z Gosprzydowy, obecnie w Mu-
7) M. Walicki, Polska sztuka gotycka — Katalog wystawy, Warszawa 1935, — W. Dal-
bor, Nieznane późnogotyckie zabytki rzeźby i malarstwa w Wielkopolsce, Biuletyn Hist.
Szt., t. III, Warszawa 1934/35, str. 238.
8) T. Dobrowolski, Rzeźba i malarstwo gotyckie w Województwie Śląskim, Katowice
1937, — Tenże, Wystawa polskiej sztuki gotyckiej w Warszawie 1935, Rocznik Krak.,
t. XXVI, str. 208—230.
9) W. Łuszczkiewicz, Obrazy szkól cechowych polskich, Wiadomości Numizmatyczno-
Archeologiczne, t. III, Kraków 1896, str. 90—93, — F. Kopera i j. Kwiatkowski, op. cit.,
str. 63, nr 41, fig. 60 i 61.
10) W. Łuszczkiewicz, op. cit., —» F. Kopera i J. Kwiatkowski, op. cit., str. 48, nr 27.
54